فشار خون پایین چیست؟
زمانی که فشارخون به کمتر از 90/60 میلی‌متر جیوه می‌رسد، می‌گوییم فرد دچار افت فشارخون شده است. بسیاری از افراد، هیچ نوع علائمی از خود نشان نمی‌دهند؛ ولی هنگامی که علائم این بیماری بروز پیدا کند، می‌تواند برای فرد عواقب مخربی مثل سرگیجه و غش‌کردن داشته باشد. در برخی موارد، افت فشار خون خطرناک است؛ بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع این عارضه مهم است.
انواع فشار خون پایین
انواع افت فشار خون شامل موارد زیر می‌شود:
افت فشار خون ارتواستاتیک (افت فشار خون وضعیتی)
این نوع افت فشار خون به صورت ناگهانی و هنگام تغییر وضعیت از حالت نشسته یا دراز کشیده به ایستاده، برای افراد اتفاق می‌افتد. فشار خون پایین ارتواستاتیک در افراد مسن شایع‌تر است. دلایل اصلی این عارضه عبارت‌اند از:
- کم‌آبی بدن؛
- استراحت طولانی‌مدت در تخت یا رختخواب؛
- بارداری؛
- بعضی از شرایط پزشکی؛
- مصرف برخی از داروها.
افت فشار خون بعد از غذا
این نوع افت فشار خون معمولاً 1 تا 2 ساعت بعد از مصرف غذا اتفاق می‌افتد. افت فشار خون بعد از غذا در افراد مسن رایج‌تر است؛ کسانی که فشار خون بالا یا بیماری‌هایی مانند پارکینسون دارند، بیشتر در معرض افت فشار خون بعد از غذا هستند. خوردن وعده‌های غذایی کوچک با کربوهیدرات کمتر، نوشیدن آب بیشتر و پرهیز از نوشیدن الکل می‌تواند به کاهش علائم این نوع افت فشار خون کمک کند.
افت فشار خون با واسطه عصبی
این نوع کاهش فشار خون بعد از ایستادن طولانی‌مدت اتفاق می‌افتد. ممکن است دلیل این عارضه، ارتباط نادرست بین مغز و قلب باشد. افت فشار خون با واسطه عصبی، بیشتر در جوانان و کودکان رایج است.
آتروفی سیستم چندگانه (MSA)
این اختلال عصبی و نادر که سندرم شای دراگر هم نامیده می‌شود، روی سیستم عصبی که عملکردهای غیرارادی مثل فشار خون، ضربان قلب، تنفس و هضم را کنترل می‌کند، تأثیر می‌گذارد و ممکن است با افت فشار خون ارتواستاتیک ظاهر شود.
نشانه‌ها و علائم فشار خون پایین
علت اصلی فشار خون پایین، عدم دریافت جریان خون کافی توسط مغز است. به‌طورکلی، اصلی‌ترین علائم فشار خون پایین عبارت‌اند از:
- سرگیجه و احساس سبکی سر؛
- غش؛
- حالت تهوع یا استفراغ؛
- تاری دید؛
- تنفس سریع؛
- ضعف؛
- احساس خستگی، تنبلی یا بی‌حالی؛
- گیجی و اختلال در تمرکز؛
- بی‌قراری یا سایر تغییرات غیرعادی در رفتار.
عوامل مؤثر در افت فشار خون
از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در افت فشار خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بارداری
تغییرات بدن در دوران بارداری می‌تواند باعث منبسط شدن رگ‌های خونی شود و ممکن است این تغییرات باعث کاهش فشار خون شود. به طور معمول، در 24 هفته اول بارداری، فشار خون پایین رایج است. بعد از زایمان، فشار خون به سطح قبل از بارداری برمی‌گردد.
بیماری‌های قلبی
حمله قلبی، نارسایی قلبی، بیماری دریچه قلب و ضربان قلب بسیار پایین (برادی‌کاردی) می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود.
بیماری‌های هورمونی (اختلالات غدد درون‌ریز)
برخی از شرایط و بیماری‌ها مانند بیماری آدیسون بر غدد پاراتیروئید و آدرنال تأثیر می‌گذارند، که این اتفاق می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. قند خون پایین (هیپوگلیسمی) و گاهی اوقات دیابت هم ممکن است فشار خون را کاهش دهد.
کم‌آبی بدن
وقتی بدن آب کافی نداشته باشد، میزان خون در بدن (حجم خون) کاهش پیدا می‌کند. این مسئله می‌تواند باعث افت فشار خون شود. تب، استفراغ، اسهال شدید، مصرف بیش از حد از دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) و ورزش شدید می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود.
ازدست‌دادن خون
هنگام ازدست‌دادن مقدار زیادی از خون (مثلاً در شرایط خونریزی داخلی) حجم خون در بدن کم می‌شود و این اتفاق منجر به افت شدید فشار خون می‌شود.
عفونت شدید (سپتیسمی)
وقتی یک عفونت در بدن وارد جریان خون می‌شود، می‌تواند فشار خون را تا حدی که زندگی فرد را تهدید کند، پایین بیاورد که به آن شوک سپتیک هم گفته می‌شود.
واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
یکی از علائم واکنش شدید آلرژیک، کاهش ناگهانی و چشمگیر فشار خون است.
کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی
سطوح پایین ویتامین B-12، فولات و آهن می‌تواند بدن را از تولید گلبول‌های قرمز کافی، بازدارد و کم‌خونی ایجاد کند؛ این مسئله می‌تواند منجر به افت فشار خون شود.
داروهای کاهنده فشار خون
برخی داروها می‌توانند باعث افت فشار خون شوند؛ از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیورتیک ها (داروهای ادرارآور) مانند فوروزماید و هیدروکلروتیازید
- مسدودکننده‌های آلفا مانند پرازوسین؛
- مسدودکننده گیرنده بتا مانند آتنولول و پروپرانولول؛
- داروهای بیماری پارکینسون مانند پرامیپکسول و داروهای حاوی لوودوپا
- برخی از داروهای ضدافسردگی (ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای) از جمله دوکسپین و ایمی پرامین؛
- داروهای اختلال نعوظ مثل سیلدنافیل و تادالافیل ، به‌ویژه وقتی که این داروها همراه با داروی قلبی نیتروگلیسیرین مصرف شوند.
عوارض فشار خون پایین
علائم فشارخون پایین که بالاتر توضیح داده شده است به نوعی عارضه بیماری هم تلقی می‌شوند. از دیگر عوارض افت فشارخون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب ناشی از افتادن در اثر غش‌کردن
- فشار خون پایین می‌تواند به‌شدت سطح اکسیژن بدن را کاهش دهد که این مسئله ممکن است به قلب و مغز آسیب برساند.
بدون دیدگاه