اطلاعات عمومی
بیماری بهجت چیست؟
بیماری بهجت (Beh-CHETS یا Behcet’s Disease) که با نام سندروم بهجت نیز شناخته می‌شود، یک اختلال مزمن خودایمن نادر، با درگیری ارگان‌های مختلف بدن است. بیماری بهجت باعث التهاب عروق خونی می شود و می‌تواند بسیاری از قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. علائم شایع این بیماری شامل زخم های دهانی، زخم های تناسلی و مشکلات چشمی است. در برخی افراد، این بیماری منجر به التهاب دردناک و خشکی مفاصل می شود.
درمان این بیماری با تمرکز بر استفاده از داروهایی برای کاهش علائم بیماری بهجت و جلوگیری از عوارض جدی بیماری مانند کاهش بینایی است.
عوامل مؤثر در ابتلا
سن
معمولاً بیماری بهجت، مردان و زنان را در سن بیست تا سی‌سالگی درگیر می‌کند؛ اگرچه ممکن است کودکان و افراد مسن هم به این بیماری مبتلا شوند.
محل زندگی
احتمال ابتلای اهالی کشورهای خاورمیانه و آسیای شرقی از جمله ترکیه، ایران، ژاپن و چین، به این بیماری بیشتر است.
جنسیت
در‌حالی‌که هم مردان و هم زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما معمولاً شدت این بیماری در مردان بیشتر است.
ژن
داشتن ژن‌های خاص، با ریسک بالاتر ابتلا به بیماری بهجت در ارتباط است.
علائم و نشانه‌ها
علائم بیماری بهجت در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است این علائم در بعضی مواقع بروز پیدا کنند و در بعضی مواقع برطرف شوند. همچنین ممکن است به‌مرور زمان از شدت آن‌ها کاسته شود. علائم و نشانه‌های این بیماری بستگی به این دارد که کدام‌یک از قسمت‌های بدن تحت تأثیر آن قرار گرفته باشد.
رایج‌ترین بخش‌های بدن که تحت تأثیر بیماری بهجت قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر است:
دهان
یکی از شایع‌ترین نشانه‌های بیماری بهجت، زخم‌های دردناک دهان است که شبیه آفت به نظر می‌رسند. شروع ظهور این زخم‌ها به شکل ضایعات برجسته و گرد در دهان است که به‌سرعت به زخم‌های دردناک تبدیل می‌شوند. این زخم‌ها دوباره عود می‌کنند، اما معمولاً در طول یک تا سه هفته التیام پیدا می‌کنند.
یکی از شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری، زخم‌های دردناک دهان شبیه آفت است.
پوست
روی بدن بعضی از افراد، زخم‌های آکنه‌مانند پدیدار می‌شود و روی پوست برخی دیگر، ندول‌های قرمز، برجسته و حساس، به‌خصوص در قسمت‌های پایین پاها ظاهر می‌شود.
اندام تناسلی
ممکن است زخم‌های قرمز و آفت‌مانند روی کیسهٔ بیضه یا واژن ایجاد شوند. زخم‌ها معمولاً دردناک هستند و ممکن است جای آن‌ها باقی بماند.
چشم‌ها
التهاب در چشم (یوئیت) باعث قرمزی، درد و تاری دید می‌شود که معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند. این علامت در افراد مبتلا به بیماری بهجت همیشگی نیست.
مفاصل
تورم و درد مفاصل، اغلب اوقات بر زانوهای افراد مبتلا به بیماری بهجت تأثیر می‌گذارد. همچنین ممکن است مچ پا، آرنج یا مچ دست آن‌ها هم درگیر شود. امکان دارد این علائم و نشانه‌ها برای یک تا سه هفته باقی بمانند و خودبه‌خود از بین بروند.
رگ‌های خونی
التهاب در وریدها و شریان‌ها می تواند باعث قرمزی، درد و تورم در بازوها و پاها هنگام لخته‌شدن خون شود. این امکان وجود دارد که التهاب در شریان‌های بزرگ، منجر به عوارضی مانند آنوریسم ، باریک‌شدن یا انسداد رگ شود.
دستگاه گوارش
ممکن است علائم و نشانه‌های مختلفی بر دستگاه گوارش تأثیر بگذارند که شامل درد شکم، اسهال و خونریزی می‌شوند.
مغز
التهاب در مغز و دستگاه عصبی ممکن است باعث سردرد، تب، عدم آگاهی به موقعیت، ضعف در حفظ تعادل یا سکته مغزی شود.
علائم هشدار
اگر متوجه علائم و نشانه‌های غیرمعمولی شدید که ممکن است حاکی از بیماری بهجت باشند، به پزشک مراجعه کنید. اگر وجود این بیماری در شما تشخیص داده شده است، در صورت مشاهدهٔ علائم و نشانه‌های جدید نیز به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص
بررسی‌های بالینی
هیچ آزمایشی نمی‌تواند تشخیص دهد که شما به بیماری بهجت مبتلا هستید یا خیر. بنابراین پزشک شما در ابتدا به علائم و نشانه‌ها تکیه خواهد کرد. زخم‌های دهانی که حداقل سه بار در طول سال یا به عبارتی 12 ماه اخیر عود کرده‌اند، عموماً برای تشخیص بیماری بهجت ضروری هستند؛ زیرا تقریباً همهٔ افراد مبتلا به این بیماری، مبتلا به زخم‌های دهانی هستند.
علاوه‌بر‌این، برای تشخیص بیماری بهجت، حداقل به دو نشانهٔ دیگر نیاز است که شامل موارد زیر می‌شوند:
- زخم‌های تناسلی تکرارشونده
- التهاب چشم
- زخم‌های پوستی
آزمایش پاترژی
در این تست، پزشک شما یک سوزن استریل را وارد پوستتان می‌کند و یک تا دو روز بعد آن ناحیه را بررسی می‌کند. مشاهدهٔ واکنش پوستی مانند برجستگی قرمز و کوچک در زیر پوست شما و قسمتی که سوزن وارد شده بود، نشان‌دهندهٔ مثبت‌شدن نتیجهٔ آزمایش است. این مسئله نشان می‌دهد که سیستم ایمنی شما در برابر یک آسیب کوچک، واکنش بیش‌ازحد داشته است.
بررسی‌های آزمایشگاهی
امکان دارد آزمایش‌های خون یا سایر بررسی‌های آزمایشگاهی، احتمال ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مثل لوپوس منتشر، بیماری کرون (یک بیماری التهابی روده) و سایر اشکال واسکولیت را رد کنند.
بررسی‌های تصویربرداری
در ارتباط با تشخیص بیماری بهجت، مداخلات تصویربرداری جایگاهی ندارد.
درمان
درمان دارویی
داروهایی که برای کنترل علائم و نشانه‌ها در زمان عود بیماری تجویز می‌شوند، شامل موارد زیر است:
ژل، پماد و کرم‌های پوستی
داروهای کورتیکواستروئیدی موضعی مستقیماً روی زخم‌های پوستی و تناسلی برای کاهش التهاب و درد استفاده می‌شوند.
دهان‌شویه
این امکان وجود دارد که استفاده از دهان‌شویه‌های خاصی که حاوی کوتیکواستروئیدها و سایر ترکیبات مؤثر هستند، درد ناشی از زخم‌های دهان را کاهش دهند.
قطره‌های چشم
اگر التهاب خفیف باشد، ممکن است قطره‌های چشم حاوی کورتیکواستروئیدها و سایر داروهای ضد التهاب، درد و قرمزی چشم‌های شما را تسکین دهند.
کلشی‌سین
اگر داروهای موضعی کمکی نکنند، ممکن است پزشک شما دارویی به نام کلشی‌سین را برای زخم‌های دهانی و تناسلی عودکننده توصیه کند. همچنین امکان دارد تورم مفاصل هم با مصرف کلشی‌سین بهبود پیدا کند.
موارد شدید بیماری بهجت، نیازمند داروهایی است که آسیب‌های ناشی از این بیماری را مابین زمان‌های عود بیماری، کنترل کند. اگر شما مبتلا به بیماری بهجت در سطح شدید یا متوسط هستید، ممکن است پزشک، داروهای زیر را تجویز کند:
کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) برای کنترل التهاب
برای کاهش التهاب ناشی از بیماری بهجت از کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزولون استفاده می‌شود. اغلب پزشکان این داروها را با داروی دیگری به‌منظور کاهش فعالیت سیستم ایمنی شما، تجویز می‌کنند.
داروهایی که سیستم ایمنی شما را تعدیل می‌کنند
این امکان وجود دارد که التهاب مرتبط با بیماری بهجت، با داروهایی که از حملهٔ سیستم ایمنی به بافت‌های سالم جلوگیری می‌کنند، کاهش یابد. این داروها ممکن است شامل آزاتیوپرین، سیکلوسپورین و سیکلوفسفامید شود.
داروهایی که پاسخ سیستم ایمنی شما را تغییر می‌دهند
اینترفرون آلفا 2 بی فعالیت سیستم ایمنی شما را برای کنترل التهاب تنظیم می‌کند. امکان دارد در بیماران مبتلا به بیماری بهجت، این دارو به‌تنهایی یا در کنار داروهای دیگر به کنترل زخم‌های پوست، درد مفاصل و التهاب چشم کمک کند.
داروهایی که ماده‌ای به نام فاکتور نکروز توموری آلفا (TNFα) را مسدود می‌کنند، در درمان برخی علائم و نشانه‌های بیماری بهجت مؤثر هستند؛ به‌خصوص در کسانی که علائم شدیدتر و مقاوم‌تری دارند. از داروهای این دسته می‌توان به اینفلیکسیماب و آدالیمومب اشاره کرد.
درمان غیردارویی
درمان‌های غیردارویی در درمان بیماری بهجت جایگاهی ندارند.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
شواهدی وجود ندارد که نشان‌دهندهٔ بهبود علائم و نشانه‌های بیماری بهجت به‌واسطهٔ رعایت یک رژیم غذایی خاص باشد؛ اما به‌صورت کلی تغذیهٔ سالم کمک‌کننده است و ریسک مشکلات بعدی را کاهش می‌دهد.
مکمل‌ها
کمبود آهن، ویتامین B12 و فولات در بیماران مبتلا به سندرم بهجت مشاهده شده است. بنابراین در صورت صلاحدید پزشک، مصرف مکمل‌های حاوی موارد ذکر‌شده و رژیم غذایی سرشار از آن‌ها، توصیه می‌شود.
زندگی با بیماری بهجت
خودمراقبتی
مراقبت ویژه از خودتان، ممکن است در کنارآمدن با این بیماری به شما کمک کند. به‌طورکلی سعی کنید موارد زیر را رعایت کنید:
در زمان عود بیماری استراحت کنید
زمانی که علائم و نشانه‌ها ظاهر می‌شوند، برای خودتان وقت بگذارید. انعطاف‌پذیر باشید و در صورت امکان، برنامه‌های خود را به نحوی تنظیم کنید که بتوانید به اندازهٔ کافی استراحت کنید. همچنین سعی کنید استرس را به حداقل برسانید.
زمانی که انرژی دارید، فعال باشید
ممکن است ورزش‌های ملایمی مانند قدم‌زدن یا شنا، در زمان‌های بین عود بیماری بهجت به شما احساس بهتری بدهند. ورزش، بدن شما را تقویت کرده و به انعطاف‌پذیری مفاصل کمک می‌کند. همچنین ممکن است باعث بهبود خلق‌وخوی شما شود.
با دیگران ارتباط برقرار کنید
به‌دلیل اینکه بیماری بهجت یک اختلال نادر است، ممکن است پیداکردن افراد دیگری که به این بیماری مبتلا هستند، سخت باشد. از پزشک خود دربارهٔ گروه‌های حمایتی موجود در منطقهٔ خود سؤال بپرسید.
ورزش
استراحت و فعالیت، هردو سازوکارهایی مفید برای کنارآمدن با این بیماری هستند. یک برنامهٔ ورزشی مداوم، باعث می‌شود که احساس بهتری داشته باشید و به این ترتیب درد مفاصل و سایر نقاط درگیر هم کاهش پیدا می‌کنند.
از طرف دیگر، زمانی که احساس کردید دردهای شدید ناشی از بیماری شروع شده‌اند، زمانی را به استراحت اختصاص دهید تا خلق‌وخوی کلی شما بهبود پیدا کند و تأثیر بعضی از علائم، کاهش یابد.
بیماری بهجت در بارداری
اگر قصد بارداری دارید، با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. اگر باردار هستید، مصرف بعضی از داروهای بیماری بهجت بی‌خطر نیستند. ممکن است نیاز داشته باشید که قبل از اقدام به بارداری، بعضی از داروها را تغییر دهید یا علائم خود را کنترل کنید.
بدون دیدگاه