اطلاعات عمومی
نارسایی قلبی چیست؟
نارسایی قلبی که در صورت تورم اندام به آن نارسایی احتقانی قلب گفته میشود، یکی از بیماریهای طولانیمدت است که با گذشت زمان شدیدتر میشود. هرچند نام بیماری اینطور نشان میدهد که انگار قلب بیمار از کار افتاده، اما درواقع نارسایی قلبی به این معناست که قلب بیمار نمیتواند آنطور که باید، خون را پمپاژ کند.
قلبِ با قدرت پمپاژِ کمتر، به اندامهای فرد آسیب میرساند؛ درنتیجه، مایع در ریههای بیمار جمع میشود. درد قلب میتواند سمت چپ (بطن چپ)، سمت راست (بطن راست) یا هر دو طرف قلب انسان را درگیر کند. بهطور کلی، نارسایی قلبی از سمت چپ، بهویژه از بطن چپ شروع میشود.
انواع نارسایی قلبی
نارسایی قلبی بطن چپ
در این نوع نارسایی ممکن است مایعات در ریهها جمع شده و باعث تنگی نفس شوند.
نارسایی قلبی بطن راست
در این حالت، مایعات ممکن است به شکم، ساق پا و مچ پاها برگردد و باعث تورم شود.
نارسایی قلبی سیستولیک
در این نوع، بطن چپ نمیتواند با شدت کافی منقبض شود، که نشاندهندۀ مشکل پمپاژ است.
نارسایی قلبی با برونده حفظشده
در این نوع، بطن چپ نمیتواند از حالت انقباض خارج شود یا بهطور کامل پر شود، که نشاندهندۀ مشکل پرشدن قلب است.
علائم و نشانهها
علائم نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس هنگام فعالیت یا در حالتی که فرد دراز کشیده است
- خستگی و ضعف
- تورم در پاها (ساق پاها، مچ پا و روی پا)
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- کاهش توانایی برای ورزشکردن
- سرفۀ مداوم و خسخس سینه
- تورم ناحیۀ شکم
- افزایش وزن بسیار سریع به خاطر تجمع مایعات
- حالت تهوع و بیاشتهایی
- اختلال در تمرکز و کاهش هوشیاری
- درد قفسۀ سینه درصورتیکه نارسایی قلبی، ناشی از حملۀ قلبی باشد
عوامل مؤثر در ابتلا
ممکن است تنها یک عامل خطر برای ایجاد نارسایی قلبی کافی باشد، اما مجموعهای از عوامل، خطر نارسایی قلبی را افزایش میدهند. این عوامل عبارتاند از:
بیماری عروق کرونر
گرفتگی عروق ممکن است قلب را در رساندنِ خون غنی از اکسیژن محدود کند و درنتیجه عضلۀ قلب ضعیف شود.
حملۀ قلبی
حملۀ قلبی نوعی بیماری عروق کرونر است که بهطور ناگهانی اتفاق میافتد. آسیب به عضلۀ قلب در اثر حملۀ قلبی ممکن است به این معنا باشد که قلب فرد، دیگر نمیتواند آنطور که باید، خون را پمپاژ کند.
بیماریهای دریچۀ قلب
دریچۀ قلبی که بهدرستی کار نمیکند، خطر نارسایی قلبی را افزایش میدهد.
فشارخون بالا
اگر فشارخون فرد بالا باشد، قلب سختتر از حالت عادی کار میکند.
ضربان قلب نامنظم
ضربان قلب نامنظم و ریتمهای غیرطبیعی بهخصوص اگر سریع و پشتسرهم باشند، میتوانند عضلۀ قلب را ضعیف کرده و باعث درد قلب شوند.
بیماری قلبی مادرزادی
برخی افراد مبتلا به نارسایی قلبی با مشکلاتی متولد شدهاند که بر ساختار یا عملکرد قلب آنها تأثیر می گذارد.
دیابت
ابتلا به دیابت، خطر ابتلا به فشارخون بالا و بیماری عروق کرونر را افزایش میدهد.
بعضی داروها
برخی داروها ممکن است به نارسایی قلبی یا مشکلات قلبی منجر شوند. نکتۀ مهم این است که هیچ دارویی بدون دستور پزشک مصرف نشود تا از بروز عوارض اینچنینی جلوگیری شود.
مصرف الکل
نوشیدن بیش از حد الکل میتواند عضلۀ قلب را ضعیف کرده و به نارسایی قلبی منجر شود.
آپنۀ خواب (وقفۀ تنفسی در خواب)
ناتوانی در تنفس صحیح در هنگام خواب، به کاهش اکسیژن خون و ضربان قلب نامنظم منجر میشود. هردوی این مشکلات میتوانند عملکرد قلب را تضعیف کنند.
مصرف سیگار و تنباکو
اگر سیگار میکشید، آن را ترک کنید، زیرا استفاده از تنباکو خطر بیماری قلبی و نارسایی قلبی را افزایش میدهد.
چاقی
افرادی که چاق هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به نارسایی قلبی قرار دارند.
ویروسها
برخی عفونتهای ویروسی میتوانند به عضلۀ قلب آسیب برسانند.
علائم هشدار
درصورت داشتن هرکدم از علائم نارسایی قلبی، به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
چنانچه هریک از علائم ذکرشده در زیر را دارید، با اورژانس تماس بگیرید. پزشکان اورژانس سعی میکنند وضعیت شما را تثبیت کنند و تشخیص دهند که آیا علائم شما بهخاطر نارسایی قلبی است یا عوامل دیگر باعث بروز چنین علائمی شدهاند. این علائم شامل موارد زیر است:
- درد قفسۀ سینه
- غش یا ضعف شدید
- ضربان قلب سریع یا نامنظم همراه با تنگی نفس
- تنگی نفس ناگهانی و شدید و سرفههای مخاطی سفید یا صورتی و کفآلود
اگر نارسایی قلبی بهعنوان عامل اصلی علامتها در فردی تشخیص داده شود و این علامتها بهشکلی ناگهانی بدتر شده یا علائم جدیدی در فرد دیده شود، ممکن است به این معنا باشد که نارسایی قلبی شدیدتر شده است یا قلب به درمان پاسخ نمیدهد.
از دیگر علائم هشدار که نشاندهندۀ بدترشدن نارسایی قلبی است، میتوان به اضافهشدن ناگهانی وزن (حدود ۲ تا ۳ کیلوگرم در عرض چند روز) اشاره کرد. در این حالت، بهتر است سریع با پزشک تماس بگیرید.
تشخیص
بررسیهای بالینی
برای تشخیص نارسایی قلبی، پزشک تاریخچۀ پزشکی و شرححال دقیقی از بیمار میگیرد، علائم فرد را بررسی میکند و معاینۀ فیزیکی انجام میدهد. پزشک همچنین بیمار را از نظر داشتن عوامل مؤثر در ابتلا به نارسایی قلبی مانند فشارخون بالا، بیماری عروق کرونر یا دیابت بررسی میکند.
در طی معاینۀ فیزیکی، پزشک به صدای قلب، برای بررسی وجود صداهای زمینهای که به آن سوفل میگویند و به صدای ریهها هنگام تنفس، برای بررسی تجمع مایع (احتقان ریه) گوش میدهد. پزشک ممکن است وریدهای گردن بیمار را نیز معاینه کند و درنهایت پاها و شکم را برای بررسی تجمع مایع، معاینه کند.
بررسیهای آزمایشگاهی
آزمایشهای خون
آزمایش خون برای بررسی علائم بیماریهایی که میتوانند بر قلب تأثیر بگذارند، انجام میشود. همچنین، تست پپتید ناتریورتیک (NT-ProBNP) شواهدی مبنی بر وجود نارسایی قلبی ارائه میدهد.
چنانچه میزان پروتئین BNP در آزمایش خون بالا باشد، احتمال وجود نارسایی قلبی افزایش پیدا میکند. هرچند اگر سطح BNP طبیعی باشد، بهمعنای ردشدن احتمال نارسایی قلبی نیست.
بررسیهای تصویربرداری
اشعۀ ایکس قفسۀ سینه
تصاویر اشعۀ ایکس میتوانند وضعیت ریهها و قلب را نشان دهند.
اکوکاردیوگرافی (اکوی قلبی)
در طی اکوگاردیوگرافی، از امواج صوتی برای گرفتن تصاویر متحرک از قلب استفاده میشود. اکوی قلبی اندازه و ساختار قلب، دریچههای قلب و جریان خون در قلب را نشان میدهد.
برای اندازهگیری EF (درصد خونی که در طی هر پمپاژ از قلب خارج میشود) میتوان از اکوکاردیوگرام استفاده کرد که نشان میدهد قلب چقدر خوب خون را پمپاژ میکند؛ درنتیجه این نوع تصویربرداری به طبقهبندی نارسایی قلبی کمک کرده و کادر پزشکی را برای درمانِ بهتر راهنمایی میکند.
سیتی اسکن (CT scan)
برای سیتی اسکن قلب، بیمار روی یک تخت دراز کشیده و به درون دستگاه هدایت میشود. با استفاده از اشعۀ ایکس، تصاویری از قلب و قفسۀ سینه گرفته میشود. گاهیاوقات پزشک، برای ایجاد تصاویر واضحتر، تصویربرداری با کنتراست را پیشنهاد میدهد؛ در این حالت، از مادۀ حاجب استفاده میشود. ازآنجاییکه مادۀ حاجب میتواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد، در صورت داشتن مشکلات کلیوی بهتر است پزشک خود را در جریان بگذارید.
امآرآی (MRI)
در MRI قلب، بیمار روی یک تخت در داخل دستگاهی لولهمانند دراز میکشد و امواج رادیویی، تصاویری از قلب ایجاد میکنند.
امآرآی قلب نیز ممکن است با کنتراست انجام شود. بنابراین مهم است که قبل از تزریق مادۀ حاجب قلب یا هر MRI دیگری، پزشکِ خود را از وجود هرگونه مشکل کلیوی مطلع کنید.
آنژیوگرافی عروق کرونر
در این مداخله، لولهای نازک و انعطافپذیر به نام کاتتر را در یک رگ خونی (معمولاً در کشالۀ ران) وارد میکنند. لولۀ نازک بهسمت شریانهای قلب هدایت میشود و بعد مادهای رنگی یا کنتراست از طریق کاتتر تزریق میشود تا شریانها با اشعۀ ایکس واضحتر نشان داده شوند. این بررسی به پزشک کمک میکند تا انسداد را تشخیص دهد.
نمونهبرداری (بیوپسی) از میوکارد
در این روش، پزشک قطعهای کوچک از بافت عضلۀ قلب را برای بررسی بیشتر برمیدارد و به آزمایشگاه ارسال میکند. بیوپسی ممکن است برای تشخیص انواع خاصی از بیماریهای عضلۀ قلب که باعث نارسایی قلبی میشوند، انجام شود.
تست ورزش
تست ورزش، سلامت قلب را در حین فعالیت اندازهگیری میکند. ممکن است از بیمار خواسته شود همانطور که دستگاه نوار قلب به او وصل است، روی تردمیل راه برود، یا ممکن است یک داروی وریدی به فرد تزریق شود تا اثر ورزش را بر قلب، شبیهسازی کند.
گاهیاوقات تست ورزش هنگام استفاده از ماسکی انجام میشود که میزان اکسیژنرسانی و بازدم دیاکسید کربن توسط قلب و ریهها را اندازهگیری میکند.
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG)
این تست سریع و بدون درد است و فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند.
درمان
نارسایی قلبی نوعی بیماری مزمن است که تا آخر عمر به مدیریت دائمی نیاز دارد. بااینحال، با درمان، علائم و نشانههای نارسایی قلبی بهبود مییابد.
پزشکان گاهیاوقات میتوانند نارسایی قلبی را با درمان علت زمینهای اصلاح کنند. اما برای اکثر افراد، درمان قلب درد شامل درمان دارویی و گاهیاوقات استفاده از وسایلی است که به ضربان قلب و انقباض مناسب کمک میکنند.
درمان دارویی
پزشکان معمولاً نارسایی قلبی را با ترکیبی از داروها درمان میکنند. گاهی با توجه به علائم، بیمار باید یک یا چند دارو مصرف کند.
پزشک ممکن است نیاز داشته باشد که دوز داروهای بیمار را مرتباً تنظیم کند، بهخصوص زمانی که بهتازگی داروی جدیدی به رژیم دارویی بیمار اضافه شده است، یا زمانی که وضعیت فرد در حال وخیمترشدن است.
در صورت تشدید علائم نارسایی قلبی، ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود. در زمان بستری در بیمارستان، ممکن است داروهای بیشتری برای کمک به پمپاژ بهتر قلب و تسکین علائم به بیمار داده شود. همچنین ممکن است بیمار از طریق ماسک یا لولههای کوچکی که در بینی قرار داده میشود، اکسیژن مکمل دریافت کند.
اگر نارسایی قلبی شدید باشد، ممکن است به استفادۀ طولانیمدت از اکسیژن مکمل نیاز باشد. ازجمله داروهایی که برای درمان نارسایی قلبی تجویز میشود میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI)
این داروها باعث کاهش فشارخون، بهبود جریان خون و کاهش فشار وارد بر قلب میشوند. انالاپریل، لیزینوپریل و کاپتوپریل در دستۀ این داروها قرار میگیرند.
مسدودکنندههای گیرندۀ آنژیوتانسین II
این داروها که شامل لوزارتان و والزارتان میشوند، فواید زیادی شبیه به مهارکنندههای ACE دارند. بنابراین میتوانند گزینۀ درمان دارویی برای افرادی باشند که نمیتوانند مهارکنندههای ACE را تحمل کنند.
مسدودکنندههای بتا (بتا بلاکرها)
این داروها ضربان قلب و فشارخون را کاهش میدهند. مسدودکنندههای بتا ممکن است علائم و نشانههای نارسایی قلبی را نیز کاهش دهند و عملکرد قلب را بهبود ببخشند. از میان این داروها میتوان به کارودیلول متوپرولول سوکسینات و بیزوپرولول اشاره کرد.
دیورتیکها (داروهای مدر)
دیورتیکها یا داروهای ادرارآور، تعداد دفعات ادرار فرد را بیشتر میکنند؛ درنتیجه مایعات در بدن بیمار جمع نمیشود. دیورتیکهایی مانند فوروزماید، مایعات تجمعیافته در ریهها را کاهش میدهند و درنتیجه تنفس برای بیمار راحتتر میشود.
ازآنجاییکه دیورتیکها باعث میشوند که بدن پتاسیم و منیزیم را از دست بدهد، پزشک ممکن است مکملهایی را برای جبران این مواد معدنی تجویز کند. همچنین، پزشک برای بررسی سطح پتاسیم و منیزیم در افرادی که دیورتیک مصرف میکنند، بهصورت دورهای آزمایش خون تجویز کرده و سطوح این مواد معدنی را کنترل میکند.
آنتاگونیستهای آلدوسترون
این داروها دیورتیکهای نگهدارندۀ پتاسیم هستند و خواصی دارند که ممکن است به افراد مبتلا به نارسایی قلبی سیستولیک شدید کمک کند تا عمر طولانیتری داشته باشند. از جملۀ این داروها میتوانیم به اسپیرونولاکتون و اپلرنون اشاره کنیم. نکتۀ حائز اهمیت این است که این داروها برخلاف برخی دیگر از دیورتیکها میتوانند میزان پتاسیم خون را به سطوح خطرناکی برسانند؛ بنابراین شاید به اصلاح مصرف غذاهای حاوی پتاسیم برای بیمار نیاز باشد.
اینوتروپهای مثبت
این نوع داروها به افراد مبتلا به انواع خاصی از نارسایی قلبی شدید که در بیمارستان بستری هستند، بهصورت وریدی تزریق میشود. اینوتروپهای مثبت میتوانند به قلب کمک کنند تا خون را بهطور مؤثرتری پمپ کرده و فشارخون را حفظ کند.
دیگوکسین
این دارو قدرت انقباض ماهیچۀ قلب را افزایش میدهد و از طرف دیگر، تعداد دفعات ضربان قلب را کاهش میدهد. همچنین، دیگوکسین علائم نارسایی قلبی را در نارسایی سیستولیک قلب کاهش میدهد. با توجه به این موارد، ممکن است این دارو برای فردی با اختلالات مرتبط با ریتم قلب، مانند فیبریلاسیون دهلیزی نیز تجویز شود.
هیدرالازین و ایزوسورباید دی نیترات
درصورتیکه علائم نارسایی قلبی شدید باشد و مهارکنندههای ACE یا مسدودکنندههای بتا برای بیمار اثربخش نباشند، ممکن است این ترکیب دارویی به برنامۀ درمانی بیمار اضافه شود.
سایر داروها
پزشک ممکن است داروهای دیگری را برای درمان علائم خاص تجویز کند. برای مثال، ممکن است برای بعضی از بیماران، نیترات برای درد قفسۀ سینه، استاتین برای کاهش کلسترول یا داروهای رقیق کنندۀ خون برای کمک به جلوگیری از لختهشدن خون تجویز شود.
غیردارویی
جراحی یا سایر روشهای درمان نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی بایپس عروق کرونر
اگر انسداد شدید عروق باعث نارسایی قلبی شده باشد، پزشک ممکن است جراحی بایپس عروق کرونر را توصیه کند. در این روش، جراح یک رگ خونی سالم از پا، بازو یا قفسۀ سینه جدا کرده و آن را به بخش بالایی یا زیر شریان مسدودشدۀ قلب متصل میکند؛ درنتیجه مسیر جدیدی را برای رسیدن خون به قلب ایجاد میکند.
ترمیم یا تعویض دریچۀ قلب
اگر آسیبدیدگی یا معیوببودن دریچۀ قلب باعث نارسایی قلبی شده باشد، پزشک ممکن است دریچه را با توجه به شرایط بیمار ترمیم یا تعویض کند.
دستگاه دفیبریلاتور کاشتنی قلبی (ICD)
ICD برای جلوگیری از عوارض نارسایی قلبی استفاده میشود. این روش، درمانی برای نارسایی قلبی نیست؛ درواقع ICD دستگاهی شبیه به ضربانساز است و در زیر پوست، در قفسۀ سینۀ بیمار، کاشته میشود.
ICD ریتم قلب را کنترل میکند. اگر قلب با یک ریتم خطرناک شروع به تپیدن کند، یا اگر قلب بیمار دیگر ضربان نداشته باشد و متوقف شود، ICD سعی میکند قلب را بهسرعت منقبض کرده یا آن را به ریتم طبیعی برگرداند. ICD همچنین میتواند بهعنوان ضربانساز عمل کند و اگر سرعت ضربان قلب خیلی کند باشد، به سریعترشدن ضربان کمک کند.
درمان تنظیم مجدد ریتم قلب یا همزمانسازی قلبی (CRT)
CRT که ضربان دوبطنی نیز نامیده میشود، درمانی برای نارسایی قلبی در افرادی است که حفرههای پایینی قلبشان (بطنها) همزمان با یکدیگر خون را پمپاژ نمیکنند. در این حالت، دستگاهی به نام ضربانساز دوبطنی، سیگنالهای الکتریکی را به بطنها میفرستد. سیگنالها باعث میشوند بطنهای بیمار به روشی هماهنگتر منقبض شوند تا پمپاژ خون از قلب بهتر شود. CRT ممکن است همراه با ICD استفاده شود.
دستگاه کمکبطنی (VAD)
VAD دستگاهی است که به پمپاژ خون از حفرههای پایینی قلب (بطن ها) به سایر بخشهای بدن کمک میکند. VAD همچنین بهعنوان یک دستگاه حمایتکنندۀ گردش خون مکانیکی نیز شناخته میشود. اگرچه VAD را میتوان در یک یا هر دو بطن قلب قرار داد، اما اغلب در بطن چپ کاشته میشود.
اگر بیمار در انتظار پیوند قلب است، پزشک ممکن است VAD را توصیه کند. گاهیاوقات از VAD بهعنوان درمانی دائمی برای افرادی که نارسایی قلبی دارند، اما کاندیدای مناسبی برای پیوند قلب نیستند، استفاده میشود.
پیوند قلب
نارسایی قلبی در بعضی بیماران آنچنان شدید است که جراحی یا داروها به بهبود حالشان کمکی نمیکند. این افراد ممکن است به تعویض قلب با یک قلب اهدایی سالم نیاز داشته باشند.
پیوند قلب درمان مناسبی برای همۀ افراد نیست. تیمی از پزشکان شرایط بیمار را ارزیابی کرده و تعیین میکنند که آیا این روش ممکن است برای فرد بیخطر و مفید باشد یا خیر.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
تغذیۀ سالم
هدف از رژیم غذایی، داشتن برنامۀ غذاییای شامل میوهها و سبزیجات، غلات کامل، لبنیات بدون چربی یا کمچرب و پروتئینهای بدون چربی یا کمچرب است.
حفظ وزن در محدودۀ نرمال
اگر اضافهوزن دارید، یک متخصص تغذیه میتواند به شما در رسیدن به وزن ایدهال کمک کند. حتی کاهش وزن به مقدار کم هم میتواند به بهبود سلامت قلب شما کمک کند. دربارۀ کنترل وزن با پزشک صحبت کنید، زیرا افزایش وزن ممکن است ناشی از احتباس مایعات در بدن باشد و نیاز به تغییر در برنامۀ درمانی خود داشته باشید.
محدودیت مصرف نمک
نمک زیاد (سدیم) میتواند به احتباس آب در بدن منجر شود و این موضوع باعث میشود قلب بیمار سختتر کار کرده و همچنین دچار تنگی نفس و تورم در پاها شود.
محدودیت استفاده از چربیهای اشباع یا ترانس
علاوه بر پرهیز از غذاهای شور، میزان چربیهای اشباع و ترانس را در رژیم غذایی خود محدود کنید؛ زیرا احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهند.
پرهیز از مصرف الکل و محدودیت مصرف مایعات
پزشک شما ممکن است توصیه کند در صورت نارسایی قلبی، الکل مصرف نکنید؛ زیرا ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشد، عضلۀ قلب شما را ضعیف کند و باعث آریتمی شود. همچنین، درصورتیکه نارسایی قلبی بیمار شدید باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که مقدار مایعات مصرفی کاهش یابد.
مکملها
مراقب مصرف مکملها باشید. ممکن است برخی مکملهای غذایی با داروهای نارسایی قلبی تداخل داشته باشند یا وضعیت شما را وخیمتر کنند. بنابراین بهتر است درمورد مکملهایی که مصرف میکنید با پزشک مشورت کنید.
کوآنزیم کیوتن (Co Q10)
کوآنزیم Q10 مادهای شبیه به ویتامین است و در سلولهای بدن یافت میشود. سلولها از آن برای تولید انرژی مورد نیاز بدن برای رشد و نگهداری سلول استفاده میکنند. همچنین، این کوآنزیم دارای خواص آنتیاکسیدانی است و از بدن در برابر آسیبهای ناشی از مولکولهای مضر محافظت میکند.
CoQ10 بهطور طبیعی در مقادیر کم اما در طیف گستردهای از غذاها وجود دارد، اما میزان آن بهویژه در گوشتهای اندامهایی مانند قلب، کبد و کلیه و همچنین گوشت گاو، روغن سویا، ماهی ساردین و بادامزمینی زیاد است.
کوآنزیمها به آنزیمها کمک میکنند تا از قلب و ماهیچههای اسکلتی محافظت کنند. همچنین، گفته میشود که CoQ10 به بهبود نارسایی قلبی کمک میکند و انرژی را افزایش میدهد.
فیبر
غذا بهترین راه برای دریافت فیبر است؛ بااینحال، اگر غذاهای غنی از فیبر را به اندازۀ کافی در رژیم غذایی خود قرار نمیدهید و استفاده از مکملهای فیبر را انتخاب میکنید، بهتر است به سراغ محصولی بروید که انواع مختلفی از فیبر، چه بهصورت محلول و چه بهشکل نامحلول در آن وجود دارد. هنگام مصرف مکملهای حاوی فیبر به میزان کافی آب مصرف کنید.
پسیلیوم نوعی فیبر است و زمانی که همراه با رژیم غذایی کمچرب استفاده شود، ممکن است به کاهش کلسترول کمک کند.
اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب اشباعنشدۀ امگا ۳ در روغنِ انواع خاصی از ماهی، سبزیجات و سایر منابع گیاهی یافت میشوند. این اسیدهای چرب توسط بدن ساخته نمیشوند و باید در رژیم غذایی یا از طریق مکملها، که اغلب با عنوان روغن ماهی شناخته میشوند، مصرف شوند.
اسیدهای چرب غیراشباع امگا ۳ همراه با رژیم غذایی و ورزش به کاهش سطح تری گلیسیرید در خون و درنتیجه کاهش احتمال بروز نارسایی قلبی کمک میکنند.
منیزیم
تحقیقات نشان داده است که سطوح پایین منیزیم میتواند یکی از عوامل پیشآگاهیدهندۀ بیماری قلبی باشد. منیزیم پایین با عوامل خطر قلبیعروقی مانند فشارخون بالا، تشکیل پلاک شریانی، کلسیفیکاسیون بافتهای نرم و سختشدن رگها ارتباط دارد.
مکملهای منیزیم در اشکال و املاح مختلف مانند منیزیوم سیترات، منیزیم گلوکونات، منیزیم هیدروکساید و منیزیم سولفات وجود دارد. لازم به ذکر است که بیماران مبتلا به بیماریهای کلیوی باید در مصرف منیزیم محتاط باشند و قبل از استفاده از انواع مکملهای منیزیم با پزشک خود مشورت کنند.
ال-کارنیتین
ال-کارنیتین نوعی اسیدآمینه است که برای انتقال چربیها به داخل میتوکندری (محلی در سلول که در آن چربیها به انرژی تبدیل میشوند) لازم است. چندین مطالعه بهبود عملکرد قلب و کاهش علائم آنژین با استفاده از ال-کارنیتین را نشان دادهاند. مصرف ال-کارنیتین همچنین ممکن است به کاهش آسیب و عوارض پس از حملۀ قلبی کمک کند.
چای سبز
نتایج برخی از مطالعات نشان داده است که چای سبز باعث کاهش سطح کلسترول تام و کلسترول LDL میشود.
سیر
سیر ممکن است در درمان فشارخون بالا و بیماری عروق کرونر استفاده شود. همچنین، سیر میتواند بر لختهشدن خون تأثیر بگذارد، اما ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
زندگی با نارسایی قلبی
خودمراقبتی
ایجاد تغییرات در شیوۀ زندگی اغلب میتواند به تسکین علائم و نشانههای نارسایی قلبی و جلوگیری از شدتیافتن بیماری کمک کند.
سیگار
سیگار به رگهای خونی آسیب میرساند، فشارخون را افزایش میدهد، میزان اکسیژن خون را کاهش میدهد و ضربان قلب را تندتر میکند.
اگر سیگار میکشید، از پزشک خود بخواهید برنامهای را برای کمک به ترک سیگار پیشنهاد بدهد. اگر به سیگارکشیدن ادامه دهید، نمیتوانید در فهرست انتظار پیوند قلب قرار بگیرید. یادتان باشد که از قرارگرفتن در معرض دود سیگار هم خودداری کنید.
تحرک
فعالیت هوازی متوسط کمک میکند تا سایر بخشهای بدن شما سالم و آماده باشند و درنتیجه تقاضا برای فعالیت بیشتر ماهیچۀ قلب کمتر شود. اما یادتان باشد که حتماً با پزشک خود درمورد برنامۀ ورزشی مناسب صحبت کنید. پزشک شما ممکن است برنامهای برای پیادهروی یا توانبخشی قلبی به شما پیشنهاد دهد.
استرس
هنگامی که مضطرب یا ناراحت هستید، ضربان قلب شما سریعتر میشود و فشارخونتان اغلب بالا میرود. تمام این موارد میتوانند نارسایی قلبی را بدتر کنند؛ زیرا قلب شما در پاسخ به نیازهای بدن مشکل دارد.
خواب
اگر دچار تنگی نفس مخصوصاً در شب هستید یا اگر خروپف میکنید و مشکلات خواب دیگری دارید، حتماً تست آپنۀ خواب را انجام دهید.
اِدِم (ورم)
- هر روز پاهای (مچ پا و ساق پا) خود را از نظر اِدِم یا ورم بررسی کنید و در صورت تشدید تورم، با پزشک خود تماس بگیرید.
- از پزشک خود درمورد تزریق واکسن آنفولانزا، ذاتالریه و کووید-۱۹ سؤال کنید.
ورزش
ورزش منظم فواید زیادی برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی دارد. داشتن یک برنامۀ ورزشی منظم، در موارد زیر کمککننده است:
- کاهش عوامل خطر بیماری قلبی و کاهش احتمال ابتلا به مشکلات قلبی در آینده
- تقویت قلب و سیستم قلبیعروقی
- بهبود گردش خون و کمک به بدن برای استفادۀ بهتر از اکسیژن
- کمک به افزایش انرژی و درنتیجه امکان انجام فعالیتهای بیشتر، بدون خستگی یا تنگی نفس
- بهبود توان و قدرت عضلانی
- بهبود تعادل و انعطافپذیری مفاصل
پزشک به شما اطلاع میدهد که چه زمانی وقت مناسب برای شروع یک برنامۀ ورزشی است. ممکن است لازم باشد از انجام فعالیتهای خاصی پرهیز کنید یا براساس وضعیت سلامتیتان محدودیتهای دیگری داشته باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ این موضوع و داشتن برنامۀ ورزشی جامع، میتوانید با پزشک متخصص قلب صحبت کنید یا اگر در بیمارستان بستری شدید، از اطلاعاتی که هنگام ترخیص به شما داده میشود، کمک بگیرید.
چند دستورالعمل کلی کارکنان توانبخشی قلبی برای شروع ورزش
- هنگام شروع فعالیتی مانند پیادهروی سرعت راهرفتن خود را بهتدریج در طول سه دقیقه افزایش دهید، تا زمانی که حس کنید فعالیت شما به سطح متوسطی رسیده است (فعالیت متوسط به این معناست که تعداد تنفس افزایش پیدا کرده، اما همچنان میتوانید با کسی صحبت کنید). اگر احساس تنگی نفس شدید دارید، سرعت راهرفتن خود را کاهش دهید.
- بار اول حدود پنج تا ده دقیقه با سرعت متوسط پیادهروی کنید و هر روز سعی کنید تا جایی که میتوانید، یک یا دو دقیقه به آن اضافه کنید.
- در پایان تمرین، سردکردن را فراموش نکنید.
- در صورت نیاز، استراحت کنید؛ اما سعی کنید بعد از ورزش دراز نکشید.
- اگر در خارج از خانه راه میروید، سعی کنید همراه با شخص دیگری باشید یا در فواصل کوتاه نزدیک به خانه راه بروید. همچنین، خیلی از خانه دور نشوید تا برگشت به خانه برایتان سخت نباشد.
- برای انتخاب ورزش، فعالیت هوازیای را انتخاب کنید که از آن لذت میبرید؛ فعالیتهایی مانند پیادهروی (خارج از خانه یا روی تردمیل)، دوچرخهسواری ثابت، شنا و قایقرانی یا ایروبیک در آب، فعالیتهای مناسبی هستند.
- قبل از وزنهزدن از پزشک خود سؤال کنید.
- برای آنکه از فواید ورزش در سلامتی بهرهمند شوید، باید بهطور منظم ورزش کنید. اگر نمیخواهید هر روز ورزش کنید، پیشنهاد میشود که در بیشتر روزهای هفته ورزش کنید.
- سعی کنید هر روز در یک زمان مشخص ورزش کنید تا برای خود عادت ایجاد کنید. هر متغیری را که ممکن است بر ورزش شما تأثیر بگذارد، به حداقل برسانید.
- هنگام ورزش ممکن است کمی تنگی نفس یا ضربان قلب سریعتر را تجربه کنید. اما اگر دچار تنگی نفسِ شدید، ضربان قلب سریع که پس از ۱۵ دقیقه استراحت برطرف نمیشود، سرگیجه، ناراحتی قفسۀ سینه یا ضعف احساس کردید، ورزش خود را متوقف کرده، استراحت کنید و به پزشک اطلاع دهید.
- از پزشک خود برنامۀ توانبخشی قلبی سرپایی بخواهید تا به بهبود تغییرات سبک زندگی مثل رژیم غذایی سالم، ترک سیگار، کاهش وزن و مدیریت استرس کمک کند.
سلامت روان
تحقیقات نشان میدهد که سلامت روان با عوامل خطر بیماریهای قلبی مرتبط است. افرادی که برای زمان طولانی، افسردگی، اضطراب، استرس و حتی PTSD داشتهاند، تأثیرات فیزیولوژیکی خاصی را در بدن احساس میکنند.
از بین این تأثیرات میتوانیم به اختلالات مرتبط با قلب ازجمله افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون، کاهش جریان خون به قلب و افزایش سطح کورتیزول اشاره کنیم. این تأثیرات فیزیولوژیکی میتوانند به تجمع کلسیم در شریانها، بیماری متابولیک و بیماری قلبی ختم شوند.
شواهد نشان میدهد که معمولاً پس از بروز حوادث قلبی مانند نارسایی قلبی، اختلالات مرتبط با سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و PTSD (اختلال اضطراب پس از سانحه) ایجاد میشود. این اختلالات ناشی از عواملی مانند درد، ترس از مرگ یا ناتوانی و مشکلات مالی مرتبط با آن رویداد است.
همچنین، اختلالات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی ممکن است رفتارهایی مانند سیگارکشیدن، سبک زندگی نادرست و کمتحرک یا مصرفنکردن داروهای تجویزشده را افزایش دهند. دلیل چنین رفتارهایی همچنین این مسئله است که افراد دچار اختلال سلامت روان، از استراتژیهای صحیح برای مقابله با موقعیتهای استرسزا کمتر استفاده میکنند. انتخاب شیوهٔ زندگی سالم برای این افراد دشوار است و درنتیجه نمیتوانند برای کاهش خطر بیماری قلبی عکسالعمل مناسبی نشان دهند.
با بررسی بهموقع اختلالات سلامت روان و دریافت خدمات درمانی و پشتیبانی مناسب، رفتارهای سالم در آنها افزایش پیدا میکند. رفتارهایی مانند افزایش فعالیت بدنی، بهبود کیفیت رژیم غذایی و کاهش مصرف سیگار میتوانند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهند.
داروها
- دیگوکسین
- کارودیلول
- میلرینون
- والزارتان
- کاپتوپریل
- اسپیرونولاکتون