اگر در معرض خطر احتمالی ابتلا به سرطان کولون باشید، توصیه می‌شود اولین کولونوسکوپی را در ۴۵ سالگی انجام دهید. آمارها نشان می‌دهد که سرطان کولورکتال یا روده بزرگ و رکتوم سومین سرطان شایع در زنان و مردان به شمار می‌رود. سرطان روده بزرگ همچنین اولین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در مردان زیر ۵۰ سال و دومین دلیل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان زیر ۵۰ سال محسوب می‌شود. خوشبختانه آمار کلی فوت به علت ابتلا به سرطان روده بزرگ در چندین دهه گذشته کاهش داشته است زیرا افراد بیشتری به طور منظم برای غربالگری منظم سرطان کولون مراجعه می‌کنند و روش‌های درمانی نیز پیشرفت داشته‌اند؛ اما چرا آمار سرطان کولورکتال در افراد زیر ۵۰ سال با افزایش همراه بوده است؟ پژوهشگران درباره دلیل این مسئله نظر یکسانی ندارند و همچنان در حال بررسی هستند.
قبلا سن ۵۰ سالگی برای شروع غربالگری سرطان روده بزرگ پیشنهاد می‌شد؛ اما از سال ۲۰۲۱ توصیه می‌شود که اولین کولونوسکوپی را باید در ۴۵ سالگی انجام داد. پزشکان فوق تخصص جراحی کولورکتال امیدوارند که شروع غربالگری در سنین پایینتر جان افراد بیشتری را نجات خواهد داد. غربالگری مخصوصا با کولونوسکوپی فقط سرطان را شناسایی نمی‌کند بلکه در پیشگیری از بروز سرطان هم مفید است؛ زیرا جراح می‌تواند پولیپ‌ها و انسدادها را پیش از سرطانی‌شدن بردارد. در ادامه درباره تازه‌ترین اطلاعات درباره سن کولونوسکوپی، ریسک‌فاکتورهای سرطان روده بزرگ و سایر گزینه‌های غربالگری خواهید خواند.
کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی (Colonoscopy) یکی از مداخلات پزشکی است که درون روده و رکتوم (راست‌روده) با یک دوربین انعطاف‌پذیر مشاهده می‌شود.
اولین کولونوسکوپی باید در چه سنی انجام شود؟
سن شروع غربالگری سرطان روده بزرگ در افرادی که سابقه خانوادگی یا علائم سرطان کولورکتال ندارند، یعنی افراد با ریسک متوسط ۴۵ سالگی است.
بعضی از ریسک‌فاکتورهای سرطان روده بزرگ را می‌توان کاهش داد ولی بعضی کنترل پذیر نیستند.
ریسک‌فاکتورهای کنترل‌پذیر سرطان کولون عبارتند از:
- اضافه‌وزن
- نداشتن تحرک و فعالیت بدنی به‌طور منظم
- مصرف زیاد گوشت قرمز یا فرآوری‌شده
- نبود کافی ویتامین د در رژیم غذایی
- مصرف دخانیات
- نوشیدنی‌های الکلی
پزشکان توصیه می‌کنند که حواستان به خونریزی رکتال (مقعدی)، تغییر الگوی اجابت مزاج (یبوست یا اسهال)، درد شکم و کاهش وزن باشد. اگر این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک معالج مراجعه کنید تا مشکل تشخیص داده شود.
آموزش همگانی جامعه و پزشکان برای اطلاع از شیوع بیشتر سرطان روده بزرگ در جوانان لازم است؛ اگر فردی دچار علائم نگران‌کننده شده است، توصیه می‌شود بدون توجه به مولفه سن برای ارزیابی بیشتر کولونوسکوپی شود.
چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به سرطان کولون هستند؟
عواملی که ریسک ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند و از کنترل خارج هستند، عبارتند از:
- سن بالا
- سابقه ابتلا به پولیپ روده، سرطان کولورکتال که بهبود یافته یا بیماری التهاب روده (IBD)
- سابقه خانوادگی انواع انسداد یا سرطان کولورکتال مانند سندروم لینچ یا پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
- ابتلا به دیابت نوع دوم
اگر در سابقه خانوادگی شما سرطان کولورکتال، بیماری التهاب روده یا سندروم سرطان ژنتیکی زیاد وجود دارد، ریسک ابتلا در شما بالاتر است و باید پیش از ۴۵ سالگی غربالگری شوید.
جالب است بدانید بیشترین آمار مبتلایان به سرطان کولورکتال در کشور آمریکا به مردان نژاد آفریقایی‌آمریکایی تعلق دارد که به اندازه کافی غربالگری نمی‌شوند اما پزشکان امیدوار هستند که توصیه‌های تازه‌تر این وضعیت را تغییر دهند. متأسفانه سرطان روده بزرگ در این گروه افراد در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود.
سایر روش‌های غربالگری سرطان کولون
متداول‌ترین روش غربالگری سرطان کولورکتال، کولونوسکوپی است. اگر با روند کولونوسکوپی راحت نیستید یا درباره زمان انجام کولونوسکوپی اطمینان ندارید، با پزشک معالج مشورت کنید. پزشک نگرانی شما را برطرف می‌کند و پاسخ پرسش‌هایتان را می‌دهد. البته راه حل درست این نیست دست روی دست بگذارید و اقدامی نکنید. سایر روش‌های غربالگری سرطان کولورکتال عبارتند از:
- آزمایش بررسی خون مخفی در مدفوع (FOBT) یا آزمایش DNA مدفوع: وجود خون و یا تغییرات ژنتیکی در مدفوع بررسی می‌شود.
- سیگموئیدوسکوپی: در این روش قسمت داخلی روده بزرگ (سیگموئید) و رکتوم بررسی می‌شود.
- کولونوسکوپی مجازی یا کولونوسکوپی سی‌تی (ویرچوال کولونوسکوپی): وجود توده یا انسداد را در روده بزرگ و رکتوم غربال می‌کند.
کولونوسکوپی و سایر روش‌های غربالگری سرطان روده بزرگ: سخن پایانی
اگر فردی راجع به انجام کولونوسکوپی راحت نیست یا می‌ترسد، روش‌های غربالگری دیگری هم وجود دارند. حتی تعداد کمی تست وجود دارد که می‌توانید در خانه انجام دهید و اگر نرمال نبودند، برای کولونوسکوپی اقدام کنید.
باید بدانید که نباید از صحبت درباره علائم خجالت بکشید. از طرف دیگر، اگر از کولونوسکوپی می‌ترسید، به پزشک خود بگویید تا راه دیگری برای شما پیدا کند. به خاطر داشته باشید که مزیت غربالگری سرطان کولون نسبت به خجالت و ترسی که ممکن است برای شما به همراه داشته باشد؛ ارجح و به نفع خودتان است.
بدون دیدگاه