تداخل قرص‌های ضد بارداری مسئله بسیار مهمی است. برخی داروهای ضد‌‌‌‌صرع، درمان‌های ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، آنتی‌بیوتیک‌ها یا مکمل‌های گیاهی می‌توانند اثربخشی قرص‌های ضد بارداری خوراکی را کمتر کنند.
مصرف برخی داروها با هم تداخل دارد. ممکن است دارویی اثربخشی داروی دیگر را کاهش دهد. برای مثال، ممکن است از روشهای هورمونی ضد بارداری استفاده کنید. اگر برای درمان سایر بیماری‌ها یا مشکلات جسمانی به مصرف دارو نیاز پیدا کنید، احتمالا بخواهید بدانید که میزان اثربخشی روش پیشگیری از بارداری چه تغییری خواهد کرد.
در ادامه روشهای ضد حاملگی که ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند و همچنین روش جلوگیری از بروز هر نوع مشکل را خواهید خواند.
ارتباط مصرف انواع دارو با پیشگیری از بارداری
ترکیبی از هورمون استروژن و پروژسترون یا فقط هورمون پروژسترون در روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری وجود دارد که با مکانیسم‌های مختلف از بارداری جلوگیری می‌کنند، برای مثال:
- جلوگیری از تخمک‌گذاری (آزاد‌شدن ماهانه تخمک)
- جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک
البته اگر داروی مصرفی شما با این هورمون‌ها تداخل داشته باشد، اثربخشی روش پیشگیری از بارداری تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
به گفته متخصصین زنان: «اکثر داروهای تجویزی با پیشگیری از بارداری تداخل پیدا نمی‌کنند؛ اما دارویی هم هست که مانع اثربخشی برخی از راه‌های جلوگیری از حاملگی به‌ویژه قرص‌های خوراکی ضد حاملگی، حلقه‌های واژینال و پچ پوستی ضد بارداری می‌شوند.»
مکانیسم تداخل قرص‌های ضد بارداری و روشهای ضد بارداری چگونه است؟
رایج‌ترین مکانیسم تداخل دارو با داروهای ترکیبی هورمونی جلوگیری از بارداری از طریق آنزیم‌های سیتوکروم پی۴۵۰ کبد است. کارکرد این آنزیم‌ها کنترل این موارد است:
- سرعت متابولیسم یا تجزیه داروها
- مدت‌زمان فعالیت داروها در بدن
مصرف داروها و روشهای جلوگیری از بارداری که هردو با آنزیم‌های سیتوکروم پی۴۵۰ تداخل دارند، امکان دارد سرعت متابولیسم روشهای ضد بارداری را در بدن سریع‌تر کند.
در واقع آنزیم‌ها به سرعت داروی پیشگیری از بارداری هورمونی را از بدن شما پاک می‌کنند.
کدام داروها با روشهای هورمونی ضد بارداری تداخل دارند؟
بیشتر داروهای تجویزی یا بدون نسخه با روشهای هورمونی ضد بارداری تداخل ندارند؛ اما مشخص شده است که برخی دسته‌بندی‌های دارویی مربوط به بیماری‌های خاص روی داروهای ترکیبی جلوگیری از بارداری اثر می‌گذارند:
۱. ارتباط داروی ضد صرع با پیشگیری از بارداری
احتمال تداخل داروهای مصرفی برای درمان انواع صرع با داروهای هورمونی جلوگیری از بارداری بسیار زیاد است. اگرچه در حال حاضر برخی داروهای ضد صرع در داروخانه عرضه می‌شود که تداخلی با روشهای هورمونی ضد بارداری ندارند، هنوز هم داروهایی تجویز می‌شوند که روی پیشگیری از بارداری اثر بگذارند.
داروهای رایج تجویز‌شده در درمان صرع که اثربخشی روشهای پیشگیری از بارداری هورمونی را کاهش می‌دهند، عبارتند از:
- کاربامازپین (Carbamazepine) در درمان اسکیزوفرنی، سندروم پای بی‌قرار، اختلال دوقطبی و دردهای نوروپاتی ناشی از فیبرومیالژی کاربرد دارد.
- فنی‌توئین (Phenytoin) برای اختلال‌های رفتاری و همچنین درد نوروپاتی (درد عصبی) استفاده می‌شود.
- توپیرامات (Topiramate) برای درمان درد نوروپاتی، اختلال‌های خوردن، اختلال‌های روانی و سردردهای میگرنی مصرف می‌شود.
داروی ضد صرع دیگری که با روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری تداخل دارد، لاموتریژین (Lamotrigine) است اما در این مورد اثربخشی لاموتریژین تغییر می‌کند. روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری اثربخشی لاموتریژین را کاهش می‌دهند.
ارتباط داروهای HIV با پیشگیری از بارداری
داروهای HIV یا داروهای ضد رترو ویروسی اثربخشی روش پیشگیری از بارداری را کاهش می‌دهند. احتمال دارد مکانیسم وارونه هم رخ دهد و روشهای پیشگیری از بارداری اثر ضد رترو ویروس‌ها را کمتر کنند.
پژوهش‌ها حاکی از تداخل چندین ضد رترو ویروس با روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری است؛ اما فقط تاثیر قابل توجه افاویرنز (Efavirenz) به اثبات رسیده است. مطالعات بیشتری برای تایید تداخل سایر داروها نیاز است.
۳. ارتباط آنتی‌بیوتیک‌ها با پیشگیری از بارداری
بین اکثر آنتی‌بیوتیک‌ها با قرص‌های ضد حاملگی یا سایر روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری تداخل وجود ندارد.
مصرف همزمان قرص‌های ضد حاملگی و آنتی‌بیوتیک‌ها قرار نیست اثربخشی هیچ‌کدام را تغییر دهد. اما برای افرادی که قرص ضد بارداری می‌خورند، مصرف یکی از داروهای آنتی‌بیوتیک جای نگرانی دارد.
ریفامپین (Rifampin) یکی از آنتی‌بیوتیک‌های نادر برای مداوای بیماری سل است که اثربخشی روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری کاهش می‌دهد. درمان با ریفامپین معمولا بین شش تا نه ماه زمان می‌برد و بهتر است از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
۴. ارتباط مکمل‌های گیاهی با پیشگیری از بارداری
منشأ مکمل‌های گیاهی از همه اجزای گیاهان است که خواص درمانی دارند. اما این درمان‌های گیاهی ممکن است با مصرف داروها تداخل ایجاد کنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مکمل‌های گیاهی را ارزیابی نکرده است؛ بنابراین پژوهش‌ها کافی نیست. دانشمندان درباره تداخل بین اکثر این درمان‌های گیاهی و روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری اطلاعات کافی ندارند.
البته پژوهشگران درباره مکمل گیاهی علف چای یا گل راعی تحقیق کرده‌اند که برای درمان افسردگی، علائم یائسگی و اختلال نقص توجه بیش‌فعالی (ADHD) مصرف می‌شود. مطالعات حاکی از ارتباط میان علف چای با خونریزی شدید و متابولیسم سریع‌تر داروهای هورمونی ترکیبی پیشگیری از بارداری است.
دانشمندان بر این باورند که احتمالا علف چای باعث کاهش اثربخشی روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری می‌شود؛ اما به‌طور کلی سایر داروهای افسردگی و اضطراب روی پیشگیری از بارداری اثرگذار نیستند.
سخن پایانی: نکات مهم برای پیشگیری از تداخل قرص‌های ضد بارداری با روشهای ضد بارداری
در صورت مصرف همزمان روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری و سایر داروهای تجویزی در برابر احتمال تداخل‌های دارویی از خودتان مراقبت کنید:
- از به‌روزرسانی فهرست داروهای مصرفی اطمینان پیدا کنید. پزشک را در جریان زمان شروع و پایان مصرف هر دارو بگذارید تا تداخل‌های دارویی احتمالی را شناسایی کند و مانع بروز این تداخل‌ها شود.
- راهنمای داروهای تجویز‌شده را بخوانید. اگر به هردلیل درباره یک تداخل دارویی احتمالی شک کردید، پیش از شروع مصرف دارو با پزشک معالج مشورت کنید.
هنگامی که اطمینان ندارید، روش ضد حاملگی دیگری را هم به کار بگیرید. برای اینکه بدانید روش بهتری برای جلوگیری از بارداری یا داروی مناسب‌تری برای درمان بیماری در دسترس است، به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
بدون دیدگاه