آزمایش تراکم استخوان چیست؟

آزمایش تراکم استخوان یا اسکن DEXA، نوعی تصویربرداری اشعه X با طول موج کوتاه‌تر است. این آزمایش کلسیم و سایر مواد معدنی را در استخوان‌های شما اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش قدرت و ضخامت استخوان‌ها را نشان می‌دهد. استخوان‌های اکثر افراد با افزایش سن نازک می‌شوند. هنگامی که استخوان‌ها از حد نرمال نازکتر شوند، کاهش تراکم استخوان یا استئوپنی اتفاق می‌افتد.

کاهش تراکم استخوان، افراد را در معرض خطر بیماری جدی‌تری به نام پوکی استخوان یا استئوپروز قرار می‌دهد. پوکی استخوان معمولاً افراد مسن را درگیر می‌کند و بیشتر در خانم‌های بالای ۶۵ سال دیده می‌شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان در معرض خطر بیشتری برای شکستگی استخوان به‌ویژه در لگن، ستون فقرات و مچ قرار دارند.

علت استفاده از آزمایش تراکم استخوان چیست ؟

• برای تشخیص کاهش تراکم استخوان یا استئوپنی
• برای تشخیص پوکی استخوان
• پیش‌بینی شکستگی‌های احتمالی آینده
• بررسی میزان مؤثربودن درمان‌های پوکی استخوان

زمان مناسب آزمایش تراکم استخوان

لازم است اکثر زنان ۶۵ سال به بالا باید اسکن تراکم استخوان را انجام دهند، زیرا زنان در این گروه سنی در معرض ریسک بالای کاهش تراکم استخوان قرار می‌گیرند که ممکن است در نهایت منجر به شکستگی استخوانی شود.

همچنین اگر:

• وزن بسیار پایینی دارید
• بعد از ۵۰ سالگی، یک یا چند شکستگی داشته‌اید
• در طی یک سال حدود ۱ سانتی‌متر یا بیشتر از قد خود را از دست داده‌اید
• مرد بالای ۷۰ سال هستید
• سابقۀ خانوادگی پوکی استخوان دارید
• فعالیت بدنی ندارید
• دخانیات مصرف می‌کنید
• نوشیدنی‌های الکلی به میزان زیاد مصرف می‌کنید
• در وعده‌های غذایی به میزان کافی از کلسیم و ویتامین D استفاده نمی‌کنید

نیاز به انجام این تست خواهید داشت.

اقدامات قبل از آزمایش تراکم استخوان چیست؟

۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش مکمل‌های کلسیم مصرف نکنید. همچنین در زمان انجام اسکن، زیورآلات فلزی یا لباس‌هایی که قطعات فلزی مانند دکمه یا سگک دارند، استفاده نکنید.

نحوه انجام اسکن تراکم استخوان چگونه است ؟

روی تخت مخصوص دراز می‌کشید، ممکن است از شما خواسته شود که پاهایتان را روی سکوی بالشتی قرار دهید. دستگاه اسکن از قسمت پایین ستون فقرات و لگن شما عبور می‌کند در همان زمان، دستگاه اسکن دیگری از زیر عبور خواهد کرد. تصاویر این دو دستگاه ترکیب شده و به کامپیوتر ارسال می‌شوند. در حالی که دستگاه‌ها در حال اسکن هستند، شما باید کاملاً ثابت بمانید و حتی ممکن است از شما خواسته شود نفس خود را حبس کنید.

نحوه تفسیر نتایج آزمایش تراکم استخوان

نتایج تراکم استخوان اغلب به شکل T محاسبه می‌شود. T نمره‌ای است که اندازه‌گیری تراکم استخوان شما را با تراکم استخوان یک جوان ۳۰ ساله مقایسه می‌کند.

نتایج شما ممکن است یکی از موارد زیر را نشان دهد:

نمره 1- یا بالاتر: نشان دهنده تراکم طبیعی استخوان

نمره T بین ۱- تا ۲.۵-: نشان دهنده تراکم استخوان کم (استئوپنی) و در معرض پوکی استخوان

نمره ۲.۵- یا کمتر: نشان دهنده پوکی استخوان

عوارض اسکن تراکم استخوان چیست ؟

در اسکن تراکم استخوان از اشعه‌هایی با طول موج بسیار پایین استفاده می‌شود که برای اکثر افراد بی‌خطر است؛ اما این اسکن برای خانم باردار توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند به جنین آسیب برساند. اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

نکات مهم درباره آزمایش تراکم استخوان 

اسکن DEXA متداول‌ترین روش برای اندازه‌گیری تراکم استخوان است؛ اما ممکن است پزشک شما نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری برای تأیید تشخیص یا بررسی میزان تاثیر درمان پوکی استخوان داشته باشد. این آزمایش‌ها شامل آزمایش کلسیم خون، ویتامین دی و یا برخی از هورمون‌هاست.