احتمالاً با تبلیغات مختلف داروهای لاغری روبه‌رو شده‌اید و چه‌بسا وعده‌های ترغیب‌کننده‌ای مثل کاهش وزن سریع و آسان، شما را فکر خرید این داروها را به سر شما انداخته باشد.
حتی ممکن است در برخی از این تبلیغات، یک داروی لاغری را بدون عوارض معرفی کنند که البته طبیعی است؛ چون ماست‌بندی نمی‌گوید که ماست من ترش است!
از ما می‌شنوید گول وعده‌های تبلیغاتی داروهای کاهش وزن را نخورید! چون اغلب داروهایی که برای کاهش وزن استفاده می‌شوند، همگی عوارض جانبی زیادی به همراه دارند.
در این مقاله می خواهیم شما را با عوارض رایج‌ترین داروهای لاغری آشنا کنیم. اما قبل از آن یک نکتهٔ مهم را به یاد داشته باشید:
بهتر است بدون مشورت با پزشک، به‌هیچ عنوان این داروها را مصرف نکنید؛ زیرا بنابر شرایط سلامتی، بیماری‌های زمینه‌ای و داروهای مصرفی، داروی لاغری مناسب با شرایط شما متفاوت خواهد بود و تشخیص این موضوع فقط به عهدهٔ پزشک است.
۵تا از رایج‌ترین داروهای لاغری
۱. فنترمین
دسته‌بندی دارویی
سرکوب‌کنندهٔ اشتها (سمپاتومیمتیک)
عوارض جانبی رایج
- افزایش فشار خون و ضربان قلب
- بی‌خوابی
- تندخویی
- بی‌قراری
- وابستگی و سوءمصرف
این دارو به صورت رسمی در ایران وجود ندارد.
۲. اورلیستات (ونوستات)
دسته‌بندی دارویی
مهارکنندهٔ لیپاز
عوارض جانبی رایج
- دفع غیرقابل کنترل چربی
- مدفوع نرم
- بی‌اختیاری مدفوع
- نفخ
اورلیستات باید همراه با یک مولتی‌ویتامین روزانه که حاوی ویتامین‌های محلول در چربی (ویتامین‌های A، D،E و K) است، مصرف شود.
۳. فن‌دی‌مترازین
دسته‌بندی دارویی
سرکوب‌کنندهٔ اشتها (سمپاتومیمتیک)
عوارض جانبی رایج
- افزایش فشار خون و ضربان قلب
- بی‌خوابی
- تندخویی
- بی‌قراری
- کاهش اشتها
- وابستگی و سوءمصرف
این دارو به‌صورت رسمی در ایران وجود ندارد.
۴. دی اتیل پروپیون (تنوات)
دسته‌بندی دارویی
سرکوب‌کنندهٔ اشتها (سمپاتومیمتیک)
عوارض جانبی رایج
- افزایش فشارخون و ضربان قلب
- بی‌خوابی
- یبوست
- خشکی دهان
- تندخویی
- بی‌قراری
این دارو به‌صورت رسمی در ایران وجود ندارد و فرآورده‌های موجود همگی به‌صورت قاچاق وارد شده‌اند.
۵. لیراگلوتاید (ویکتوزا)
دسته‌بندی دارویی
- آگونیست گیرنده (رسپتور) پپتید شبه گلوکاگون 1 (GLP-1)
- تنظیم‌کنندهٔ اشتها
عوارض جانبی رایج
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- کاهش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو
عوارض داروهای لاغری
همین ابتدا بگوییم که داروی لاغری بدون عوارض وجود ندارد. داروهای لاغری و کاهندهٔ وزن با عوارض جانبی جدی و خطرناکی همراه هستند که اعتیاد یکی از آن‌هاست.
بله! در برخی موارد ممکن است مصرف داروی لاغری باعث اعتیاد فرد به دارو و مصرف بی‌رویهٔ آن شود.
به جز اعتیاد، بسیاری از داروهای لاغری و قرص‌های کاهندهٔ وزن که اثرات سمپاتومیمتیک دارند، مشتقاتی از آمفتامین هستند.
آمفتامین یکی از معروف‌ترین داروهای محرک است و میزان سوءمصرف با آن بالاست.
این دسته از داروها باعث ایجاد حالت ستیز و گریز در بدن می‌شوند و علائمی مانند:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش تعداد تنفس
- تعریق
- خشکی دهان
- بی‌قراری
- اختلالات خواب
- افزایش فشار خون
را به همراه دارند.
برای نمونه، ترکیباتی مانند فنترمین، فن‌دی‌مترازین، دی اتیل پروپیون (تنوات) و مت‌آمفتامین (همان شیشه یا کریستال معروف) همگی ساختار شیمیایی شبه آمفتامینی دارند و همین عوارض را ایجاد می‌کنند.
هیچ یک از این ترکیبات به دلیل عوارض جدی و خطرناکی که به همراه دارند، برای کاهش وزن توصیه نمی‌شوند.
از بین این ترکیبات فقط فنترمین در ترکیب با توپیرامات در آمریکا به‌عنوان داروی کاهش وزن به فروش می‌رسد؛ ولی در ایران موجود نیست.
از دیگر عوارض داروهای لاغری در گروه دارویی مهارکننده‌های لیپاز (مانند داروی اورلیستات) می‌توان به آسیب‌های کبدی اشاره کرد. نشانه‌های آسیب کبدی عبارت است از:
- خارش
- زردی پوست یا چشم (یرقان)
- درد معده
- کاهش اشتها
- کم‌رنگی یا تیرگی مشابه با قیر مدفوع و ادرار قهوه‌ای‌رنگ
اگرچه عارضهٔ کبدی اورلیستات شایع نیست، اما بیمار باید از این علائم آگاه بوده و در صورت مشاهده، مصرف دارو را قطع و به پزشک خود اطلاع دهد.
در مطالعات انجام شده روی موش‌ها، داروی لیراگلوتاید هم باعث بروز تومورهای تیروئید می‌شود؛ ولی هنوز تأثیر این داروها در ایجاد تومورهای تیروئید یا نوعی از سرطان تیروئید به نام سرطان مدولاری تیروئید (MTC) در انسان‌ها اثبات نشده است.
توجه: اگر سابقهٔ شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید (MTC) و یا سندرم نئوپلازی چندگانه غدد درون‌ریز نوع 2 (MEN 2) را دارید، نباید از لیراگلوتاید استفاده کنید.
قرص لووتیروکسین: درمان تیروئید یا معجزهٔ لاغری؟
لووتیروکسین دارویی برای درمان کم‌کاری تیروئید است. از آنجایی که یکی از علائم کم‌کاری تیروئید افزایش وزن است، مصرف این دارو می‌تواند به کاهش وزن کمک کند؛ البته نه در همهٔ افراد، بلکه در مبتلایان به کم کاری تیروئید.
زمانی که شروع به مصرف این دارو می‌کنید، ممکن است ۱۰ درصد وزن‌تان را از دست بدهید.
این وزنی که با مصرف لووتیروکسین از دست می‌دهید، آب است؛ چرا یکی از عوارض کم‌کاری تیروئید، جمع‌شدن آب در بدن و در نتیجه، افزایش وزن است.
وقتی سطح فعالیت تیروئید در بدن به حالت عادی برگردد، این دارو دیگر تأثیر کاهش وزن برای فرد نخواهد داشت.
لووتیروکسین نباید به‌طور خودسرانه برای درمان چاقی یا کاهش وزن استفاده شود؛ چرا که می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد.
عوارض جانبی لووتیروکسین
اگر با مصرف این دارو، عوارض زیر را مشاهده کردید، موضوع را به اطلاع پزشک برسانید:
- تهوع
- اسهال
- استفراغ
- سردرد
- درد مفاصل یا گرفتگی عضلات
- تب
- افزایش حساسیت به گرما
- تغییر اشتها
- تغییر چرخهٔ قاعدگی در زنان
مصرف بیش از حد لووتیروکسین
مصرف بیش از حد لووتیروکسین می‌تواند عوارض جانبی جدی‌تری را به دنبال داشته باشد؛ این عوارض عبارت‌اند از:
- تپش قلب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
- لرزش
- بی‌خوابی
- تعریق
روش مصرف لووتیروکسین
لووتیروکسین به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود. این قرص را باید یک‌بار در روز، ناشتا (با معده خالی ترجیحا 20 تا 30 دقیقه قبل از صبحانه) مصرف کنید. برای مشاهدهٔ اثربخشی لووتیروکسین ممکن است چند هفته زمان نیاز باشد.
برخی از علائم کم‌کاری تیروئید که با مصرف لووتیروکسین درمان می‌شوند عبارت‌اند از:
- کمبود انرژی
- یبوست
- خشکی پوست
- خستگی
- افزایش حساسیت به سرما
- ریزش مو
- درد مفاصل و عضلات
- قاعدگی نامنظم در زنان
- افسردگی
نکتهٔ پایانی: حتی اگر فکر می‌کنید مشکل کم‌کاری تیروئید و اضافه وزن ناشی از آن برطرف شده است، به‌هیچ‌عنوان نباید خودسرانه مصرف لووتیروکسین را قطع کنید؛ چون ممکن است باعث بازگشت کم‌کاری تیروئید شود.
بدون دیدگاه