اطلاعات عمومی
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون یک نوع بیماری التهابی روده (IBD) است. این بیماری باعث التهاب در دستگاه گوارش شده و منجر به بروز علائمی نظیر درد شکم، اسهال شدید، خستگی، کاهش وزن و سوء تغذیه می‌شود.
التهاب ناشی از بیماری کرون نواحی مختلفی از دستگاه گوارش را درگیر می‌کند. پوشش دهان، مری یا معده نیز می‌تواند تحت تأثیر بیماری کرون قرار گیرد. این التهاب اغلب به لایه‌های عمیق‌تر روده نیز گسترش می‌یابد. کرون می‌تواند دردناک باشد و توانایی و عملکرد بیمار را کاهش دهد.
با اینکه درمان قطعی برای بیماری کرون وجود ندارد، درمان‌های فعلی تا حد زیادی علائم و نشانه‌ها را کاهش می‌دهند و حتی سبب بهبودی طولانی مدت و التیام التهاب می‌شود. بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری کرون با به درمان مناسب، عملکرد خود را حفظ می‌کنند.
علائم و نشانه‌ها
در بیماری کرون هر بخش از رودهٔ کوچک یا بزرگ ممکن است درگیر باشد. در برخی افراد، این بیماری به روده بزرگ محدود می‌شود.علائم و نشانه‌های بیماری کرون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم معمولاً به‌تدریج ایجاد می‌شوند، اما گاهی اوقات به‌طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شوند. این بیماری شامل دوره‌های فعال و همچنین دوره‌های بهبودی است. هنگامی که بیماری فعال است، علائم و نشانه‌های زیر ممکن است وجود داشته باشد:
- اسهال
- تب
- خستگی
- درد و گرفتگی شکم
- مشاهده خون در مدفوع
- زخم‌های دهانی
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- فیستول معقدی
افراد مبتلا به بیماری کرون شدید ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:
- التهاب پوست، چشم و مفاصل
- التهاب کبد یا مجاری صفراوی
- سنگ کلیه
- فقرآهن
- تأخیر در رشد کودکان
عوامل مؤثر در ابتلا
دلایل ایجادکننده‌ٔ بیماری کرون به‌طور دقیق مشخص نشده است، اما هر یک از موارد زیر می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری شود:
- سابقهٔ خانوادگی بیماری کرون
- استعمال سیگار
- بیماری کرون در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما احتمال ابتلا به این بیماری در جوانی بیشتر است. اکثر افرادی که به بیماری کرون مبتلا می‌شوند، قبل از 30 سالگی تشخیص داده می‌شوند.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ناپروکسن، دیکلوفناک سدیم و… اگرچه باعث بیماری کرون نمی‌شوند، اما می‌توانند منجر به التهاب روده شوند که بیماری کرون را شدیدترمی کند.
علائم هشدار
در صورت مشاهدۀ علائم زیر، به یک مرکز درمانی مراجعه کنید یا با پزشک خود تماس بگیرید:
- دفع اسهال یا مدفوع خونی یا مشاهده‌ٔ رگه‌های خونی در مدفوع
- اسهالی که با داروهای رایج بهبود پیدا نمی‌کند
- تب بی‌دلیل که بیش از دو روز طول بکشد
- درد شکمی
- تهوع و استفراغ
- کاهش وزن بدون علت
تشخیص
پزشک پس از رد سایر علل احتمالی و با توجه به علائم و نشانه‌ها، بیماری کرون را تشخیص می‌دهد. مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و مداخلات تشخیصی به تأیید تشخیص بیماری کرون کمک می‌کنند.
بررسی‌های بالینی
- بررسی علائم حیاتی بیمار؛ تب، ضربان قلب و فشارخون
- معاینهٔ فیزیکی شکم؛ برای مثال ممکن است پزشک برآمدگی در شکم احساس کند یا بیمار درد و حساسیت نسبت به لمس شکم داشته باشد.
- بررسی مقعدی؛ پوست مقعد ترک می‌خورد و بیمار ممکن است درد و خون‌ریزی داشته باشد.
- کاهش وزن بیمار؛ در نتیجه‌ٔ ابتلا، ممکن است دچار کاهش وزن شود
- زخم‌های دهانی؛ در برخی از بیماران ممکن است مخاط دهان نیز تحت تأثیر قرار گیرد
بررسی‌های آزمایشگاهی
- آزمایش کامل خون (CBC) به‌منظور بررسی و شمارش گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز، هموگلوبین و پلاکت‌ها
- آزمایش پروتئین فعال C یا CRP خون
- بررسی سطح آهن، ویتامین دی و ویتامین B12
- آزمایش بررسی عملکرد کبدی (LFT) و کلیوی
- آزمایش بیوشیمی خون
- آزمایش مدفوع جهت بررسی باکتری، انگل و خون در مدفوع (S/E)
بررسی‌های تصویربرداری
- ام آر آی (MRI)
- سی تی اسکن
- باریوم انما یا بلع باریوم همراه با تصویربرداری اشعه‌ی ایکس
اندوسکوپی
آندوسکوپی فرایندی است که پزشک را قادر می‌سازد با استفاده از یک دستگاه، قسمت بالایی دستگاه گوارش از جمله مری و معده را مشاهده کند. ممکن است از دستگاه گوارش شما نمونه گرفته شود و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال شود.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی مداخله‌ای است که برای بررسی روده بزرگ انجام می‌شود. دستگاه کولونوسکوپ (لوله‌ای که در انتهای آن لامپ و دوربین وجود دارد) از طریق مقعد وارد می‌شود و سپس به داخل روده بزرگ حرکت می‌کند. پزشک شما ممکن است یک نمونه بافت (بیوپسی) از روده جدا کند و با ارسال به آزمایشگاه تشخیص خود را قطعی کند.
درمان
در حال حاضر درمان قطعی و مادام‌العمر برای بیماری کرون وجود ندارد. از اهداف درمان کاهش التهاب، کنترل علائم و نشانه‌ها، بهبودی طولانی مدت و کاهش عوارض را می‌توان نام برد.
درمان دارویی
کورتیکواستروئید ها(کورتون ها)
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند، اما برای همهٔ بیماران تجویز نمی‌شوند و بستگی به شرایط بیمار و صلاحدید پزشک دارد. در صورت نیاز کورتیکواستروئیدها در ترکیب با یک داروی سرکوب کنندهٔ سیستم ایمنی استفاده می‌شوند.
5-آمینوسالیسیلیک اسید خوراکی
این ترکیبات دارای خواص ضدالتهابی هستند. از داروهای این دسته می توان سولفاسالازین را نام برد.
داروهای تعدیل کنندهٔ سیستم ایمنی
این داروها با تضعیف یا سرکوب سیستم ایمنی، التهاب را کاهش می‌دهند که از این دستهٔ دارویی می توان آزاتیوپرین را نام برد.
داروهای بیولوژیک
مونوکلونال آنتی بادی‌ها مانند آدالیمومب و اینفلکسی مب که در دستهٔ داروهای بیولوژیک قرار دارند و پروتئین‌های ساخته شده توسط سیستم ایمنی را خنثی می‌کنند.
آنتی بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها برای درمان یا پیشگیری از عفونت تجویز می‌شوند (عفونت‌های شدید می‌توانند منجر به ایجاد فیستول شوند) از آنتی بیوتیک‌هایی که اغلب تجویز می‌شوند می‌توان سیپروفلوکساسین و مترونیدازول را نام برد.
سایر داروها
علاوه بر کنترل التهاب، برخی داروها به تسکین علائم و نشانه‌ها کمک می‌کنند، اما همیشه قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنید. بسته به شدت بیماری کرون، پزشک ممکن است داروهای مسکن یا داروهای ضداسهال را توصیه کند. با این حال هیچوقت بدون تأیید پزشک از فرآورده‌های ضد اسهال استفاده نکنید.
درمان غیردارویی
جراحی
در صورتی که اصلاح رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی، دارودرمانی یا سایر درمان‌ها علائم و نشانه‌ها را تسکین ندهند، عمل جراحی برای بیماران مبتلا به کرون توصیه می‌شود. تقریباً نیمی از مبتلایان به بیماری کرون حداقل به یک عمل جراحی نیاز دارند. با این حال، جراحی بیماری کرون را درمان نمی‌کند.
در طول عمل، جراح بخش آسیب دیدهٔ دستگاه گوارش را برمی‌دارد و سپس بخش‌های سالم را دوباره به‌هم وصل می‌کند. همچنین ممکن است از جراحی برای بستن فیستول و تخلیه آبسه استفاده شود.
تغذیه و مکمل
تغذیه و رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به کرون بخش مهمی از زندگی بیماران است، اما هیچ رژیم غذایی واحدی وجود ندارد که برای همه مفید باشد. تغذیه نه تنها بر علائم این بیماری، بلکه بر سلامت عمومی بدن نیز تأثیر می‌گذارد. بدون رژیم مناسب، بیماری کرون می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی از جمله کمبود مواد مغذی، کاهش وزن و سوء تغذیه شود.
رژیم غذایی
مصرف محصولات لبنی را محدود کنید
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری التهابی روده متوجه می‌شوند که مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و نفخ با محدود کردن یا حذف محصولات لبنی بهبود می‌یابند. با این حال دقت کنید که حذف کامل لبنیات از وعده‌های غذایی باید حتماً زیر نظر پزشک باشد. چون این فرآورده‌ها منبع غنی پروتئین و کلسیم هستند.
وعده‌های غذایی کم حجم مصرف کنید
ممکن است متوجه شوید که با خوردن پنج یا شش وعده غذایی کم حجم در روز به جای دو یا سه وعده بزرگتر احساس بهتری داشته باشید.
مایعات فراوان بنوشید
سعی کنید روزانه مقدار زیادی مایعات بنوشید. آب بهترین انتخاب شماست. الکل و نوشیدنی‌های حاوی کافئین روده‌های شما را تحریک می‌کنند و می‌توانند موجب شدت اسهال شوند و همچنین نوشیدنی‌های گازدار باعث ایجاد نفخ و گاز می‌شوند.
مصرف مولتی ویتامین‌ها
از آنجایی که بیماری کرون می‌تواند با توانایی شما در جذب مواد مغذی تداخل داشته باشد و رژیم غذایی شما ممکن است محدود باشد، مصرف مکمل‌های مولتی ویتامین و مواد معدنی اغلب مفید هستند. قبل از مصرف هر گونه ویتامین یا مکمل با پزشک خود مشورت کنید.
مراجعه به متخصص تغذیه
اگر شروع به کاهش وزن کرده‌اید یا رژیم غذایی شما بسیار محدود شده است، به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
مکمل‌ها
کلسیم
مصرف کلسیم برای همهٔ بیماران IBD (بیماری التهابی روده) توصیه می‌شود؛ به‌خصوص اگر کورتیکواستروئید (کورتون) مصرف می کنید، تراکم استخوان پایین یا پوکی استخوان دارید، ضروری است. کلسیم زمانی مؤثرتر است که همراه با ویتامین D مصرف شود.
فولیک اسید
برخی از داروهایی که ممکن است پزشک برای درمان شما تجویز کند، از جمله سولفاسالازین و متوترکسات، ممکن است در متابولیسم اسید فولیک اختلال ایجاد کنند.
آهن
التهاب و از دست دادن خون ناشی از زخم روده هر دو می‌توانند باعث کمبود آهن در شما شوند.
ویتامین B12
ایلئوم که انتهای روده کوچک شما قرار دارد محل جذب ویتامین B12 است. اگر محل درگیری در بیماری کرون ایلئوم باشد یا طی عمل جراحی بخشی یا تمام آن برداشته شده باشد، ممکن است در جذب ویتامین B12 کافی از غذا مشکل داشته باشید. بنابراین نیازمند دریافت مکمل حاوی آن خواهید بود.
ویتامین دی
ویتامین D که به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند، برای همهٔ بیماران مبتلا به IBD توصیه می‌شود.
ویتامین A ،E ،K
بیمارانی که در جذب چربی مشکل دارند ممکن است سطح کمی از این ویتامین‌های محلول در چربی داشته باشند. بیماران IBD ممکن است به‌دلیل التهاب قابل توجه روده کوچک دچار مشکلات جذب ویتامین‌های محلول در چربی باشند.
زینک (روی)
روی به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا با باکتری‌ها و ویروس‌های مهاجم مبارزه کند. سطح روی در سیستم شما می‌تواند تحت تأثیرعلائم بیماری کرون از جمله اسهال شدید قرار گیرد؛ بنابراین بیمار در معرض خطر کمبود روی خواهد بود.
فراموش نکنید که بهترین شخصی که می‌تواند شما را در مصرف این مکمل‌ها یاری کند، پزشک شماست. پیش از مصرف هر مکملی، حتماً با او مشورت کنید.
زندگی با بیماری کرون
خودمراقبتی
- سیگار نکشیدن
- رژیم غدایی سالم
- ورزش منظم
- مدیریت استرس
- مصرف داروها مطابق با دستورالعمل پزشک
ورزش
فعالیت بدنی منظم عامل مهمی برای داشتن یک سبک زندگی سالم در بزرگسالان است. ورزش به حفظ وزن سالم، کاهش استرس، شادابی پوست، بهبود ضعف عضلانی، تقویت استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین باعث افزایش احساس شادی و خوشبختی می‌شود (به‌دلیل آزاد شدن اندورفین یا همان هورمون احساس خوب).
از آنجایی که بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده درگیر مسائل روحی مانند افسردگی و اضطراب هستند، ورزش به‌عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای سالم برای بهبود و حفظ سلامت روان بیماران مهم است. در در فاز شعله‌ور شدن بیماری یا دوره‌های شدیدترشدن علائم، ممکن است شوق ورزش نداشته باشید یا خیلی خسته باشید. در این مواقع، بهتر است به بدن استراحت دهید.
محدود کردن تمرینات ورزشی در این مرحله از بیماری توصیه می‌شود. همزمان با کنترل علائم و بازگشت انرژی بدن می‌توانید ورزش را از سر بگیرید. برای انتخاب بهترین گزینه در هر دو فاز بیماری با پزشک خود مشورت کنید.
سلامت روان
زندگی با یک بیماری مزمن و اغلب دردناک، می‌تواند بر سلامت روان و روحیه‌ٔ شما تأثیر بگذارد؛ اما فراموش نکنید که شما تنها نیستید. کنترل علائم جسمانی بیماری کرون و همچنین مدیریت استرس، نگرانی، افسردگی و اضطرابی که ممکن است در طول مسیر احساس کنید، دشوار است و ما درک میکنیم که این مسئله می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز و ناامیدکننده باشد.
اگرچه استرس باعث بیماری کرون نمی‌شود، اما می‌تواند علائم و نشانه‌های بیمار را بدتر کند و ممکن است باعث تشدید بیماری شود. علاوه بر افسردگی و اضطراب، پاسخ ذهن به یک بیماری مزمن می‌تواند شامل انکار بیماری، بروز رفتارهای وابسته، احساس فشار و اعتماد به نفس پایین باشد. بیماری التهابی روده (IBD) همچنین می‌تواند از نظر روحی بر خانواده و دوستان بیمار تأثیر بگذارد.
احساس نگرانی و استرس ناشی از بیماری، طبیعی و قابل درک است، با این حال کاهش استرس و اضطراب می‌تواند به شما در کنترل احساسات کمک کند. روش‌های زیادی برای کاهش استرس وجود دارد؛ تمرینات و موارد زیر می‌تواند در این امر به شما کمک کند:
- شرکت در کلاس‌های یوگا و مدیتیشن
- ورزش سبک هوازی، مانند پیاده‌روی یا شنا
- مراجعه به روانپزشک
- مصرف دارو در صورت تجویز روانپزشک
- شرکت در گروه‌های حمایتی آنلاین یا حضوری
- ایجاد سرگرمی و انجام فعالیت‌هایی که همیشه برای شما لذت‌بخش بوده است.
بارداری
زنان مبتلا به بیماری کرون می‌توانند حاملگی طبیعی داشته باشند. پزشک شما ممکن است تلاش برای باردار شدن را در زمانی که بیماری شما رو به بهبود است توصیه کند. شعله ور شدن بیماری در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به سقط جنین، زایمان زودرس، وزن کم نوزاد در بدو تولد را به‌‌همراه داشته باشد. بنابراین لازم است پزشک خود را در صورتی که قصد باردار شدن دارید در جریان بگذارید. برخی از داروها مانند متوترکسات نباید در دوران بارداری مصرف شوند.
داروها
- آدالیمومب
- متوترکسات
- کورتیکواستروئید ها مانند پردنیزولون
بدون دیدگاه