گاسترو انترولوژیست (فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد) کیست؟
پزشک فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در زمینهٔ بیماری‌های دستگاه گوارش تخصص دارد. فوق تخصص‌های بیماری‌های گوارش یا گاستروانترولوژیست (Gastroenterologist) در ابتدا پزشک متخصص بیماری‌های داخلی هستند.
پزشک عمومی پس از پایان دوره 7 ساله خود وارد دوره تخصصی بیماری های داخلی می‌شود. و پس پایان این دوره 4 ساله، با آزمون مجدد دوره فوق تخصص بیماری‌های گوارشی را آغاز می‌کند که بین 2 تا 3 سال طول می‌کشد.
گاسترولوژیست چه کاری انجام می‌دهد؟
گاستروانترولوژیست یا فوق تخصص گوارش معمولاً در ابتدا و پس از گرفتن شرح حال، مراجع را معاینهٔ فیزیکی می‌کند. این موضوع معمولا با لمس شکم رخ می‌دهد.
ممکن است فوق تخصص گوارش لازم بداند در ادامه تست‌هایی مانند آزمایش‌های خون، بررسی عملکرد کبد، بررسی پنل چربی و بررسی مدفوع از نظر وجود میکروارگانیسم، خون مخفی و… تجویز کد؛ همچنین ممکن است از روش‌های تصویربرداری مختلفی مانند رادیوگرافی شکم، سونوگرافی کبد، پانکراس، طحال و مجاری صفراوی و سی‌تی اسکن شکم استفاده شود.
البته در صورت نیاز به ارزیابی‌هایی دقیق‌تر از این تست‌ها، فوق‌تخصص گوارش مهارت تخصصی انجام روش‌های آندوسکوپی را هم دارد. گاسترولوژیست می‌تواند با وارد کردن آندوسکوپ در داخل دستگاه گوارش شما را مشاهده کند. آندوسکوپ، دوربین فیلم‌برداری بسیار‌کوچکی است که با لوله‌ای بلند، باریک و انعطاف‌پذیر وارد بدن می‌شود.
روش‌های آندوسکوپی
روش‌های آندوسکوپی شامل این موارد می‌شوند:
آندوسکوپی فوقانی | EGD
دستگاه گوارش فوقانی بیمار از گلو، با عبور از معده تا بخش ابتدایی رودهٔ باریک (دنودنوم) معاینه می‌شود.
آنتروسکوپی
رودهٔ باریک بیمار معاینه می‌شود.
کولونوسکوپی
دستگاه گوارش تحتانی بیمار یا رودهٔ بزرگ معاینه می‌شود.
آندوسونوگرافی | EUS
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی بیمار درحالی‌که ابزار ارسال امواج فراصوتی به آندوسکوپ متصل است. بنابراین تصویرسازی دستگاه صفراوی بیمار هم امکان‌پذیر می‌شود.
ای‌آر‌سی‌پی | ERCP
تصویربرداری با جهت مخالف از مجاری صفراوی و پانکراس توسط آندوسکوپی را ای‌آر‌سی‌پی می‌گویند؛ آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی که تا مجاری صفراوی امتداد پیدا می‌کند و سپس از دستگاه صفراوی بیمار، فیلم رادیولوژی (از طریق تصویربرداری فلوروسکوپی با اشعه‌های ایکس) گرفته می‌شود.
پولیپکتومی | Polypectomy
در طول آندوسکوپی، پولیپ از معده و یا روده‌ها برداشته می‌شود.
متخصصان گوارش با کمک معاینات آندوسکوپی به نمایی با جزئیات بیش‌تر از داخل بدن بیمار دست می‌یابند. در نتیجه، نحوهٔ عملکرد و علل احتمالی بروز علائم مشخص می‌شود.
البته ارزیابی‌های متخصصان گوارش تنها به موارد بالا محدود نمی‌شود. فوق تخصص گوارش می‌تواند برای نمونه‌برداری از بافت‌ها و انجام عمل‌های کوچک‌تر هم از آندوسکوپی استفاده کند و ابزارهای بسیار کوچک را از طریق آندوسکوپ عبور دهد.
بنابراین، آندوسکوپی گامی میانی است که متخصصان بیماری‌های گوارش قبل از انجام جراحی برای درمان مشکلات بیمار برمی‌دارند.
برطرف‌کردن انسدادها، بازکردن کانال‌های باریک شده، قطع خون‌ریزی و برداشتن تومورها اغلب با آندوسکوپی برای فوق تخصص گوارش امکان‌پذیر می‌شود. او می‌تواند نتایج بافت‌برداری (بیوپسی) را هم تفسیر کند.
گاستروانترولوژیست چه بیماری‌هایی را درمان یا به پیشگیری از آن‌ها کمک می‌کند؟
بیماری‌های رایجی که متخصصان بیماری‌های گوارش درمان می‌کنند، عبارتند از:
بیماری‌های گوارشی معده و روده
- سندرم رودهٔ تحریک پذیر (IBS)؛
- بیماری التهابی روده (IBD)؛
- بیماری سلیاک (اختلال آلرژی و خودایمنی رودهٔ باریک با زمینهٔ ارثی)؛
- رشد بیش از حد باکتری‌های رودهٔ کوچک (SIBO)؛
- آلرژی و عدم‌تحمل غذایی؛
- زخم معده؛
- دیورتیکولیت (التهاب زائده‌های کیسه‌‌مانند که از دیوارهٔ روده بیرون زده‌اند)؛
- التهاب آپاندیس؛
- پولیپ روده
- هموروئید.
اختلالات مری
- مشکلات بلع؛
- بیماری رفلاکس معده (GERD)؛
- ازوفاژیت یا التهاب مری؛
- فتق هیاتال (کشیدگی قسمتی از معده به سمت بالا و درون دیافراگم).
بیماری‌های کبدی
- هپاتیت ویروسی؛
- هپاتیت اتوایمن؛
- بیماری کبد چرب؛
- سیروز کبدی.
بیماری‌های پانکراس، صفراوی و کیسه صفرا
- سنگ کیسهٔ صفرا؛
- التهاب حاد کیسهٔ صفرا؛
- التهاب پانکراس.
کدام علائم را باید برای گاستروانترولوژیست شرح داد؟
بیماران احتمالاً با علائم گوارشی رایج به پزشک متخصص گوارش مراجعه می‌کنند؛ از جمله این علائم می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- شکم‌درد؛
- نفخ و ورم شکم؛
- سوء هاضمه؛
- گاز دردناک (گاز روده و دردهای ناشی از آن)؛
- تهوع و استفراغ؛
- خون‌ریزی مقعدی؛
- اسهال؛
- یبوست یا مشکل در اجابت مزاج؛
- کاهش یا افزایش وزن بدون دلیل قابل توضیح؛
- سوزش سردل؛
- زردی یا یرقان.
بدون دیدگاه