اطلاعات عمومی
گل مژه چیست؟
به برآمدگی قرمزرنگ و دردناکی که روی لبه پلک به وجود می‌آید گل مژه می‌گویند. ممکن است ظاهر آن شبیه به چرک‌دانه‌های ناشی از آکنه و حساس به لمس باشد. علت گل مژه مسدودشدن غده‌ای چربی ساز در فولیکول مژه یا پوست پلک است که این اتفاق عفونت باکتریایی ایجاد می‌کند. در پزشکی به این بیماری hordeolum می‌گویند.
ایجاد گل مژه روی یک پلک رایج است؛ اما امکان دارد روی هر 2 پلک نیز ایجاد شود. این برآمدگی معمولاً یک تا 2 هفته باقی می‌ماند و خودبه‌خود از بین می‌رود. اگر این مشکل خودبه‌خود برطرف نشود، باید برای تخلیۀ آن به چشم‌پزشک مراجعه کنید. همچنین امکان دارد پزشک به منظور کاهش عفونت آن، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
این بیماری شبیه به نوعی دیگر از برآمدگی پلک با نام شالازیون (ژاله چشم) است که معمولاً در قسمت پشتی‌تر پلک ظاهر می‌شود. برخلاف گل مژه، شالازیون معمولاً دردناک نیست و به وسیلۀ عفونت باکتریایی ایجاد نمی‌شود؛ اما درمان هر 2 بیماری مشابه است.
انواع گل مژه
این بیماری 2 نوع دارد:
- گل‌مژه بیرونی که در بخش بیرونی پلک بالا یا پایین ایجاد می‌شود و رایج‌تر از نوع دیگر است. معمولاً عفونت در فولیکول مژه آن را به وجود می‌آورد.
- گل‌مژه داخلی که در بخش داخلی پلک‌ها (رو به چشم) ایجاد می‌شود. علت گل مژه داخلی عفونت غدۀ چربی ساز پلک داخلی است که رطوبت پلک را تأمین می‌کند.
عوامل مؤثر در ابتلا
گل مژه بسیار رایج است و هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود؛ اما در صورت داشتن شرایط زیر احتمال ایجاد آن بیشتر می‌شود:
- سابقه زدن گل مژه؛
- ابتلا به بلفاریت (نوعی التهاب پلک)؛
- ابتلا به برخی از بیماری‌های پوستی مثل آکنه، شوره سر (درماتیت سبوره‌ای)؛
- ابتلا به دیابت؛
- داشتن پوست خشک؛
- تغییرات هورمونی؛
- ابتلا به هیپرکلسترولمی (بالابودن سطح کلسترول بد در خون)؛
- لمس چشم‌ها با دست آلوده؛
- قراردادن لنزهای چشم بدون ضدعفونی‌کردن کامل آن‌ها یا شستن دست‌ها؛
- پاک‌نکردن آرایش چشم‌ها قبل از خواب؛
- استفاده از لوازم آرایشی تاریخ‌گذشته یا کهنه؛
- ابتلا به آکنه روزاسه (نوعی بیماری پوستی که قرمزی صورت از ویژگی‌های آن است).
علائم و نشانه‌ها
در فهرست زیر علائم گل مژه را می‌بینید که ممکن است در اشخاص مختلف متفاوت باشد:
- تورم، قرمزی، درد یا حساس‌شدن پلک‌ها به لمس؛
- احساس وجود چیزی در چشم؛
- حساسیت به نور زیاد؛
- اشک و پوسته ریزی چشم.
ممکن است علائم گل مژه مشابه سایر بیماری‌ها باشد؛ به همین دلیل همیشه برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم هشدار
در صورت بروز شرایط زیر با پزشک تماس بگیرید:
- قرمزی و تورم پلک‌ها؛
- دردناک شدن پلک‌ها؛
- احساس وجود شیء خارجی در چشم.
تشخیص
برخی از انواع گل‌مژه دیرتر التیام پیدا می‌کنند و برای درمان آن‌ها باید به پزشک مراجعه کرد. اگر بینایی شما به خاطر این بیماری دچار مشکل شد یا احساس کردید که به جای بهترشدن دارد بدتر می‌شود، به پزشک مراجعه کنید.
بررسی‌های بالینی
هنگام معاینه پزشک وضعیت چشم‌های شما را بررسی می‌کند و در مورد داشتن علائم اضافی از شما سؤال می‌پرسد. پزشک بر اساس همین معاینۀ چشم می‌تواند ابتلا به گل مژه را تشخیص دهد.
درمان
در بیشتر موارد این بیماری به درمان خاصی نیاز ندارد؛ اما استفاده از کمپرس گرم می‌تواند برای تسریع روند بهبودی آن مفید باشد. این بیماری معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود و البته عودکردن آن هم رایج است.
درمان دارویی
اگر ابتلا به این بیماری طولانی شود، ممکن است پزشک برای درمان گل مژه موارد زیر را تجویز کند:
آنتی‌بیوتیک
ممکن است پزشک قطرۀ چشمی آنتی‌بیوتیک یا اشکال موضعی آنتی‌بیوتیک (پماد یا کرم) را برای زدن به پلک‌ها تجویز کند. اگر عفونت مقاوم باشد و به بخش‌های دیگری به غیر از پلک‌ها سرایت کند، امکان دارد پزشک آنتی‌بیوتیک را به‌صورت قرص یا کپسول تجویز کند.
تزریق استروئید
تزریق استروئید به گل مژه به منظور کاهش تورم پلک‌ها انجام می‌شود.
درمان غیردارویی
جراحی
اگر گل مژه از بین نرود، ممکن است پزشک برشی کوچک در آن ایجاد کند تا چرک آن تخلیه شود.
زندگی با گل مژه
خودمراقبتی
تا زمانی که گل مژه خودبه‌خود از بین برود، اقدامات زیر را برای درمان گل مژه و جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید:
- به گل مژه دست نزنید و تلاش نکنید که آن را بترکانید یا با فشار چرک آن را خالی کنید. این کارها باعث می‌شود عفونت پخش شود.
- پلک آلودۀ خود را به‌آرامی و با استفاده از یک صابون ملایم و آب بشویید.
- در حالی‌که چشم خود را بسته‌اید، یک حوله گرم روی آن قرار دهید تا درد آن تسکین پیدا کند. برای این کار ابتدا حوله را زیر آب گرم بگیرید، سپس آن را بچلانید تا آب اضافه تخلیه شود و بعد آن را روی چشم بسته خود قرار دهید. زمانی‌که حوله گرمای خود را از دست داد، مجدداً مراحل بالا را تکرار کنید. به این کار برای 10 تا 15 دقیقه ادامه دهید و بعد به‌آرامی پلک خود را ماساژ بدهید. تکرار این کار برای 3 تا 5 بار در روز ممکن است به خشک شدن خود‌به‌خودی گل مژه کمک کند.
- برخی معتقدند که استفاده از کیسه‌های چای سبز خیس‌شده در آب گرم به عنوان کمپرس چشم، باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید و سرعت بهبودی را هم بالا می‌برد؛ چون چای سبز خاصیت آنتی‌باکتریال دارد. برخی از دانشمندان هم معتقدند که آنتی‌اکسیدان طبیعی موجود در چای سبز دیوار سلولی باکتری‌ها را می‌شکند و آن را نابود می‌کند. با وجود این که متخصصان چشم بر سر تأثیر این کار اختلاف‌نظر دارند؛ اما انجام این کار ضرری ندارد و حداقل به اندازۀ گذاشتن حوله گرم به عنوان کمپرس مفید خواهد بود.
- تا بهبودی کامل آرایش نکنید.
- تا بهبودی کامل از لنز طبی استفاده نکنید؛ چون ممکن است لنزها به وسیلۀ باکتری‌های گل مژه آلوده شوند.
- دست‌های خود را مرتب بشویید.
- صورت و ناحیۀ چشمان خود را هر روز بشویید.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری از گل مژه این است که به بهداشت صورت خود رسیدگی کنید و اقدامات زیر را انجام دهید:
- دست‌های خود را مرتب و به‌صورت کامل بشویید؛ مخصوصاً پیش از آن که صورت و چشم‌های خود را لمس کنید.
- قبل و بعد از قراردادن لنز طبی دست‌های خود را بشویید. لنزها را با ضدعفونی‌کننده و محلول شستشوی لنز تمیز کنید. لنزهای روزانه یا دارای مدت‌زمان استفاده محدود را پس از اتمام زمان توصیه‌شده به وسیلۀ پزشک دور بیندازید.
- پیش از خواب صورت خود را برای از بین بردن آلودگی و پاک‌کردن آرایش بشویید.
- لوازم آرایش مخصوص چشم‌ها را هر 2 تا 3 ماه یک‌بار دور بیندازید و هرگز آن‌ها را به‌صورت مشترک با شخص دیگری استفاده نکنید.
امتیاز بینندگان:5 ستاره