در دوران بارداری باید بیش از هر زمان دیگری مراقب بدنتان باشید و البته برای این کار، به کمک‌های پزشکی هم نیاز دارید. به عنوان مثال پره اکلامپسی یکی از بیماری‌های رایج دوران بارداری است که بدون معاینات روتین پزشکی امکان تشخیص به‌موقع آن وجود ندارد. در این مقاله با علائم، عوامل مؤثر در ابتلا، درمان و نحوۀ پیشگیری از این بیماری آشنا می‌شوید.
پره اکلامپسی چیست؟
پره اکلامپسی نوعی بیماری فشار خون جدی است که در دوران بارداری رخ می‌دهد. افراد مبتلا به این بیماری اغلب فشار خون بالا (هایپرتنشن) و پروتئینوری (مقادیر زیاد پروتئین در ادرار) دارند. پره اکلامپسی معمولاً بعد از هفتۀ بیستم بارداری به وجود می‌آید و ممکن است سایر اعضای بدن را درگیر کند و برای مادر و همین‌طور جنین، خطرناک باشد. به دلیل چنین ریسک‌هایی، باید برای درمان پره اکلامپسی به پزشک مراجعه کرد.
هنگام ابتلا به پره اکلامپسی چه اتفاقی می‌افتد؟
هنگام ابتلا به این بیماری، فشار خون بالا می‌رود (140 روی 90 میلی‌متر جیوه و بالاتر) و سطح پروتئین موجود در ادرار نیز زیاد می‌شود. پره اکلامپسی به قلب و سایر اعضای بدن فشار وارد می‌کند و می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. همچنین ممکن است بر فرایند خون‌رسانی به جفت و جنین تأثیر بگذارد، عملکرد کلیه‌ها و کبد را دچار اختلال کند و منجر به تجمع مایع در ریه‌ها شود.
پروتئین موجود در ادرار نیز نشانه‌ای از آسیب کلیوی است.
پره اکلامپسی چقدر رایج است؟
این بیماری مختص دوران بارداری است و حدود 8 درصد از زایمان‌ها در جهان را دچار مشکل می‌کند. در ایالات متحده، حدود 15 درصد از زایمان‌های زودرس (قبل از هفتۀ سی و هفتم بارداری) به دلیل پره اکلامپسی رخ می‌دهد.
علائم پره اکلامپسی چیست؟
مشخصه اصلی این بیماری فشار خون بالا، مقادیر زیاد پروتئین در ادرار یا نشانه‌های آسیب به کلیه و سایر اعضای بدن است. امکان دارد فرد مبتلا علائم محسوسی نداشته باشد و اولین نشانۀ آن هنگام ویزیت‌های معمول بارداری کشف شود.
امکان دارد علاوه بر فشار خون بالا، علائم و نشانه‌های زیر هم ظاهر شوند:
- مقادیر بالای پروتئین در ادرار یا سایر نشانه‌های اختلال کلیوی؛
- کاهش مقدار پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی)؛
- افزایش آنزیم‌های کبدی که نشانۀ بیماری‌های کبدی است؛
- سردردهای شدید؛
- تغییر در بینایی مثل نابینایی موقت، تاری دید یا حساسیت چشم‌ها به نور؛
- تنگی نفس ناشی از تجمع مایعات در ریه؛
- درد در قسمت بالای شکم (معمولاً زیر دنده‌ها و در سمت راست)؛
- حالت تهوع و استفراغ.
افزایش وزن و تورم حین بارداری طبیعی است؛ اما ممکن است افزایش وزن یا بروز تورم ناگهانی (مخصوصاً در صورت و دست‌ها) نشانۀ ابتلا به پره اکلامپسی باشد.
چه عواملی در ابتلا به پره اکلامپسی تأثیر دارند؟
فهرست زیر عوامل مؤثر در ابتلا به این بیماری را نشان می‌دهند:
- ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا بیماری‌های کلیوی پیش از بارداری؛
- ابتلا به بعضی از بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس منتشر یا سندرم آنتی فسفولیپید؛
- ابتلا به فشار خون بالا یا پره اکلامپسی در بارداری قبلی.
سایر عواملی که می‌توانند شانس ابتلا به این بیماری را کمی بالا ببرند نیز عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی؛
- سن بالای 40 سال؛
- فاصلۀ 10 ساله با بارداری قبلی؛
- احتمال تولد چندقلو؛
- داشتن شاخص توده بدنی 35 و بیشتر.
اگر فردی از موارد بالا 2 عامل یا بیشتر را هم‌زمان داشته باشد، شانس ابتلای او به پره اکلامپسی در بارداری بیشتر می‌شود.
در صورت تشخیص ریسک بالای ابتلا به این بیماری، پزشک ممکن است مصرف روزانۀ دوزهای 75 تا 150 میلی‌گرمی آسپرین را برای هفته دوازدهم بارداری تا زایمان تجویز کند.
علت بروز پره اکلامپسی چیست؟
علت دقیق بروز این بیماری مشخص نیست؛ اما تصور می‌شود که این بیماری زمانی رخ می‌دهد که مشکلی در جفت وجود داشته باشد. جفت جنین عضوی است که جریان خون نوزاد به مادر را مرتبط می‌کند.
پره اکلامپسی چه زمانی خودش را نشان می‌دهد؟
این بیماری معمولاً بعد از هفتۀ بیستم بارداری خود را نشان می‌دهد؛ اما احتمالاً ابتلا به آن در هفته‌های قبل هم وجود دارد. بیشتر موارد این بیماری نزدیک به زایمان (در هفتۀ 37 بارداری) رخ می‌دهد و ممکن است بعد از زایمان هم به وجود بیاید که در این صورت به آن پره اکلامپسی پس از زایمان می‌گویند. این نوع از بیماری معمولاً بین چند روز اول پس از زایمان تا یک هفته پس از آن رخ می‌دهد. در موارد نادر هم فرد هفته‌ها پس از زایمان به این بیماری مبتلا می‌شود.
آیا این بیماری بر کودک هم اثر می‌گذارد؟
امکان دارد پره اکلامپسی منجر به زایمان زودهنگام شود. نوزادان نارس در معرض ریسک برخی از عوارض سلامتی مثل وزن کم هنگام تولد و مشکلات تنفسی قرار می‌گیرند.
درمان پره اکلامپسی چه روندی دارد؟
- در صورت ابتلا به این بیماری، باید شما را به یک متخصص برای ارزیابی بیشتر ارجاع بدهند که این ارزیابی معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود.
- در بیمارستان برای تشخیص شدت بیماری و نیاز به بستری‌شدن، تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرید.
- تنها راه درمان پره اکلامپسی زایمان است؛ بنابراین تا زمانی که امکان زایمان محیا شود به‌صورت مرتب تحت نظارت خواهید بود.
- این اتفاق معمولاً حدود هفتۀ 37 تا 38 بارداری رخ می‌دهد و در موارد شدیدتر امکان دارد زودتر هم اتفاق بیفتد.
- در این مرحله امکان دارد زایمان به‌صورت مصنوعی (القای زایمان) آغاز شود یا سزارین شوید.
- زمانی‌که منتظر زایمان نوزادتان هستید، برای کاهش فشار خون به شما دارو داده می‌شود.
چگونه می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد؟
بهترین شواهد پزشکی در مورد پیشگیری از پره اکلامپسی، مبتنی بر مصرف آسپرین با دوز کم اما تحت نظارت پزشک متخصص است. اگر یکی از عوامل مؤثر پرخطر در ابتلا به این بیماری یا بیشتر از یکی از عوامل کم خطر تر را داشته باشید، امکان دارد پزشک متخصص مصرف روزانۀ قرص‌های 81 میلی‌گرمی آسپرین را برای هفتۀ دوازدهم بارداری به بعد تجویز کند.
برای اطمینان از ایمن بودن هر نوع دارو، ویتامین یا مکمل، باید پیش از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید.
سبک زندگی سالم چه تأثیری روی ابتلا به پره اکلامپسی دارد؟
بهتر است پیش از باردارشدن سبک زندگی سالمی داشته باشید؛ مخصوصاً اگر سابقۀ ابتلا به این بیماری را دارید. برای کنترل بیماری‌هایی که شانس ابتلا به پره اکلامپسی را بالا می‌برند، با پزشک مشورت کنید.
این بیماری می‌تواند هم برای سلامت خودتان و هم فرزندتان خطرناک باشد. این موضوع اهمیت معاینات روتین بارداری و اقدام به‌موقع هنگام مشاهدۀ نخستین نشانه‌های این بیماری را مشخص می‌کند. در صورت تشخیص زودهنگام، احتمال دارد بتوانید آن را با مصرف دارو کنترل کنید و خیالتان از سلامت خودتان و نوزاد راحت شود.
بدون دیدگاه