در بدن ما مولکول‌های چربی خاصی به نام لیپید وجود دارد. آزمایش های چربی خون یا Lipid Panel نوعی آزمایش خون است که میزان لیپیدهای مختلف خون را اندازه‌گیری می‌کند. در آزمایش های چربی خون، سطح انواع مختلف کلسترول (چهار نوع کلسترول موجود در خون) و تری‌گلیسیرید مشخص می‌شود.
ازآنجایی‌که سطح بالای چربی خون می‌تواند باعث تجمع چربی در رگ‌های خونی و شریان‌ها و در نتیجه، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی شود، معمولاً پزشکان از تفسیر آزمایش چربی خون برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی و… استفاده می‌کنند.
اجزای آزمایش های چربی خون
کلسترول تام – Total Cholesterol
کلسترول تام ترکیبی از LDL ،VLDL و HDL است.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم -LDL
LDL به کلسترول بد هم معروف است، زیرا ممکن است در رگ‌های خونی جمع شود و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش دهد.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم – VLDL
VLDL نوعی از کلسترول است که در آزمایش چربی خون ناشتا به مقدار بسیار کمی وجود دارد؛ این نوع چربی معمولاً بعد از مصرف غذا افزایش پیدا می‌کند. بنابراین سطح بالای VLDL در نمونۀ خون فردی که ناشتا است و از مصرف آخرین وعدۀ غذایی‌اش چندساعتی گذشته است، ممکن است نشانه‌ای از متابولیسم غیرطبیعی چربی باشد. این نوع کلسترول به صورت روتین تجویز نمی‌شود.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا – HDL
HDL به نام کلسترول خوب هم شناخته می‌شود؛ زیرا به کاهش تجمع LDL در رگ‌های خونی کمک می‌کند.
تری گلیسیرید – Triglycerides
مقادیر بیش‌ازحد تری گلیسیرید در آزمایش خون با بیماری‌های قلبی‌عروقی و التهاب پانکراس مرتبط است.
نحوهٔ انجام آزمایش های چربی خون
معمولاً در طول آزمایش خون، این مراحل به‌ترتیب انجام می‌شود:
- روی یک صندلی می‌نشینید و تکنسین آزمایشگاه بازوهای شما را برای رگ‌هایی که به‌راحتی در دسترس هستند، بررسی می‌کند. این رگ‌ها معمولاً در قسمت داخلی بازو هستند.
- بعد از پیدا کردن رگ، ناحیۀ موردنظر را ضدعفونی می‌کند.
- سپس یک سوزن کوچک برای گرفتن نمونۀ خون وارد رگ می‌شود.
- پس از واردشدن سوزن، مقدار کمی خون در یک لولۀ آزمایش جمع می‌شود.
- بعد از جمع‌شدن مقدار کافی خون، سوزن را از رگ خارج کرده و با نگه‌داشتن یک پنبه یا گاز روی محل خون‌گیری کمک می‌کنند تا خونریزی متوقف شود.
- با کمک یک بانداژ یا استفاده از چسب و پنبۀ مخصوص، روی محل خون‌گیری را می‌پوشانند و در این مرحله کار شما تمام می‌شود.
- انجام تمام این مراحل معمولاً کمتر از 2 دقیقه طول می‌کشد.
- پس از جمع‌آوری نمونه خون توسط تکنسین آزمایشگاه، نمونه به بخش‌های دیگر آزمایشگاه فرستاده می‌شود و بعد از آن شما می‌توانید با دریافت جواب آزمایش برای تفسیر نتیجه به پزشک خود مراجعه کنید.
آمادگی برای آزمایش
- در بیشتر موارد، قبل از آزمایش خون پانل لیپیدی، باید 10 تا 12 ساعت ناشتا باشید.
- ناشتا بودن در اینجا به معنای نخوردن و ننوشیدن هر چیزی جز آب است. البته در بعضی از انواع آزمایش پروفایل چربی خون می‌توانید بدون رعایت محدودیت‌های ناشتایی، آزمایش بدهید.
- بهتر است قبل از انجام آزمایش چربی راجع به شرایط ناشتا بودن با پزشکتان مشورت کنید تا مطمئن شوید که آیا نیاز است ناشتا بمانید یا خیر.
- اگر تصادفاً فراموش کردید که باید ناشتا باشید، در صورت صرف غذا یا نوشیدن چیزی جز آب، این مورد را با تکنسین آزمایش یا پزشک خود درمیان بگذارید؛ چون ممکن است نتیجۀ آزمایش بدون حفظ شرایط ناشتا، چندان مفید نباشد.
اسامی دیگر آزمایش
نام‌های رایج دیگر آزمایش های چربی خون عبارتند از:
- پروفایل چربی
- تست لیپید
- پانل کلسترول
- پانل چربی ناشتا یا پانل چربی غیر‌ناشتا
