اطلاعات عمومی
بیماری عروق کرونری چیست؟
به باریک‌شدن یا انسداد عروق کرونر، CAD یا بیماری عروق کرونری (Coronary Artery Disease) گفته می‌شود. شریان‌های کرونر، گروهی از رگ‌های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را به ماهیچهٔ قلب می‌رسانند تا آن را پمپاژ کند.
این بیماری که با نام‌های «تَصَلُب شرایین» و «آنژین پایدار» هم شناخته می‌شود، معمولاً در اثر تجمع مواد چربی یا پلاک‌های چربی در رگ‌های کرونر ایجاد می‌شود.
در بیماری عروق کرونر چه اتفاقی برای شریان‌ها می‌افتد؟
بیماری عروق کرونری ناشی از آترواسکلروز یا همان تصلب (سفت و سخت‌شدن) شریان‌ها است. در طی این بیماری، پلاک‌هایی در دیوارهٔ داخلی شریان‌ها ایجاد می‌شود. جنس این پلاک‌ها از کلسترول، مواد چرب، مواد زائد، کلسیم و عوامل ایجاد‌کنندهٔ لختهٔ خون است.
با افزایش پلاک‌ها در دیوارهٔ داخلی عروق، شریان‌ها باریک و سفت می‌شوند. به زبان ساده‌تر، با این روند، پلاک‌ها شریان‌ها را مسدود می‌کنند یا به آن‌ها آسیب می‌رسانند و در نهایت جریان خون واردشده به عضلهٔ قلب محدود یا کاملاً متوقف می‌شود.
در چنین شرایطی، قلب خون کافی دریافت نمی‌کند و نمی‌تواند اکسیژن و مواد مغذی موردنیاز خود را برای کارکرد درست دریافت کند.
به این وضعیت که باعث عدم خون‌رسانی کافی به عضلهٔ قلب می‌شود، ایسکمی می‌گویند. ایسکمی می‌تواند به ناراحتی یا درد قفسهٔ سینه (آنژین صدری) منجر شود و بیمار را در معرض خطر سکته قلبی قرار دهد.
چگونه پلاک در رگ‌ها ایجاد می‌شود؟
بیماری عروق کرونری در همهٔ افراد اتفاق می‌افتد؛ ولی سرعت رشد آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
این روند معمولاً از زمانی که بیمار خیلی جوان است شروع می‌شود. البته بدن بی‌تفاوت نمی‌ماند و با ارسال گلبول‌های سفید خون برای حمله به کلسترول، با این روندِ مداوم مقابله می‌کند.
این حملهٔ گلبول‌های سفید، باعث التهاب بیشتر شریان‌ها می‌شود؛ تا جایی که سلول‌های دیگر، در دیوارهٔ شریان، یک پوشش نازک بر روی پلاک تشکیل می‌دهند.
این پوشش نازکِ رویِ پلاک، ممکن است به دلایلی (مانند فشارخون) پاره شود. در این مواقع، پلاکت‌ها – که گروهی از سلول‌های خونی هستند – به محل آسیب می‌چسبند و باعث تشکیل لخته می‌شوند.
این لخته‌ها شریان‌ها را بیشتر از قبل باریک می‌کنند. گاهی‌اوقات یک لختهٔ خون خودبه‌خود از بین می‌رود؛ ولی گاهی نیز لخته، جریان خون شریان را مسدود و قلب را از اکسیژن محروم می‌کند. این وضعیت، در نهایت می‌تواند باعث سکتهٔ قلبی شود.
توجه کنید که درمان مناسب بیماری عروق کرونری و ویزیت مرتب توسط متخصص قلب و عروق خطر سکته را کاهش می‌دهد.
علائم و نشانه‌ها
روندِ ایجادِ پلاک در شریان‌ها، از سال‌ها تا دهه‌ها طول می‌کشد و ممکن است بیمار در ابتدا علائمی نداشته باشد و نداند که به بیماری عروق کرونری مبتلا است.
علائم این بیماری وقتی آشکار می‌شود که قلب برای رساندن خون غنی از اکسیژن به بدن، با شدت بیشتری خون را پمپاژ کند. در چنین مواقعی، به‌ویژه پس از فعالیت بدنیِ سبک مثل بالارفتن از پله‌ها و حتی در حالت استراحت، درد قفسهٔ سینه یا تنگی نفس که از شایع‌ترین علائم بیماری عروق کرونری هستند، در بیمار مشاهده می‌شود.
گاهی بیمار تا زمانی که دچار حملهٔ قلبی نشود، متوجه بیماری عروق کرونری نخواهد شد. علائم حملهٔ قلبی عبارت‌اند از:
- درد قفسهٔ سینه (آنژین) که به‌صورت سنگینی، سفتی، فشار، سوزش و درد مبهم توصیف می‌شود (این درد همچنین می‌تواند به شانهٔ چپ، بازوها، گردن، پشت یا فک سرایت کند)
- احساس خستگی
- سرگیجه و سبکی سر
- حالت تهوع
- ضعف
علائم حملهٔ قلبی در زنان ممکن است کمی متفاوت‌تر باشد و معمولاً شامل موارد زیر است:
- ناراحتی یا درد در شانه‌ها، گردن، شکم و پشت
- احساس سوء‌هاضمه یا سوزش سر دل
- اضطراب
- عرق سرد
دریافت مشاورهٔ پزشکی آنلاین
پرسش‌های مرتبط با بیماری خود را می‌توانید از طریق «اپلیکیشن مشاوره آنلاین اکسون» با پزشکان مرتبط، مطرح کنید.
نوبت‌گیری
علائم هشدار
اگر فکر می‌کنید بیمار دچار حملهٔ قلبی شده است، فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا از شخصی بخواهید که او را به نزدیک‌ترین بیمارستان برساند. بیمار فقط در صورتی می‌تواند خودش رانندگی کند که هیچ گزینهٔ دیگری برای دستیابی به خدمات پزشکی وجود نداشته باشد.
عوامل مؤثر در ابتلا
بیماری عروق کرونر از بیماری‌های شایع است. البته عواملی مثل سن، ژنتیک، سایر شرایط مرتبط با سلامتی و انتخاب سبک زندگی می‌توانند بر سلامت عروق قلب تأثیر بگذارند.
در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم :
سن
افزایش سن، خطر آسیب‌دیدگی و تنگی عروق را افزایش می‌دهد.
جنسیت
مردان عموماً بیشتراز زنان در معرض خطر بیماری عروق کرونر هستند. با این‌حال، خطر و احتمال ابتلا برای زنان، پس از یائسگی افزایش می‌یابد.
سابقهٔ خانوادگی
سابقهٔ خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی احتمال ابتلا به بیماری ایسکمیک قلبی را افزایش می‌دهد. این احتمال در صورتی که یکی از بستگان نزدیک (والدین، خواهر و برادر) در سنین پایین به بیماری قلبی مبتلا شوند (پدر و برادر قبل از ۵۵سالگی و مادر و خواهر قبل از ۶۵سالگی)، افزایش پیدا می‌کند.
سیگار کشیدن
خطر ابتلا به بیماری قلبی در افرادی که سیگار می‌کشند، به‌طور قابل‌‌توجهی افزایش پیدا می‌کند. البته نباید فراموش کنیم که استنشاق دود سیگار دیگران نیز این خطر را افزایش می‌دهد.
فشارخون بالا
فشارخون بالای کنترل‌نشده، می‌تواند شریان‌ها را سخت و سفت، عروق کرونر را باریک و جریان خون را کندتر کند.
کلسترول بالا
وجود کلسترول بیش از حد در خون، خطر ابتلا به تصلب شرایین را افزایش می‌دهد. افزایش لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL (چربی بد) و همچنین کاهش لیپوپروتئین با چگالی بالا یا HDL (چربی خوب) نیز به تصلب شرایین منجر می‌شود.
دیابت
دیابت خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را افزایش می‌دهد.
اضافه‌وزن یا چاقی
اضافه‌وزن برای سلامت بدن مضر است. چاقی می‌تواند به دیابت نوع ۲ و فشارخون بالا منجر شود که هر دو از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری عروق کرونری هستند.
بیماری مزمن کلیوی
ابتلا به بیماری کلیوی به مدت طولانی، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را افزایش می‌دهد.
عدم فعالیت بدنی
فعالیت بدنی و ورزش برای سلامتی مهم هستند. ورزش‌نکردن (سبک زندگی کم‌تحرک) با بیماری عروق کرونر و تشدید برخی عوامل خطر مؤثر در ابتلا به آن، ارتباط مستقیمی دارد.
استرس زیاد
فشار عاطفی و روانی می‌تواند به سلامت عروق آسیب برساند و بر سایر عوامل خطرزای بیماری عروق کرونری نیز تأثیر بگذارد.
رژیم غذایی ناسالم
مصرف غذاهای حاوی مقادیر بالای چربی غیراشباع، چربی ترانس، نمک و شکر می‌تواند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش دهد.
مصرف الکل
مصرف الکل به عضلهٔ قلب آسیب می‌زند و می‌تواند تأثیر سایر عوامل موثر در بروز بیماری عروق کرونری را شدیدتر کند.
میزان خواب
خواب کم و زیاد هر دو با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط هستند.
وقفۀ تنفسی هنگام خواب (آپنهٔ انسدادی خواب)
این عارضه باعث توقف کوتاه‌مدت تنفس در هنگام خواب می‌شود. نتیجهٔ این توقف تنفس، افت ناگهانی سطح اکسیژن خون است که برای جبران آن قلب باید بیشتر کار کند و این اتفاق، باعث بالارفتن فشارخون می‌شود.
تری‌گلیسیرید بالا
یکی از انواع چربی در خون، تری‌گلیسیرید است و افزایش میزان آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری را به‌خصوص برای خانم‌ها افزایش دهد.
هموسیستئین
هموسیستئین، یک نوع آمینواسید است که بدن از آن برای ساخت پروتئین و ساخت و نگهداری بافت‌های بدن استفاده می‌کند؛ اما ممکن است که سطوح بالای آن خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را افزایش دهد.
پره‌اکلامپسی
پره‌اکلامپسی یکی از عارضه‌های ناشی از بارداری است که باعث افزایش فشارخون و دفع پروتئین از راه ادرار می‌شود. این عارضه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در آینده افزایش دهد.
دیابت بارداری
دیابت در دوران بارداری از عوامل خطرسازی است که در ابتلا به بیماری عروق کرونری تأثیر دارد.
برخی بیماری‌های خودایمنی
در افرادی که به بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس (و سایر بیماری‌های التهابی) مبتلا هستند، احتمال ابتلا به تصلب شرایین هم بیشتر است.
حالا که عوامل مهم در ابتلا به بیماری عروق کرونری را مرور کردیم، بد نیست بدانید که در بیشتر مواقع، ترکیب عوامل خطر با هم باعث بروز بیماری می‌شوند؛ ولی گاهی حتی یک عامل خطر ممکن است عامل دیگر را تحریک کند و موجب تأثیر منفی آن شود.
برای مثال، سندرم متابولیک خطر ابتلا به بیماری را بیشتر می‌کند. این سندروم مجموعه‌ای از شرایط و اختلالات مختلف از جمله فشارخون بالا، قند خون بالا، چربی اضافی در اطراف شکم و سطوح بالای تری‌گلیسیرید است.
وقتی این عوامل در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، با افزایش میزان تأثیر، احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهند.
البته گاهی‌اوقات نیز بیماری عروق کرونری بدون هیچ‌گونه عامل خطر قبلی ایجاد می‌شود.
تشخیص
بررسی‌های بالینی
در ابتدا اگر وضعیت بیمار اورژانسی باشد (مثلاً در شرایط وقوع حملهٔ قلبی یا سکتهٔ مغزی باشد)، متخصص قلب شرح حال کاملی از بیمار یا همراه بیمار دربارهٔ علائم و سابقهٔ پزشکی او می‌گیرد و همراه با بررسی عوامل خطر مؤثر در ابتلا به بیماری، فرد را از نظر بالینی معاینه می‌کند.
بررسی‌های آزمایشگاهی
آزمایش خون
بسیاری از آزمایش‌های خون عواملی را که بر شریان‌ها تأثیر می‌گذارند، بررسی می‌کنند. از جملهٔ این موارد می‌توان به تری‌گلیسیرید، کلسترول، لیپوپروتئین، پروتئین واکنش‌گر C یا CRP، گلوکز، HbA1c و سایر آزمایش‌ها با توجه به نظر پزشک مربوطه اشاره کرد.
بررسی‌های تصویربرداری
اکوکاردیوگرام
اکوی قلبی یکی از روش‌های تصویربرداری از قلب است که با استفاده از امواج صوتی، ساختارهای قلب و عملکرد کلی آن را بررسی می‌کند.
سی‌تی‌‌اسکن (CT scan)
سی‌تی‌‌اسکن قلب می‌تواند رسوبات کلسیم و انسداد در شریان‌های قلب را نشان دهد. رسوبات کلسیم یکی از عوامل تنگ‌کنندهٔ شریان‌ها هستند.
گاهی در طول این آزمایش، مواد حاجب از طریق وریدی وارد جریان خون می‌شود که در ایجاد تصاویر دقیق‌تری از شریان‌های قلب مؤثر است.
اسکن هسته‌ای
در این روش تصویربرداری، بعد از ورود مواد رادیواکتیو به بدن و ردیابی آن‌ها، تصاویری از قلب برای تشخیص و ارزیابی بیماری گرفته می‌شود.
الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG)
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کند و نشان می‌دهد که قلب چقدر سریع یا کند می‌زند. پزشک با بررسی نوار قلب تشخیص می‌دهد که آیا فرد دچار حملهٔ قلبی شده است یا خیر.
تست ورزش (تست استرس قلب)
اگر علائم و نشانه‌های بیمار اغلب در هنگام فعالیت آشکار می‌شوند، ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که در طول گرفتن نوار قلب، روی تردمیل راه برود یا با دوچرخهٔ ثابت رکاب بزند.
اگر اکو قلبی در هنگام انجام این تمرین‌ها انجام شود، به این تست «استرس اکو» می‌گویند. البته ممکن است بیمار توانایی دویدن نداشته باشد، که در این صورت به بیمار داروهایی داده می‌شود که شبیه ورزش قلب را تحریک می‌کنند.
تست استرس هسته‌ای
این تست شبیه تست ورزش است. تست استرس هسته‌ای چگونگی حرکت خون – در حالت استراحت و در هنگام استرس – به‌سمت عضلهٔ قلب را نشان می‌دهد.
در این تست نوعی مادهٔ رادیواکتیو به‌صورت وریدی وارد بدن بیمار می‌شود و شریان‌های قلب را با وضوح بیشتری در هنگام تصویربرداری نشان می‌دهد.
درمان
درمان بیماری عروق کرونری معمولاً با تغییراتی در سبک زندگی مانند سیگارنکشیدن، تغذیهٔ سالم و ورزش آغاز می‌شود. گاهی اوقات هم استفاده از داروها و اقدامات درمانی دیگر لازم است.
درمان دارویی
داروهای کاهش‌دهندهٔ کلسترول
این دسته از داروها به کاهش کلسترول و کاهش تجمع پلاک در رگ‌ها کمک می‌کنند. مهم‌ترین داروهای این دسته استاتین‌ها و مهم‌ترین استاتین‌ها، آتورواستاتین و رزوواستاتین هستند.
آسپرین
آسپرین به رقیق‌شدن خون و جلوگیری از لخته‌شدن آن کمک می‌کند. درمان روزانه با دوز کم آسپرین، در برخی افراد، برای پیشگیری اولیه از حملهٔ قلبی یا سکته توصیه می‌شود.
البته مصرف روزانهٔ آسپرین می‌تواند عوارض جانبی جدی از جمله خونریزی گوارشی ایجاد کند؛ بنابراین بیمار نباید بدون تجویز متخصص قلب از آسپرین استفاده کند.
مسدودکننده‌های بتا (بتابلاکرها)
این دسته از داروها، ضربان قلب و فشارخون را کاهش می‌دهند. اگر بیمار قبلاً حملهٔ قلبی داشته، بتابلاکرها می‌توانند خطر حملات بعدی را نیز کاهش دهند.
داروهای مهم این دسته پروپرانولول، متوپرولول، بیزوپرولول و کارودیلول هستند.
مسدودکننده‌ٔ کانال کلسیم
اگر فرد نتواند داروهای گروه مسدودکننده‌ٔ بتا را مصرف کند یا مصرف آن‌ها بر بهبود علائم او تاثیری نداشته باشد، ممکن است پزشک داروهای این دسته را تجویز کند.
داروهای مسدودکننده‌های کانال کلسیم می‌توانند به بهبود علائم درد قفسهٔ سینه کمک کنند. مهم‌ترین داروهای این دسته وراپامیل و دیلتیازم هستند.
بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI) و مسدودکننده‌های گیرندهٔ آنژیوتانسین 2 (ARB)
این گروه از داروها فشارخون را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از تشدید بیماری عروق کرونری نیز کمک می‌کنند. کاپتوپریل، انالاپریل، لوزارتان و والزارتان در این دستهٔ دارویی قرار دارند.
نیتروگلیسیرین
این دارو به گشادشدن عروق قلب و کنترل یا تسکین درد قفسهٔ سینه کمک می‌کند. نیتروگلیسیرین به‌صورت قرص، اسپری یا پچ پوستی در دسترس است.
در زمان بروز درد قفسهٔ سینه، بیمار باید 1 قرص را در زیر زبان خود قرار دهد و در صورتی که پس از 5 دقیقه علائم بهبود پیدا نکرد، از قرص دوم استفاده کند و بلافاصله به اورژانس زنگ بزند. در صورتی که پس از 5 دقیقه باز هم بهبود علائم رخ نداد، از قرص سوم استفاده کند؛ ولی بیش از 3 قرص در 15 دقیقه مصرف نشود.
رانولازین
این دارو معمولاً به‌همراه داروهای بتابلاکر یا به‌جای آن‌ها، تجویز می‌شود و به بهبود و کاهش علائم افراد مبتلا به درد قفسهٔ سینه (آنژین صدری) کمک می‌کند.
درمان غیردارویی
گاهی برای رفع انسداد شریان به جراحی نیاز است. برخی از گزینه‌های جراحی عبارتند از:
آنژیوپلاستی عروق کرونر و استنت‌گذاری
از آنژیوپلاستی برای بازکردن گرفتگی عروق قلب انجام می‌شود. متخصص قلب یک لولهٔ نازک و انعطاف‌پذیر (کاتِتِر) را به قسمتی از شریان قلب که دچار گرفتگی شده است هدایت می‌کند.
در این زمان، بالون کوچکی داخل رگ باد می‌شود که به گشادشدن شریان مسدودشده و بهبود جریان خون کمک می‌کند.
در طول آنژیوپلاستی ممکن است یک لولهٔ سیمی کوچک (استَنت) برای بازنگه‌داشتن شریان، در آن قرار بگیرد.
استنت‌گذاری خطر تنگی مجدد شریان را کاهش می‌دهد. البته برخی از استنت‌ها به‌آرامی دارو آزاد می‌کنند و همین دارو منجر به بازنگه‌داشتن رگ‌ها می‌شود.
جراحی بای‌پس سرخرگ کرونری (CABG)
CABG نوعی جراحی قلب باز است و معمولاً فقط در کسانی انجام می‌شود که گرفتگی عروق در بسیاری از رگ‌های آن‌ها وجود دارد.
جراح در این روش، رگ خونی سالمی را از قسمت دیگر بدن (معمولاً پشت پا) می‌گیرد و مسیر جدیدی برای رسیدن خون به قلب ایجاد می‌کند.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
معمولاً رژیم‌های مدیترانه‌ای و رژیم DASH (دَش) برای بیماران قلبی توصیه می‌شود؛ اما بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه دربارهٔ روش‌های تغییر رژیم غذایی برای کاهش خطر بیماری قلبی صحبت کنید.
مکمل‌ها
التهاب مزمن معمولاً با افزایش خطر بیماری عروق کرونری همراه است. اسیدهای چرب امگا ۳ نوعی اسید چرب غیراشباع هستند که می‌توانند التهاب را در سراسر بدن کاهش دهند.
با این‌حال، مزایا و معایب اسیدهای چرب امگا ۳ برای بیماری قلبی همچنان در دست مطالعه است.
در ادامه به منابعی که می‌توانید از آن‌ها اسیدهای چرب امگا ۳ دریافت کنید می‌پردازیم.
ماهی و روغن ماهی
ماهی و روغن ماهی مؤثرترین منابع دریافت اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. ماهی‌های چرب مانند سالمون و کنسرو ماهی تن، حاوی بیشترین اسیدهای چرب امگا ۳ هستند. مکمل‌های روغن ماهی نیز ممکن است مفید باشند؛ اما شواهد نشان می‌دهد که ماهی بیشترین تاثیر را دارد.
روغن کتان و بذر کتان
بذر و روغن کتان حاوی نوعی اسید چرب امگا ۳ به نام آلفا لینولنیک اسید (ALA) است. البته نتایج تحقیقات درباره تاثیر آن‌ها بر بیماری‌های قلبی متفاوت هستند؛ برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ALA حاوی مقادیر کمتری اسیدهای چرب امگا ۳ نسبت به ماهی و روغن ماهی است؛ اما همچنان به کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلب کمک می‌کند.
دانهٔ کتان مقدار فراوانی فیبر هم دارد که فواید مختلفی برای سلامتی به همراه می‌آورد.
سایر روغن‌ها
در روغن‌های دیگری مثل کانولا و روغن سویا هم مقادیری از آلفا لینولنیک اسید (ALA) یافت می‌شود.
همیشه قبل از مصرف گیاهان دارویی، مکمل‌ها یا داروهایی که بدون نسخه خریداری می‌شوند، با پزشک صحبت کنید؛ چراکه برخی داروها و مکمل‌ها ممکن است با داروهای دیگر تداخل پیدا کنند.
زندگی با بیماری عروق کرونری
خودمراقبتی
ایجاد تغییرات خاصی در سبک زندگی می‌تواند به سالم‌نگه‌داشتن رگ‌ها کمک کند و این اتفاق به‌معنای پیشگیری از بروز بیماری عروق کرونری یا کندکردن روند پیشرفت آن است.
برای شروع خودمراقبتی، موارد زیر را امتحان کنید:
کنترل استعمال سیگار
سیگار از عوامل اصلی خطر برای ایجاد بیماری در عروق کرونر است. نیکوتین موجود در سیگار، رگ‌های خونی را سفت می‌کند و با این شرایط قلب مجبور می‌شود بیشتر و سخت‌تر کار کند.
ترک سیگار یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خطر حملهٔ قلبی است.
کنترل فشارخون
اگر سابقهٔ فشارخون بالا دارید، به معاینات مکرر نیاز دارید. همچنین باید از پزشک خود بپرسید که فشارخون هدف برای شما چقدر است.
کنترل سطح کلسترول
بزرگسالان باید از ۲۰سالگی و حداقل هر پنج سال یک بار آزمایش کلسترول را انجام دهند. برخی افراد به بررسی‌های مکرر نیاز دارند.
کنترل و پایش قند خون
اگر دیابت دارید، با کنترل دقیق قند خون می‌توانید به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کنید.
تغذیهٔ سالم
- میوه، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و آجیل بخورید،
- از مصرف چربی‌های اشباع‌شده و چربی‌های ترانس خودداری کنید،
- میزان نمک و شکر را کاهش دهید،
- یک یا دو وعده ماهی در هفته بخورید
- و از مصرف الکل هم خودداری کنید.
رعایت این موارد، به سلامت قلب شما کمک می‌کند.
تحرک
ورزش هوازی به کنترل وزن و دیابت، کلسترول و فشارخون بالا کمک می‌کند. پس با تحرک کافی، کنترل همهٔ عوامل خطرزا برای بیماری عروق کرونری را در دست خواهید گرفت.
برای این کار حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی متوسط (یا ۷۵ دقیقه فعالیت هوازی شدید در هفته) یا ترکیبی از فعالیت متوسط و شدید را در برنامهٔ خود بگنجانید.
کنترل وزن
اضافه‌وزن خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را افزایش می‌دهد. درعوض، کاهش وزن حتی به میزان کم، می‌تواند به کاهش عوامل خطر بیماری عروق کرونری کمک کند.
توانبخشی قلبی
اگر جراحی قلب انجام داده‌اید، ممکن است پزشک برنامه‌ای از آموزش، مشاوره و تمرینات ورزشی را به شما پیشنهاد کند که برای کمک به بهبود سلامت‌تان طراحی شده است.
کنترل استرس
برای خودمراقبتی، راه‌هایی برای کاهش فشارهای عاطفی و روانی پیدا کنید. تراپی، ورزش بیشتر، تمرین‌های افزایش تمرکز و برقراری ارتباط با دیگران در گروه‌هایی که شما را از لحاظ عاطفی حمایت می‌کنند، راه‌هایی برای کنترل و مهار استرس هستند.
واکسن
هر سال واکسن آنفولانزا تزریق کنید. شاید لازم باشد تحت نظارت پزشک و در صورت صلاحدید ایشان، واکسن ذات الریه (پنوموکوک) هم دریافت کنید.
ورزش
ورزش منظم برای افرادی که بیماری قلبی دارند، اهمیت فراوانی دارد. ورزش ماهیچهٔ قلب را قوی‌تر می‌کند و می‌تواند به کاهش فشارخون، کلسترول و قوی‌نگه‌داشتن استخوان‌ها کمک و در صورت ابتلا به دیابت، قند خون را کنترل کند.
ورزش منظم در کاهش وزن و همچنین کنترل استرس و تجربهٔ احساس بهتر، تأثیر دارد.
همیشه قبل از شروع یک برنامهٔ ورزشی با پزشک خود صحبت کنید. افرادی که مدت طولانی به بیماری عروق کرونری مبتلا هستند و می‌خواهند برای اولین بار ورزش کنند، باید ابتدا به پزشک خود مراجعه کنند.
شدت فعالیت‌های ورزشی باید با توجه به میزان خطری که ورزش برای شما در پی دارد، تعیین شود. شما باید مطمئن شوید تمرینی که می‌خواهید انجام دهید، برایتان بی‌خطر است.
این موارد به‌خصوص زمانی مهم است که:
- اخیراً دچار حملهٔ قلبی شده باشید
- درد یا فشار قفسهٔ سینه یا تنگی نفس داشته باشید
- دیابت دارید
- اخیراً جراحی قلب داشته‌اید
هرکسی که بیش از ۱۵ دقیقه درد قفسهٔ سینه داشته باشد، باید با اورژانس تماس بگیرد. اگر متوجه شدید که ورزش باعث تپش قلب یا تنگی نفس غیرمعمول یا ناراحتی در قفسهٔ سینه می‌شود، فعالیت خود را کاهش دهید و به پزشک مراجعه کنید.
در کل می‌توان گفت فعالیت بدنی برای همهٔ افراد مبتلا به بیماری قلبی مفید است، حتی اگر این فعالیت در کمترین میزان خود انجام شود.
سلامت روان
تحقیقات گسترده و رو به رشدی وجود دارد که نشان می‌دهد سلامت روان با عوامل خطرزا برای بیماری قلبی مرتبط است.
افرادی که برای مدت طولانی درگیر افسردگی، اضطراب، استرس و حتی PTSD (اختلال اضطراب پس از سانحه) هستند، تأثیرات فیزیولوژیکی خاصی را در بدن خود تجربه می‌کنند.
این تأثیرات شامل اختلالات مرتبط با قلب مانند افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون، کاهش جریان خون به قلب و افزایش سطح کورتیزول می‌شوند و می‌توانند منجر به رسوب کلسیم در شریان‌ها، بیماری‌های متابولیک و بیماری قلبی شوند.
عکس این قضیه هم صادق است. شواهد نشان داده است که بروز حوادث قلبی هم می‌تواند منجر به اختلالات مرتبط با سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) شود.
این اختلالات، ناشی از عواملی مختلفی مثل ناتوانی، ترس از مرگ، درد و مشکلات مالی مرتبط با این اتفاق است.
همچنین، اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی ممکن است برخی رفتارها را در افراد تشدید کنند؛ رفتارهایی مانند داشتن سبک زندگی ناسالم و کم‌تحرک، سیگارکشیدن یا حتی مصرف‌نکردن داروهای تجویزشده.
در واقع این رفتارها به این دلیل ایجاد می‌شوند که افراد مبتلا به اختلال سلامت روان، کمتر به‌دنبال به‌کارگرفتن راه‌حل‌های مقابله با استرس هستند. از طرفی، انتخاب سبک زندگی سالم برای این افراد سخت است. در نتیجه، آن‌ها در این شرایط نمی‌توانند در راستای کاهش خطر بیماری قلبی عکس‌العمل مناسبی نشان دهند.
یادتان باشد که با تشخیص به‌موقع اختلالات سلامت روان و دریافت خدمات درمانی مناسب، روند درمانی طی شده و به‌مرور رفتارهای سالم در شما بروز پیدا می‌کند.
باز هم تاکید می‌کنیم که افزایش فعالیت‌های بدنی، بهبود کیفیت تغذیه و کاهش مصرف سیگار مواردی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهند.
داروها
- آتورواستاتین
- رزوواستاتین
- فنوفیبرات
- نیتروگلیسیرین
- متوپرولول
- بیزوپرولول
- دیلتیازم
- وراپامیل
