آزمایش عملکرد تیروئید | TFT

زمان مطالعه: 3 دقیقه

آزمایش عملکرد تیروئید (TFT) چیست؟

غدهٔ تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که در قسمت جلویی گردن شما قرار گرفته است. وظیفهٔ این غده تولید هورمون‌های تیروئید است. این هورمون‌ها در جریان خون حرکت کرده و بسیاری از عوامل مربوط به متابولیسم بدن از جمله دما، وزن و انرژی را تنظیم می‌کنند.

آزمایش تیروئید خون به تشخیص پرکاری (سطح بالای هورمون‌های تیروئیدی) یا کم‌کاری تیروئید (سطح پایین هورمون‌های تیروئیدی) کمک می‌کند.

در آزمایش تیروئید میزان هورمون‌های تیروئید در خون شما اندازه‌گیری می‌شود که این میزان، عملکرد غدهٔ تیروئید را مشخص می‌کنند. در این آزمایش، از رگ بازوی شما کمی خون می‌گیرند و نتیجهٔ آزمایش‌ها در تشخیص بیماری‌های تیروئید کمک‌کننده است.

نتایج آزمایش تیروئید خون، موارد زیر را نشان می‌دهد:

پرکاری تیروئید

در این حالت، غده تیروئید بیش از اندازهٔ مورد نیاز بدن، هورمون تولید می‌کند. پرکاری تیروئید سرعت متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. کاهش وزن، ضربان قلب سریع، بی‌خوابی و پف دور چشم از علائم پرکاری تیروئید هستند. شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید، بیماری گریوز است.

کم‌کاری تیروئید

در این مورد با مقادیر کم هورمون‌های تیروئید روبه‌رو هستیم و غدهٔ تیروئید کمتر از مقدار مورد نیاز بدن هورمون تولید می‌کند. کم‌کاری تیروئید متابولیسم بدن را کند می‌کند.

افزایش وزن، قاعدگی نامنظم، پوست خشک و پف‌کرده و خستگی از جمله علائم کم‌کاری تیروئید هستند. متداول‌ترین علت کم‌کاری تیروئید بیماری هاشیموتو است.

آزمایش تیروئید خون برای تشخیص بیماری‌های تیروئید مربوط به اختلالات غده‌ٔ تیروئید به‌کار می‌رود. این بیماری‌ها به‌شرح زیر هستند:

• تیروئیدیت
• بیماری گریوز
• بیماری هاشیموتو
• تومورهای تیروئید
• گوآتر
• ندول یا گره تیروئید
• سرطان تیروئید
• اجزای آزمایش

اجزای آزمایش

در آزمایش عملکرد تیروئید موارد زیر وجود دارد:

هورمون محرک تیروئید (TSH)

این هورمون در غدهٔ هیپوفیز تولید می‌شود و تعادل هورمون‌های تیروئید (T4 و T3) در جریان خون را تنظیم می‌کند. بیشتر وقت‌ها، کمبود هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) با سطح بالای TSH همراه است؛ در حالی‌که اگر هورمون تیروئید زیاد باشد (پرکاری تیروئید)، با سطح پایین TSH روبه‌رو هستیم.

در صورتی‌که مقدار TSH عادی نباشد، اندازه‌گیری مستقیم هورمون‌های تیروئید، از جمله تیروکسین (T3) و تری یدوتیرونین (T4) نیز انجام می‌شود.

آزمایش تیروکسین (T4)

آزمایش تیروئید برای کم‌کاری و پرکاری تیروئید است و برای بررسی روند درمان اختلال‌های تیروئید استفاده می‌شود. مقادیر T4 پایین می‌تواند نشان‌دهندهٔ کم‌کاری تیروئید و T4 بالا می‌تواند نشانگر پرکاری تیروئید باشد.

آزمایش تیروکسین آزاد (FT4)

این آزمایش، T4 (تیروکسین آزاد) را که به پروتئین متصل نیست، اندازه‌گیری می‌کند.

آزمایش‌های تری یدوتیرونین (T3)

این آزمایش‌ها به تشخیص یا تعیین شدت پرکاری تیروئید کمک می‌کنند. اگر کسی کم‌کاری تیروئید داشته باشد، مقادیر T3 ممکن است پایین باشد. درحالی‌که در موارد پرکاری، مقدار T3 می‌تواند افزایش یابد. به‌طور کلی، این آزمایش برای تشخیص و مدیریت پرکاری تیروئید مفید است.

آزمایش تری یدوتیرونین آزاد (FT3)

FT3 اثر پروتئین‌های متصل‌شونده به T3 را از بین می‌برد. این پروتئین‌ها با اتصال به T3، اندازه‌گیری دقیق را مختل می‌کنند.

این آزمایش‌ها به‌تنهایی بیماری را تشخیص نمی‌دهند، بنابر‌این علاوه‌ بر آزمایش‌های ذکرشده، آزمایش‌های خون زیر نیز انجام می‌شوند:

آنتی‌بادی‌های تیروئید

این آزمایش‌ها به تشخیص انواع اختلالات خودایمنی غده تیروئید کمک می‌کند. آزمایش متداول آنتی‌بادی تیروئید شامل آنتی‌بادی‌های پراکسید از تیروئید (آنتی‌بادی‌های TPO)، آنتی‌بادی‌های تیروگلوبین (آنتی‌بادی‌های TG) و آنتی‌بادی‌های گیرندهٔ تیروئید (شامل ایمونوگلوبین‌های محرک تیروئید یا TSI و ایمونوگلوبین‌های مسدودکننده تیروئید یا TBI).

تیروگلوبین

این آزمایش برای تشخیص تیروئیدیت (التهاب تیروئید) و نظارت بر روند درمان سرطان تیروئید استفاده می‌شود.

چگونگی انجام آزمایش

بیشتر اوقات، خون را از سیاهرگی که در قسمت داخلی بازو یا پشت دست قرار دارد، می‌گیرند.

منطقهٔ مورد نظر با داروهای ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود. یک نوار کشسانی دور بازو پیچیده‌ می‌شود تا به ناحیهٔ خون‌گیری فشار وارد شود. با این کار، خون در آن ناحیه جمع می‌شود.

در مرحلهٔ بعد، یک سوزن وارد رگ می‌کنند و خون در یک ظرف مخصوص جمع‌آوری می‌شود. نوار کشسانی را از دور بازو جدا می‌کنند، سوزن را بیرون می‌آورند و محل را با بانداژ می‌پوشانند تا خون‌ریزی متوقف شود.

در کودکان و نوزادان از یک وسیلهٔ نوک‌تیز به نام لانست برای سوراخ‌کردن پوست وایجاد خون‌ریزی استفاده می‌کنند. بعد از جمع‌آوری خون، در صورت وجود هرگونه خون‌ریزی، دور ناحیه را با باند می‌پوشانند.

آمادگی برای آزمایش

آزمایش تیروئید در هر زمان از روز انجام می‌شود و لازم نیست قبل از انجام آزمایش ناشتا باشید. ممکن است ویتامین B7 (بیوتین) روی نتایج بسیاری از آزمایش‌های هورمون تیروئید تاثیر بگذارد. اگر بیوتین مصرف می‌کنید، قبل از انجام آزمایش عملکرد تیروئید با پزشک خودتان صحبت کنید.

اسامی دیگر آزمایش عملکرد تیروئید

آزمایش خون تیروئید