اطلاعات عمومی
دیابت بی مزه چیست؟
دیابت بی مزه، نوعی بیماری نادر و قابل‌درمان است که در آن، بدن نمی‌تواند آب را حفظ کرده و بیش از حد ادرار تولید می‌کند.
دیابت بی مزه می‌تواند مزمن یا موقت و یا بسته به علت آن، خفیف یا شدید باشد.
اختلال در هورمون ضد ادراری (هورمون ADH یا وازوپرسین) سبب ایجاد دیابت بی مزه می‌شود.
در این بیماری، یا ADH به اندازه کافی تولید نمی‌شود و یا کلیه‌ها نمی‌توانند به‌درستی از این هورمون استفاده کنند.
افرادی که به دیابت بی مزه مبتلا هستند، حجم زیادی از ادرار را چند بار در روز دفع می‌کنند و به دلیل احساس تشنگی مداوم، مقدار زیادی آب می‌نوشند.
اگر دیابت بی مزه دارید و به مقدار کافی مایعات نمی‌نوشید، ممکن است دچار کم‌آبی بدن شوید که برای سلامتی شما خطرناک است؛ به همین دلیل، دیابت بی مزه یک بیماری جدی به‌حساب می‌آید که نیاز به درمان پزشکی دارد.
عوامل مؤثر در ابتلا
اگر موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، ممکن است به دیابت بی‌مزه مبتلا شوید.
- داشتن سابقه خانوادگی دیابت بی‌مزه.
- تجربه جراحی مغز یا آسیب جدی به سر.
- مصرف داروهایی که باعث بروز مشکلات کلیوی می‌شوند.
- داشتن اختلالات متابولیک خاصی مانند بالابودن سطح کلسیم خون یا پایین‌بودن سطح پتاسیم خون.
در صورت بارداری، موارد زیر می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت بی‌مزه را افزایش دهد.
- بیش از یک کودک را باردار هستید.(چند قلوزایی)
- شرایطی دارید که بر عملکرد کبد تأثیر می‌گذارد، مانند پره اکلامپسی و نشانگان هلپ (سندرم HELLP)
علائم و نشانه‌ها
بارزترین نشانه دیابت بی‌مزه عبارت است از:
- تشنگی شدید
- دفع مقادیر زیادی ادرار کم‌رنگ
- نیاز مکرر به بیدارشدن برای ادرارکردن در طول شب
- تمایل زیاد به نوشیدنی‌های سرد
* نکته: اگر مرتباً در طول روز مایعات می‌نوشید و حدود ۱۹ لیتر دفع ادرار دارید، وضعیت شما جدی است؛ چرا که یک فرد بزرگسال سالم، به طور متوسط حدود ۱ تا ۲ لیتر در طول روز ادرار می‌کند.
علائم هشدار
اگر دیابت بی‌مزه دارید، باید به‌صورت منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا آزمایش‌های لازم را انجام داده و بر روند بهبودی شما نظارت کند.
اگر علائم نگران‌کننده‌ای را تجربه کردید، حتماً با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید.
تشخیص
بسیاری از بیماری‌ها، از جمله دیابت شیرین، باعث تشنگی و ادرار مکرر می‌شوند؛ به همین دلیل، قسمتی از فرایند تشخیص دیابت بی‌مزه، شامل رد بیماری‌های دیگر می‌شود.
به‌این‌ترتیب، ممکن است پزشک در صورت مشاهده علائم شما، آزمایش‌های متعددی را برای تشخیص بیماری تجویز کند.
برای تشخیص دیابت بی‌مزه، باید نوع و علت آن هم مشخص شود.
بررسی‌های بالینی
ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای تشخیص دیابت بی‌مزه، آزمایش محرومیت از آب (مایعات) است.
درصورتی‌که پزشک این آزمایش را تجویز کند، در طول آزمایش شما را تحت نظارت دائمی قرار می‌دهد؛ چرا که می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود.
این آزمایش شامل ننوشیدن آب و مایعات برای مدت چند ساعت است تا واکنش بدن را بتوان بررسی کرد.
اگر دیابت بی مزه داشته باشید، همچنان به دفع مقادیر زیادی ادرار رقیق با رنگ روشن ادامه می‌دهید؛ درصورتی‌که اگر مشکلی وجود نداشته باشد، فقط مقدار کمی ادرار غلیظ به رنگ زرد تیره دفع می‌کنید.
بررسی‌های آزمایشگاهی
ممکن است پزشک شما برای تشخیص دیابت بی‌مزه، آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون ضد ادراری یا هورمون آنتی‌دیورتیک (ADH یا وازوپرسین).
- آزمایش خون برای بررسی سطح گلوکز برای رد دیابت شیرین.
- آزمایش ادرار برای بررسی اسمولالیته (غلظت ادرار) و یا بررسی کتون‌ها که می‌تواند نشان‌دهنده دیابت باشد.
بررسی‌های تصویربرداری
پزشک برای تعیین علت دیابت بی‌مزه ممکن است استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند MRI را تجویز کند تا مشخص شود آیا مشکلات مربوط به غدد هیپوتالاموس یا هیپوفیز باعث بروز دیابت بی مزه شده است یا خیر.
درمان
در برخی موارد، دیابت بی‌مزه قابل‌درمان نیست؛ ولی می‌توان آن را با دارو کنترل کرد.
روش درمان دیابت بی مزه به نوع این بیماری بستگی دارد. در ادامه، روش درمان دیابت بی مزه برای هر نوع آن را توضیح می‌دهیم.
درمان دارویی
درمان دیابت بی مزه مرکزی
اگر دیابت بی‌مزه خفیف دارید، ممکن است فقط با افزایش مصرف آب و مایعات، مشکل شما برطرف شود.
اگر این عارضه ناشی از یک ناهنجاری در غده هیپوتالاموس یا هیپوفیز باشد (مثلاً وجود تومور در این نواحی)، پزشک ابتدا برای درمان این ناهنجاری اقدام می‌کند.
بسته به علت بروز دیابت بی‌مزه و صلاحدید پزشک معالج دارو تجویز می‌کند از این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دسموپرسین
هورمون مصنوعی به نام دسموپرسین که جایگزین هورمون ضد ادراری (ADH) است، باعث کاهش ادرار می‌شود.
دسموپرسین را می‌توانید به‌صورت قرص، اسپری بینی (بسیاری از افراد آن را با نام اسپری دیابت بی مزه می‌شناسند) و یا تزریقی مصرف کنید.
بدن بیشتر بیماران، همچنان مقداری ADH تولید می‌کند. البته مقدار آن می‌تواند روزبه‌روز متفاوت باشد؛ بنابراین، مقدار دسموپرسین موردنیاز شما هم ممکن است متفاوت باشد.
مصرف دسموپرسین بیش از حد نیاز می‌تواند باعث احتباس آب و سطوح پایین سدیم در خون شود.
کلرپروپامید
این دارو، دسترسی بدن به ADH را بیشتر می‌کند.
هیدروکلروتیازید
اگرچه این دارو معمولاً برون دهی ادرار را بیشتر می‌کند، ولی در بعضی بیماران، این دارو برون دهی ادرار را کاهش می‌دهد.
درمان غیردارویی
درصورتی‌که که دیابت بی مزه ناشی از رشد تومور روی هیپوتالاموس یا هیپوفیز باشد، ممکن است پزشک شما جراحی را برای برداشتن تومور پیشنهاد دهد.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
در برخی موارد بسته به نوع دیابت بی‌مزه ممکن است پزشک کاهش مصرف مایعات، رژیم غذایی کم نمک یا کاهش مصرف پروتئين را پیشنهاد دهد تا به کلیه‌ها کمک کند ادرار کمتری تولید کند.
در رابطه با رژیم غذایی حتما با پزشک مشورت نمایید.
زندگی با دیابت بی مزه
خودمراقبتی
- تا زمانی که برای درمان دیابت بی مزه دارو مصرف می‌کنید و حتی زمانی که اثرات دارو هم از بین رفت، باید به‌صورت منظم آب بنوشید تا از کم‌آبی بدن خود جلوگیری کنید.
- هرجا که می‌روید، یک بطری آب همراه خود داشته باشید.
- داروهای خود را در کیف دستی، محل کار یا مدرسه نگه دارید.
- یک دستبند یا کارت هشدار پزشکی همراه خود داشته باشید تا اگر وضعیت اورژانسی برای شما پیش آمد، پزشک یا پرستار سریعاً بتواند نوع خاص نیاز شما به درمان را متوجه شود.
دیابت بی مزه در کودکان یا خردسالان
دیابت بی مزه در کودکان یا خردسالان ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- پوشک سنگین و مرطوب
- شب ادراری
- اختلال خواب
- تب
- استفراغ
- یبوست
- تأخیر در رشد کودک یا نوزاد
- کاهش وزن
داروها
- دسموپرسین
- کلرپروپامید
- هیدروکلروتیازید
بدون دیدگاه