کبودی چیست؟
- وقتی به‌دنبال ضربه، عروق خونی کوچک نزدیک به سطح پوست آسیب می‌بینند، مقدار کمی خون وارد بافت‌های زیر پوست شده و کبودی ایجاد می‌شود.
- خون زیر پوست به‌شکل ضایعات تیره و گاهی به‌صورت نقاط قرمز کوچک ظاهر می‌شود.
- کبودیها اغلب روی دست یا پاها ایجاد می‌شوند. در نهایت، بدن خون را جذب می‌کند و کبودی بهبود پیدا می‌کند.
- هرچه ضربه محکم‌تر باشد، کبودی ناشی از آن بزرگتر است. با این حال، اگر شما زود کبود می‌شوید، حتی یک ضربهٔ جزئی نیز می‌تواند منجر به کبودی قابل توجهی شود.
چه زمانی کبودی بدن نشانهٔ بیماری است و باید به پزشک مراجعه کنم؟
کبودشدن می‌تواند ناشی از اختلالات خونی و انعقادی باشد. در صورت مشاهدهٔ موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- کبودشدن خود‌به‌خودی، مکرر، بزرگ و دردناک، به‌خصوص روی تنه، پشت و صورت
- اگر به‌راحتی کبود می‌شوید و خونریزی غیرمعمول در سایر نقاط بدن مانند بینی یا لثه‌ها دارید.
- سابقهٔ کبودشدن مکرر و خونریزی غیرمعمول در خانواده، برای مثال خونریزی زیاد پس از یک بریدگی جزئی یا در عمل جراحی
- در‌صورت بروز ناگهانی کبودی‌های مکرر بدون سابقهٔ علائم مشابه، به خصوص به‌دنبال شروع مصرف یک داروی جدید
- تورم دردناک در ناحیهٔ کبودشده
- عدم بهبود درد پس از سه روز از یک آسیب جزئی
- وجود خون در چشم‌ها، مدفوع یا ادرار.
علائم و نشانه‌های فوق می‌تواند نشان‌دهندهٔ اختلالات انعقادی یا خونی متعددی باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- تعداد پایین پلاکتها؛ پلاکتها سلول‌های خونی هستند که وظیفهٔ انعقاد خون را به عهده دارند.
- مشکل در نحوهٔ عملکرد پلاکتها
- اختلال در پروتئین‌هایی که در انعقاد خون نقش دارند.
یکی دیگر از دلایل کبودی بدن، خشونت خانگی، کودک‌آزاری و سالمند‌آزاری است، به ویژه اگر کبودی در یک ناحیهٔ غیرمعمول مانند صورت ایجاد شده است.
همچنین، در صورت کبودی همراه با درد مداوم یا وجود برجستگی روی ناحیهٔ کبود که می‌تواند نشانه‌ای از تجمع خون (هماتوم) باشد، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
علت کبودی بدن چیست؟
یکی از علل رایج کبودشدن، افزایش سن است. چنین کبودی‌هایی اکثرا بی‌خطر هستند و نیاز به درمان ندارند. با این حال، این می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال جدی باشد؛ بنابراین توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید.
چرا با افزایش سن کبودیها بیشتر می‌شوند؟
برخی از افراد به ویژه زنان، بیشتر از دیگران مستعد کبودشدن هستند. با بالا رفتن سن نیز، لایه چربی محافظ زیر پوست از بین می‌رود، پوست نازک‌تر و مویرگ‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شوند.
آیا داروها و مکمل‌ها باعث زود کبودشدن می‌شوند؟
برخی از داروها با کاهش انعقاد خون باعث کبودی بدن می‌شوند. این داروها عبارتند از:
- آسپرین
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
- داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، دابیگاتران، ریواروکسابان، آپیکسابان و هپارین.
- داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، پراسوگرل و تیکاگرلور.
- برخی از آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد افسردگی نیز با مشکلات انعقادی همراه هستند.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی و خوراکی که برای درمان بیماری‌های مختلف از جمله آلرژی، آسم و اگزما استفاده می‌شوند، پوست را نازک کرده و کبودشدن را آسان‌تر می‌کنند.
- برخی از مکمل‌ها مانند جینکو بیلوبا نیز اثر رقیق‌کنندگی خون دارند و خطر کبودشدن را افزایش می‌دهند.
در صورت کبودشدن، مصرف داروهای خود را قطع نکنید. با پزشک خود صحبت کنید و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را به او بگویید؛ به‌خصوص اگر همراه با آن داروی رقیق‌کنندهٔ خون مصرف می‌کنید. پزشک در‌صورت صلاح‌دید توصیه می‌کند از مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها خودداری کنید.
علت کبودی بدن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک برای تشخیص علت کبودی بدن از معاینه و شرح حال و سوابق پزشکی شما کمک می‌گیرد. پزشک در‌صورت صلاح‌دید آزمایش خون درخواست می‌دهد و تعداد پلاکت‌های خون و مدت زمان لازم برای انعقاد خون شما را بررسی می‌کند.
روش‌های پیشگیری یا درمان کبودی چیست؟
برای پیشگیری از کبودشدن، اقدامات لازم برای جلوگیری از سقوط و آسیب را انجام دهید:
- از نور مناسب در خانه خود استفاده کنید.
- محیط خانه را مرتب نگه دارید.
- از پهن‌کردن فرش روی پله‌ها اجتناب کنید.
- چیدمان مبلمان و سیم‌های برق را طوری انجام دهید که سر راه نباشند.
- از عوارض جانبی داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع شوید. اگر دارویی باعث سرگیجه یا خواب‌آلودگی شما می‌شود، به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
- سنجش بینایی و شنوایی را پشت گوش نیندازید. حتی افت اندک بینایی یا شنوایی می‌تواند باعث زمین‌خوردن شما شود.
متأسفانه کبودی درمان ندارد و باید صبر کنید تا با گذشت زمان خون زیر پوست جذب شود و ضایعه محو شود. با افزایش سن، بهبودی بیشتر طول می‌کشد.
توصیه‌های زیر برای تسریع بهبودی مؤثر است:
- بالا‌بردن ناحیهٔ آسیب‌دیده
- یک حولهٔ نازک دور کیسهٔ یخ بپیچید و به‌مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه کبود بگذارید. تا یک یا دو روز پس از ضربه این کار را چندین مرتبه تکرار کنید. کیسهٔ یخ برای کاهش تورم و درد مؤثر است.
- استراحت اندام ضربه‌دیده
- برای تسکین درد از استامینوفن استفاده کنید.
- در‌صورت تورم ناحیهٔ کبود، یک باند کشی را به‌آرامی دور محل آسیب‌دیده ببندید.
- بانداژ تنها در‌صورت آسیب به پوست نیاز است.
بدون دیدگاه