آزمایش های التهابی به تعدادی از فاکتورهای آزمایشگاهی گفته می‌شود که در فاز حاد التهاب مانند برخی بیماری‌های عفونی و بیماری‌های خودایمنی، افزایش پیدا می‌کنند. بالا رفتن این موارد در خون، بیانگر التهاب است.
آزمایش های التهابی کدام اند؟
از مهم‌ترین فاکتورهای فاز حاد التهاب می‌توان به ESR و CRP اشاره کرد. که در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم.
آزمایش ESR
آزمایش سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (Erythrocyte Sedimentation Rate) یا همان آزمایش ESR، یک آزمایش خون ساده است که از آن برای تشخیص وجود التهاب در بدن استفاده می‌شود. این آزمایش سرعت ته‌نشینی سلول‌های قرمز خون یا همان گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند. افزایش سرعت ته‌نشینی گلبول‌های قرمز، نشان‌دهندهٔ التهاب است.
از آزمایش ESR برای پایش میزان پیشرفت و کنترل بیماری التهابی نیز استفاده می‌شود. ممکن است بیماری التهابی با مشکلات مختلفی در ارتباط باشد. از میان آن‌ها می‌توان انواع عفونت، برخی از سرطان‌ها و بیماری‌های خودایمنی را نام برد.
چه زمانی پزشک برای شما آزمایش ESR را تجویز می‌کند؟
زمانی که پزشکتان شک کند که شما مبتلا به یک بیماری با علائم التهابی هستید، آزمایش ESR را تجویز می‌کند. این آزمایش غیراختصاصی است؛ به این معنی که بیماری خاصی را تشخیص نمی‌دهد، اما اطلاعاتی راجع به التهاب در بدن و میزان آن، ارائه می‌دهد.
این آزمایش برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری‌های زیر، تجویز می‌شود:
- عفونت حاد مثل سل و نکروز (بافت‌مردگی )
- عفونت مزمن
- روماتیسم یا بیماری خودایمنی
- التهاب حاد
برخی شرایط مثل بارداری، بیماری‌های زمینه‌ای، سن بالا و… می‌تواند در نتیجهٔ ازمایش تغییر ایجاد کند که پزشک شما این فاکتورهای احتمالی را در تفسیر نتایج آزمایش در نظر خواهد گرفت.
اطلاعات تکمیلی دربارهٔ آزمایش ESR
این آزمایش هیچ‌کدام از بیماری‌ها را به‌صورت اختصاصی تشخیص نمی‌دهد، اما می‌تواند اطلاعاتی را فراهم کند که به تشخیص التهاب در بدن کمک کنند. اگر نتایج آزمایش انجام شده نرمال نباشد، پزشک پیش از تشخیص، آزمایش‌های بیشتری را تجویز می‌کند.
چگونگی انجام آزمایش
تکنسین آزمایشگاه با استفاده از سوزن، یک نمونه خون را از رگی در بازوی شما می‌گیرد. بعد از ورود سوزن به رگ شما، مقدار کمی از خون در یک لولهٔ آزمایشگاه، جمع‌آوری می‌شود. پروسهٔ انجام این آزمایش زیر 5 دقیقه طول می‌کشد.
آمادگی برای انجام آزمایش
آزمایش سرعت ته‌نشینی گلبول‌های قرمز، یک آزمایش خون ساده است و پیش از انجام آن، نیازی به ناشتا بودن نیست.
آزمایش CRP
آزمایش پروتئین واکنشی C یا C-Reactive Protein، سطح ماده‌ای به نام پروتئین واکنشی C را اندازه‌گیری می‌کند. این ماده‌ٔ پروتئینی توسط کبد و در پاسخ به التهاب، ساخته شده و در جریان خون آزاد می‌شود.
به‌طور معمول این مارکر سطح پایینی در خون دارد و افزایش سطح آن می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا سایر عواملی که باعث التهاب می‌شوند، باشد.
در چه شرایطی نیاز به انجام آزمایش CRP است؟
- عفونت‌های باکتریایی شدید مانند سپسیس
- عفونت‌های قارچی
- استئومیلیت (عفونت استخوان)
- بیماری التهابی روده (IBD)
- برخی از اشکال آرتریت
- بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک)
- بیماری التهابی لگن (PID)
- بررسی وضعیت بیماران بعد از جراحی یا سایر اقدامات درمانی که می‌تواند منجر به عفونت شود.
- نظارت بر روند درمان
این آزمایش به‌تنهایی نمی‌تواند یک بیماری یا محل التهاب در بدن شما را تشخیص دهد؛ به همین دلیل، اگر میزان این ماده در خون به حدی بالا باشد که نشانگر وجود یک التهاب در بدن باشد، پزشک معمولاً آزمایش‌های دیگری را نیز به دنبال آن درخواست می‌کند.
چگونگی انجام آزمایش CRP
برای گرفتن نمونهٔ برای انجام این آزمایش، تکنسین ازمایشگاه از رگ بازوی شما خون می‌گیرد و این نمونه برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. شما می‌توانید بلافاصله بعد از نمونه‌گیری به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.
آمادگی برای انجام آزمایش CRP
ورزش‌های بسیار شدید، مانند تمرینات سنگین با وزنه یا دویدن بسیار طولانی، می‌توانند باعث افزایش ناگهانی سطح CRP خون شوند. ممکن است پزشک به شما بگوید که قبل از انجام آزمایش، از چنین فعالیت‌هایی خودداری کنید. البته در بیشتر موارد، آمادگی خاصی (مانند ناشتابودن) نیاز نخواهید داشت.
اگر نمونهٔ خونتان برای آزمایش‌های دیگری هم استفاده می‌شود، ممکن است لازم شود برای مدت معینی قبل از انجام آزمایش، ناشتا بمانید. پزشک راهنمایی لازم را به شما می‌دهد.
فراموش نکنید که برخی از داروها می‌توانند بر سطح CRP خون شما تأثیر بگذارند؛ بنابراین همیشه دربارهٔ داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، مکمل‌ها و ترکیبات گیاهی، به پزشک خود اطلاع دهید.
سلام
وقت شما به خیر
عالی بودن خانم دکتر عزیز ❤️با صبر و حوصله به صحبت های من گوش دادن ان شاءَالله همیشه سلامت و تندرست و مانا و برقرار باشن در کنار خانواده ی محترمشون ❤️