بوتاکس نام تجاری سم بوتولینوم است که با این نام شناخته شده و تزریق آن باعث فلج موقت عضلاتی می‌شود که چین‌و‌چروک را ایجاد می‌کنند. تزریق آن علاوه بر اهداف زیبایی برای بهبود علائم برخی بیماری‌ها از جمله میگرن، هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد، مثانه بیش‌فعال و برخی اختلالات چشمی کاربرد دارد. برای حفظ تأثیر درمان، تزریق باید هر سه الی شش ماه تکرار شود.
بوتاکس چیست؟
بوتاکس برند شناخته شدهٔ سم بوتولینوم است. سم بوتولینوم نوروتوکسین یا سم فلج‌کنندهٔ عصب است که پس از تزریق به عضله باعث تضعیف آن می‌شود.
عملکرد بوتاکس چگونه است؟
بوتاکس هدایت پیام عصبی از عصب به عضله را مسدود می‌کند. در نتیجه، عضله نمی‌تواند منقبض شود. اثر این مایع، موقت است اما می‌تواند تا چندین ماه ماندگار باشد. عضله‌ای که این مایع به آن تزریق می‌شود، بسته به هدف متفاوت است. در هر جلسه می‌توان به چند ناحیه تزریق کرد.
کاربرد آن در زیبایی چیست؟
هدف از تزریق این مایع، از بین بردن آثار افزایش سن مانند چین‌و‌چروک است. نواحی مختلفی از صورت که می‌توانند از این فراورده سود ببرند، عبارتند از:
- بین ابروها
- پیشانی
- بینی
- دور چشم (چین چروک اطراف چشم‌ها که اصطلاحا پنجه کلاغی نام دارد)
- لب
- چانه
- فک
- گردن
این فرآورده، در درمان چه بیماری‌هایی کاربرد دارد؟
قدمت بوتاکس در صنعت پزشکی چندین دهه است و در درمان اختلالات مختلفی کاربرد دارد که عبارتند از:
- استرابیسم یا انحراف چشم
- انقباض بیش از حد عضلات (دیستونی)
- تعریق بیش از حد (هایپرهیدروزیس)
- پرش پلک
- میگرن مزمن
- مثانه بیش‌فعال
- افزایش تون عضلانی اندام فوقانی کودکان
- افزایش تون عضلانی در بزرگسالان
- بلفارواسپاسم یا انقبضات پلک‌ها
- دیستونی دهانهٔ رحم
آیا در تسکین درد کاربرد دارد؟
بله؛ بسیاری از پزشکان این مایع را برای تسکین درد توصیه می‌کنند. این مایع، پیام‌های عصبی را که فعالیت عضله را کنترل می‌کنند، مسدود می‌کند و در نتیجه باعث شل‌شدن عضله و کاهش درد می‌شود. تزریق آن می‌تواند در تسکین دردهای زیر موثر باشد:
- کمر درد
- گردن درد
- درد فک
- درد عصبی
- درد سیاتیک
- نوروپاتی (نوروپاتی محیطی)
- درد لگن
- سندرم درد میوفاسیال (CMP)
- آرتروز
- درد مفاصل
- درد مفصل تمپورومندیبولار (TMJ)
بوتاکس از چی ساخته شده است؟
- بوتاکس شامل نوروتوکسین‌ها است و باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم این نوروتوکسین‌ها را می‌سازد. البته برای کاربرد تزریقات پزشکی از نوع خاصی از باکتری (نوع A) استفاده می‌شود.
- سم بوتولینوم در خاک و غذاهای آلوده نیز وجود دارد. در صورت مصرف مقدار زیاد سم بوتولینوم یا ورود باکتری به زخم، احتمال ابتلا به بوتولیسم وجود دارد. بوتولیسم یک بیماری جدی است که سیستم عصبی و تنفس را درگیر می‌کند. بنابراین، بوتاکسی که در آزمایشگاه تولید می‌شود، ابتدا رقیق و استریل می‌شود تا باعث بوتولیسم نشود.
آیا بوتاکس ایمن است؟
اگر توسط پزشک تزریق شود، خطری ندارد. با این حال پیش از تزریق آن با پزشک خود مشورت کنید.
اقدامات آماده‌سازی پیش از تزریق چیست؟
- تمام داروها و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید. برخی از داروها شامل داروهای ضدانعقاد یا رقیق‌کنندهٔ خون مانند وارفارین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) احتمال کبودی محل تزریق را افزایش می‌دهند.
- ۲۴ ساعت قبل از تزریق از نوشیدن الکل پرهیز کنید؛ زیرا احتمال قرمزی و کبودی را بالا می‌برد.
چگونه انجام می‌شود؟
- پزشک مقدار کمی از مایع را با یک سوزن ظریف به ناحیهٔ مورد نظر تزریق می‌کند. محل و تعداد تزریق بستگی به هدف تزریق دارد.
- تزریق آن سرپایی است و می‌توانید پس از اتمام جلسه به خانه بروید.
- درد آن معمولاً خفیف است. سوزش خفیف موقع تزریق طبیعی است، اما به‌سرعت تمام می‌شود. پزشک در صورت صلاح‌دید قبل از تزریق آن از داروی بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند.
- پزشک در صورت صلاح‌دید هنگام تزریق این مایع، برای درمان مثانه بیش‌فعال، از بی‌حسی موضعی (تزریقی) استفاده می‌کند.
مراقبت بعد از تزریق چیست؟
تزریق این فرآورده سرپایی است و اغلب می‌توان پس از انجام آن با صلاح‌دید پزشک به کار و فعالیت روزمره بازگشت.
دستورالعمل زیر برای کاهش قرمزی، تورم و کبودی مؤثر است:
- محل تزریق را تا ۱۲ ساعت فشار ندهید و دستکاری نکنید.
- تا ۳ الی ۴ ساعت دراز نکشید.
- تا ۲۴ ساعت از فعالیت بدنی خودداری کنید.
چه کسانی نباید بوتاکس تزریق کنند؟
تزریق این مایع، نسبتا بی‌خطر است. با این حال، افراد باردار و شیرده و افراد مبتلا به اختلالات زیر نباید بوتاکس تزریق کنند:
- بیماری‌های عصبی و عضلانی
- پتوز یا افتادگی پلک
- ضعف عضلات صورت
چقدر طول می‌کشد تا اثر آن شروع شود؟
اغلب روز سوم یا چهارم پس از تزریق، اثرات دلخواه بوتاکس تاحدی آشکار می‌شود. پس از ۱۰ الی ۱۴ روز نتیجه کاملا قابل مشاهده خواهد بود.
ماندگاری بوتاکس چقدر است؟
اثرات آن روی عضلات پس از سه الی شش ماه از بین می‌روند؛ در نتیجه، چین‌و‌چروک‌ها برمی‌گردند و علائم میگرن و تعریق بیش از حد دوباره آغاز می‌شوند. برای حفظ نتایج، باید تمدید شود.
هر چند وقت یک‌بار باید تمدید شود؟
اثر این مایع حدود سه الی چهار ماه ماندگاری دارد و تزریق مجدد پس از این مدت توصیه می‌شود. با گذشت زمان، عضلات عادت می‌کنند کمتر منقبض شوند؛ در نتیجه، فاصلهٔ جلسات می‌تواند طولانی‌تر شود. پزشک بر اساس نیازهای بیمار مدت زمان لازم برای تمدید بوتاکس را تعیین می‌کند.
عوارض بوتاکس چیست؟
عوارض این فرآورده متفاوت است و بستگی به محل تزریق دارد. اکثر عوارض خفیف هستند و در عرض یکی دو روز بهبود پیدا می‌کنند.
این عوارض جانبی عبارتند از:
- درد، تورم، قرمزی و کبودی محل تزریق
- علائم شبه آنفولانزا
- سردرد
- گردن درد
- ناراحتی معده و سوء هاضمه
- پتوز یا افتادگی موقت پلک
- سوزش یا قرمزی چشم
چه موقع با پزشک تماس بگیرم؟
بوتاکس به‌ندرت با عوارض جانبی جدی همراه است. با این حال، در صورت مشاهدهٔ علائم زیر باید فوراً با پزشک تماس بگیرید:
- مشکلات بینایی، از جمله تاری دید
- افتادگی پلک
- علائم عفونت دستگاه ادراری و ادرار خونی
- تنگی نفس
- اختلال در بلع
- اختلال در صحبت‌کردن
بی‌حسی یا فلج در قسمت دیگری که تزریق نشده - ناراحتی شدید معده
بوتاکس چه تأثیری روی میگرن دارد؟
- درمان میگرن مزمن با تزریق این مایع توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید شده است. این روش برای کسانی که حداقل ۱۵ روز از ماه سردرد دارند، کاربرد دارد.
- بوتاکس وارد پایانه‌های عصبی می‌شود، مواد شیمیایی مسئول انتقال پیام درد را مسدود می‌کند و علائم میگرن را کاهش می‌دهد.
- برای درمان میگرن، بوتاکس به همراه سایر درمان‌ها بسیار مؤثر است. اکثر افراد بعد از جلسه دوم یا سوم از نتایج درمان راضی هستند.
آیا تزریق بوتاکس هنگام بارداری مشکلی ایجاد می‌کند؟
تزریق بوتاکس به احتمال زیاد به جنین آسیب نمی‌رساند؛ با این حال، اکثر پزشکان توصیه می‌کنند در دوران بارداری تزریق نشود.
آیا تزریق این مایع در دوران شیردهی مشکلی ایجاد می‌کند؟
هنوز مشخص نیست که این مایع وارد شیر مادر می‌شود یا خیر. بنا بر توصیهٔ پزشکان، مادران شیرده باید از تزریق آن خودداری کنند.
تفاوت بین بوتاکس و فیلر (پرکننده) چیست؟
- نتایج بوتاکس و فیلر از نظر ظاهری مشابه است. هر دو باعث کاهش چین‌و‌چروک صورت می‌شوند.
- بوتاکس از سم بوتولینوم ساخته می‌شود، اما فیلر از مواد طبیعی یا مصنوعی از جمله کلاژن، اسید هیالورونیک و هیدروکسی آپاتیت کلسیم ساخته می‌شود.
- بوتاکس با فلج موقت عضله چین‌و‌چروک را کاهش می‌دهد، در حالی که فیلر به پوست حجم می‌دهد و به حفظ رطوبت کمک می‌کند. پزشک مزایا و معایب هر کدام را توضیح می‌هد و همراه با بیمار گزینه بهتر را انتخاب می‌کند.
آیا بوتاکس و واکسن کووید ۱۹ با هم تداخل دارند؟
خیر. بوتاکس و واکسن کووید ۱۹ با هم تداخل ندارند. بنابراین صرف نظر از تزریق بوتاکس و فیلر، واکسن خود را دریافت کنید.
بدون دیدگاه