اطلاعات عمومی
هموروئید چیست؟
هموروئید (Hemorrhoids) یا بواسیر عارضه‌ای است که رگ‌ها یا عروق خونی داخل مقعد، اطراف آن و قسمت تحتانی راست‌روده (رکتوم) متورم و ملتهب می‌شوند. این عارضه در اثر وارد‌شدن فشار اضافه به این رگ‌ها به وجود می‌آید.
هموروئید در میان هر دو گروه مردان و زنان بسیار شایع است. حدود نیمی از همهٔ افراد تا ۵۰ سالگی به بواسیر دچار می‌شوند.
بسیاری از زنان در طول بارداری و زایمان این عارضه را تجربه می‌کنند. حمل جنین در شکم باعث می‌شود که فشار بیشتری به عروق خونی ناحیه لگنی وارد شود. همچنین هنگام زایمان که مادر برای خروج جنین فشار وارد می‌کند هم این رگ‌ها کشیده‌تر می‌شوند.
انواع هموروئید
هموروئید داخلی
داخل مقعد ایجاد می‌شود.
هموروئید خارجی
زیر پوست اطراف مقعد است.
عوامل مؤثر در ابتلا
میزان شیوع هموروئید چقدر است؟
تخمین زده شده است که از هر ۲۰ آمریکایی ۱ نفر علائم هموروئید را تجربه می‌کند. همهٔ گروه‌های سنی، جنسیت‌ها، نژادها و قومیت‌ها ممکن است به این عارضه دچار شوند. البته، احتمال بروز بواسیر با افزایش سن بیشتر می‌شود و بالغ بر نیمی از جمعیت بالای ۵۰ سال به آن دچار می‌شوند.
چه کسانی به بواسیر مبتلا می‌شوند؟
هموروئید بسیار شایع است. خیلی از افراد در برهه‌ای از زندگی ممکن است به بواسیر مبتلا شوند هرکسی حتی نوجوانان هم ممکن است به هموروئید مبتلا شوند. البته پیشرفت این عارضه مدتی طول می‌کشد، بنابراین ابتلا به بواسیر در میان کودکان شایع نیست. موارد زیر خطر ابتلا به هموروئید را افزایش می‌دهد:
- اضافه وزن و چاقی
- بارداری
- رژیم غذایی کم‌فیبر
- یبوست مزمن
- اسهال مزمن
- بلند‌کردن مکرر اجسام سنگین و انجام کارهایی که بدن را بیشتر تحت فشار قرار دهند.
- نشستن طولانی‌مدت در توالت
- سابقهٔ خانوادگی ابتلا به این عارضه
- زیاد زور‌زدن برای دفع مدفوع
- سنین ۴۵ تا ۹۵ سالگی
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های ابتلا به به عارضهٔ نامبرده معمولاً به نوع این عارضه بستگی دارد:
علائم هموروئید خارجی
علائم و نشانه‌های هموروئید خارجی که زیر پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شوند، عبارتند از:
- خارش یا سوزش ناحیهٔ مقعدی
- درد یا ناراحتی
- تورم اطراف مقعد
- خونریزی
علائم هموروئید داخلی
هموروئید داخلی درون راست‌روده قرار دارد و معمولاً دیده یا احساس نمی‌شود. به ندرت پیش می‌آید که بواسیر داخلی باعث ناراحتی شود. البته زور‌زدن یا تحریک هنگام دفع مدفوع می‌تواند با عوارض زیر همراه شود:
- خونریزی بدون درد هنگام مدفوع‌کردن. ممکن است مقدار کمی خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا کاسهٔ توالت بریزد.
- هموروئید پرولاپس یا بیرون‌زده که از مقعد بیرون آمده و به درد و التهاب منجر می‌شود.
علائم هموروئید ترومبوزه
هنگام تجمع خون در هموروئید خارجی و تشکیل لخته (ترومبوز) ممکن است علائم زیر رخ دهد:
- درد شدید
- تورم
- التهاب
- توده‌ای سفت نزدیک مقعد
علائم هشدار
در صورت مشاهدهٔ علائم زیر، بلافاصله با پزشک یا مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:
- درد شکم
- یبوست یا اسهال منظم
- تب و لرز
- تهوع و استفراغ
- درد و خونریزی شدید رکتال (مربوط به راست‌روده)
تشخیص
وجود خون در مدفوع می‌تواند نشانهٔ سایر اختلالات گوارشی مانند سرطان کولورکتال (رودهٔ بزرگ و رکتوم) هم باشد. بنابراین اهمیت دارد تا برای معاینهٔ کامل به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
پزشک برای تشخیص این عارضه ممکن است انواع مختلف روش‌ها را استفاده کند:
بررسی‌های بالینی
معاینهٔ بالینی
پزشک مقعد و راست‌روده را بررسی می‌کند تا ببیند رگ‌های خونی متورم شده‌اند که نشانهٔ بواسیر هستند.
معاینهٔ انگشتی مقعد (DRE)
در این روش که معاینهٔ دیجیتال رکتوم هم نامیده می‌شود، پزشک مقعد و راست‌روده را با انگشت بررسی می‌کند. پزشک پس از پوشیدن دستکش، انگشت آغشته به مایع روان‌کننده (لوبریکانت) را وارد رکتوم می‌کند تا ناهنجاری‌های احتمالی را بیازماید.
آنوسکوپی
آنوسکوپی یا معاینهٔ مقعدی با آنوسکوپ (لوله‌ای توخالی و لامپ‌دار) انجام می‌شود. پزشک آنوسکوپ را داخل مقعد قرار می‌دهد تا هموروئید داخلی را از طریق آن مشاهده کند.
بررسی‌های تصویربرداری
پروکتوسکوپی
لوله‌ای توخالی و دارای نور داخل مقعد گذاشته می‌شود و می‌توان تصویر همهٔ راست‌روده را مشاهده کرد.
سیگموئیدوسکوپی
با این روش تشخیصی می‌توان بخش داخلی رودهٔ بزرگ را بررسی کرد. سیگموئیدوسکوپی به تشخیص علت بروز اسهال، درد شکم، یبوست، زائده‌های ناهنجار و خونریزی کمک می‌کند. سیگموئیدوسکوپ از طریق رکتوم وارد رودهٔ بیمار می‌شود. این لولهٔ کوتاه، انعطاف‌پذیر و دارای نور به داخل روده هوا می‌فرستد و آن را باد می‌کند. در نتیجه، مشاهدهٔ درون روده آسان‌تر می‌شود. ممکن است در همین حین، اندکی از بافت آن نمونه‌برداری (بیوپسی) شود.
کولونوسکوپی
با این روش تشخیصی همهٔ طول رودهٔ بزرگ مشاهده می‌شود. کولونوسکوپی می‌تواند به بررسی هر نوع رشد ناهنجار، بافت متورم یا قرمز، زخم‌ها، جراحات و خونریزی کمک کند. لولهٔ بلند، منعطف و دارای نور که کولونوسکوپ نامیده می‌شود را از مقعد بیمار وارد رکتوم و سپس روده بزرگ وارد می‌کند. پزشک با این لوله پوشش روده بزرگ شما را مشاهده می‌کند و برای انجام آزمایش از بافت آن نمونه‌برداری (بیوپسی) می‌کند. ممکن است پزشک معالج بتواند برخی از مشکلاتی که پیدا می‌شوند را در همین حین معالجه هم کند.
درمان
درمان دارویی
- داروهای بدون نسخهٔ مانند پماد های حاوی لیدوکائین (Lidocaine) و یا هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) برای رفع درد و التهاب
- داروهای ملین برای کمک به دفع مدفوع و جلوگیری از افزایش فشار و زور زدن هنگام اجابت مزاج
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) برای کنترل درد و التهاب
درمان غیردارویی
پزشک هموروئید را چگونه معالجه می‌کند؟ اگر علائم وخیم‌تر شوند یا زندگی روزانه و خواب بیمار را مختل کنند، لازم است به پزشک مراجعه شود. ضمناً در صورتی که نشانه‌ها پس از گذشت یک هفته از شروع درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکردند، از پزشک کمک بگیرید. پزشک معالج معمولاً هموروئید را با روش‌های زیر مداوا می‌کند:
بستن رگ‌ها با کش لاستیکی
در قسمت انتهایی هموروئید، رابربند یا کش لاستیکی قرار داده می‌شود تا ذخیرهٔ خون و جریان خون به رگ قطع شود.
الکتروکواگولاسیون
خونی که به سمت هموروئید می‌رود با جریان برق قطع می‌شود.
اینفرارد کواگولاسیون
روش انعقاد با پرتوهای مادون قرمز، با وارد‌کردن میلهٔ کوچکی به رکتوم و انتقال گرما انجام می‌شود تا هموروئید از بین برود.
اسکلروتراپی
نوعی ماده شیمیایی در رگِ متورم تزریق می‌شود و بافت هموروئید را تخریب می‌کند.
جراحی
درمان با جراحی شامل این موارد می‌شود:
هموروئیدکتومی
هموروئید خارجی بزرگ یا انواع داخلی بیرون‌زده با جراحی برداشته می‌شود.
منگنه هموروئید
با استفاده از ابزار استاپلر یا منگنه، هموروئید داخلی برداشته می‌شود یا هموروئید داخلی بیرون‌زده را به جای قبلی در مقعد می‌کشند و همان‌جا نگه می‌دارند.
سایر | درمان خانگی هموروئید
درمان هموروئید در خانه چگونه انجام می‌شود؟ این عارضه اغلب خودبخود بدون درمان برطرف می‌شود. علائمی مانند درد و خونریزی ممکن است یک هفته یا اندکی بیشتر طول بکشند. در این دوره، می‌توانید موارد زیر را برای تسکین علائم خود انجام دهید:
- بیشتر آب بنوشید.
- فیبر بیشتری (روزی حداقل ۲۰ تا ۳۵ گرم) از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها دریافت کنید.
- روزانه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در لگن هموروئید (سیتز بث) حاوی آب گرم بنشینید.
- برای پاک‌کردن خودتان بعد از مدفوع، دستمال مرطوب یا دستمال لوسین‌دار را با ملایمت استفاده کنید .
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
غذاهای با فیبر بالا بخورید.
میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل بیشتر بخورید؛ مدفوع شما نرم می‌شود و حجم آن افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، هنگام مدفوع‌کردن نیازی به زور‌زدن نخواهد بود که خود می‌تواند باعث بواسیر شود. البته فیبر را به‌تدریج در رژیم غذایی بگنجانید تا به مشکلات نفخ دچار نشوید.
مایعات فراوان بنوشید.
روزانه شش تا هشت لیوان آب و سایر مایعات (به استثنای الکل) بنوشید تا مدفوع را نرم نگه دارد.
مکمل‌ها
مصرف مکمل‌ها را در نظر بگیرید.
در رژیم غذایی بیشتر افراد، فیبر کافی (روزانه ۲۰ تا ۳۰ گرم) وجود ندارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که مکمل‌های فیبر بدون نسخه مثل پسیلیوم (تخم گیاه اسفرزه) یا متیل سلولز (سیتروسل) باعث بهبود علائم کلی و خونریزی هموروئید می‌شوند.
هنگام مصرف مکمل‌های فیبر، به‌طور روزانه حداقل هشت لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید. وگرنه ممکن است این مکمل‌ها باعث ایجاد یا وخامت یبوست شوند.
زندگی با هموروئید
ورزش کنید.
برای پیشگیری از ابتلا به یبوست و کاهش فشار روی رگ‌ها هنگام ایستادن‌ها یا نشستن‌های طولانی، تحرک داشته باشید. ورزش می‌تواند به شما کمک کند تا اضافه‌وزن را کم کنید که می‌تواند روی بواسیر اثر بگذارد.
ورزش‌های ممنوع!
متأسفانه تعداد کمی از ورزش‌ها باعث عود‌کردن بواسیر می‌شوند. قانون کلی این است که توصیه می‌شود از انجام فعالیت‌های بدنی که شامل وزنه‌برداری یا نشستن هستند، دوری کنید. اگر در نواحی مبتلا به هموروئید خارش یا درد دارید، لازم است از ورزش‌هایی نظیر بلند‌کردن وزنه، اسکات‌زدن، دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری و قایق‌رانی روئینگ، حداقل تا رفع تورم اجتناب کنید.
اگر نمی‌توانید از انجام این ورزش‌ها خودداری کنید و از عود هموروئید هم کلافه شده‌اید، برای جلوگیری از عود بیماری و کاهش علائم چند راه چاره دارید:
- برای پیشگیری از التهاب، از شیاف یا کرم استفاده کنید.
- یک پَد هموروئید در شورت یا شلوار ورزشی خود قرار دهید تا سایش و فشار روی نواحی مقعدی را کم کند.
- اگر وزنه‌بردار هستید، تمرینات خود را تقسیم کنید. به عبارت دیگر، در هریک از تمرینات وزنه‌برداری، گروه‌های عضلانی خود را عوض کنید.
- بعد از پایان تمرین، درون لگن هموروئید حاوی آب گرم بنشینید تا تورم یا خارش را تسکین دهید.
ورزش‌هایی برای بهبود هموروئید
خبر خوش آن است که ورزش‌های فراوانی هم هستند که پتانسیل کاهش تورم ناشی از بواسیر را دارند حتی اگر تازه به ورزش روی آورده باشید. فعالیت‌هایی که می‌توان در نظر گرفت، شامل این موارد هستند:
۱. شنا کردن یا ایروبیک در آب
۲. یوگا یا پیلاتس
۳. تمرینات کاردیو (تمریناتی که ضربان قلب را بالا می‌برند و مدتی بالا نگه می‌دارند.)
پیشگیری
شیوع بواسیر با افزایش سن بیشتر می‌شود. موارد زیر می‌توانند به جلوگیری از یبوست و مدفوع سفت جلوگیری کنند که خود از عوامل ایجاد بواسیر به شمار می‌رود:
- به‌مدت بسیار طولانی در توالت ننشینید و هنگام مدفوع‌کردن خیلی محکم زور نزنید.
- هنگام نیاز به دفع، بی‌درنگ به توالت بروید و مدفوع‌کردن را به تأخیر نیندازید.
- در طول روز، آب فراوان بنوشید.
- خوراکی‌های حاوی فیبر بالا (سبزیجات، میوه‌های تازه و غلات کامل) بیشتر بخورید یا مکمل فیبر مصرف کنید. عموماً زنان و دختران باید روزی ۲۵ گرم فیبر دریافت کنند و مردان و پسران به مصرف روزانه ۳۵ گرم فیبر نیاز دارند.
- فعالیت بدنی داشته باشید؛ تحرک باعث حرکت مدفوع در روده می‌شود.
- طبق تجویز پزشک معالج، داروهای ملین مصرف کنید یا تنقیه نمایید. البته مصرف بالای مسهل‌ها یا زیاد اماله‌کردن، تنظیم مدفوع‌کردن را برای بدن دشوار می‌کند.
داروها
- پماد آنتی هموروئید
بدون دیدگاه