اطلاعات عمومی
ویتیلیگو چیست؟
ویتیلیگو یا پیسی، یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های سفیدرنگ در پوست و گاهی اوقات در مو می‌شود. در واقع می‌توان گفت که این بیماری باعث از بین رفتن رنگدانه در پوست یا مو می‌شود. پزشکان دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی بیماری ویتیلیگو را ایجاد می کند، اما گمان می‌کنند که این بیماری ناشی از یک پاسخ خود ایمنی در بدن است.
در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم مبارزه با عفونت بدن که «سیستم ایمنی» نامیده می‌شود، به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. در بیماری پیسی یا ویتیلیگو سلول‌های آسیب‌دیده همان سلول‌هایی هستند که رنگ خود را از دست می‌دهند.
انواع ویتیلیگو
بسته به نوع ویتیلیگویی که به آن مبتلا هستید، این بیماری ممکن است بر:
- تقریباً تمام سطح پوست (بیش از 80٪) شما تأثیر بگذارد. در این نوع که ویتیلیگوی یونیورسال نامیده می‌شود، تغییر رنگ، تقریباً در تمام سطح پوست دیده می‌شود.
- بسیاری از قسمت‌های بدن شما تاثیر بگذارد و رایج‌ترین نوع این بیماری است که ژنرالیزه نامیده می‌شود. در این بیماری، لکه‌های تغییر رنگ یافته، اغلب به‌طور مشابه و متقارن در بدن پیشرفت می‌کنند.
- فقط یک طرف یا قسمتی از بدن شما تاثیر بگذارد. این نوع بیماری که ویتیلیگو سگمنتال نامیده می‌شود، در سنین پایین‌تر رخ می‌دهد؛ یک یا دو سال پیشرفت می‌کند و سپس متوقف می‌شود.
- یک یا فقط چند ناحیه از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. به این نوع، ویتیلیگوی موضعی یا کانونی می‌گویند.
- صورت و دست‌ها تأثیر بگذارد. در این نوع که ویتیلیگو آکروفیشال نامیده می‌شود، لکه‌های سفید روی صورت، دست‌ها و اطراف منافذ بدن مانند چشم‌ها، بینی و گوش‌ها دیده می‌شود.
پیش‌بینی چگونگی پیشرفت این بیماری دشوار است. گاهی اوقات پیشرفت و ایجاد لکه‌ها بدون نیاز به درمان متوقف می‌شود، اما در بیشتر موارد، از دست دادن رنگدانه‌های پوستی در بسیاری از قسمت‌های بدن گسترش پیدا می‌کند و در نهایت بیشتر پوست را درگیر می‌کند.
عوامل مؤثر در ابتلا
- سابقهٔ خانوادگی بیماری ویتیلیگو یا سایر بیماری‌های خود ایمنی
- سابقهٔ بیماری با شرایط مرتبط و مشابه
علائم ویتیلیگو
علائم و نشانه‌های بیماری عبارتند از:
- ایجاد لکه‌های سفیدرنگ در پوست که معمولاً ابتدا در دست‌ها، صورت و نواحی اطراف سوراخ بینی، مجرای گوش، دهان، مجرای اشک، مقعد و اندام تناسلی ظاهر می‌شود.
- سفید شدن زودهنگام موهای سر، مژه‌ها، ابروها یا ریش
- از بین رفتن رنگدانه‌های پوستی در بافت‌هایی که داخل دهان و بینی را پوشانده‌اند (غشاهای مخاطی).
- ویتیلیگو می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما معمولاً قبل از 30 سالگی ظاهر می‌شود.
تشخیص
برای تشخیص این بیماری، مجموعه‌ای از بررسی‌های بالینی، تصویربرداری، آزمایش‌ها و سایر پروسه‌های تشخیصی استفاده می‌شود. بسته به وضعیت بالینی شما و علائم مشاهده‌شده، پزشک ممکن است ترکیبی از موارد زیر را برای شما استفاده کند:
بررسی‌های بالینی
پزشک شما در مورد سابقهٔ بیماری و پزشکی شما می‌پرسد و احتمالاً پوست شما را با یک لامپ مخصوص معاینه می‌کند. ارزیابی پوست همچنین ممکن است شامل بیوپسی پوست و آزمایش خون باشد.
- معاینه پوست کل بدن با لامپ وود (Wood Lamp) برای برجسته کردن ضایعات و تشخیص رنگدانه‌های پوست.
- بررسی قسمت‌هایی از پوست که دچار هیپوپیگمانتاسیون یا کم‌رنگ شدن رنگدانه‌های پوستی شده‌اند.
- بررسی ضایعات کاملاً مشخص، یکنواخت و لکه‌های سفید
- بررسی تغییر رنگ در اطراف فولیکول‌های مو
بررسی‌های آزمایشگاهی
با توجه به ارتباط زیاد ویتیلیگو با بیماری خودایمنی تیروئید، غربالگری همهٔ بیماران مبتلا به پیسی و به‌ویژه بیماران مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی، مورد نیاز است.
بررسی‌های تصویربرداری
استفاده از روش‌های تصویربرداری در تشخیص بیماری ویتیلیگو جایگاهی ندارد.
بیوپسی پوست
بیوپسی پوست به‌طور معمول برای تشخیص بیماری مورد نیاز نیست. با این حال، بیوپسی پوستی که شامل مرز ضایعه و یک ناحیه مجاور و غیر درگیر از پوست است، ممکن است برای تشخیص بیماران مبتلا به ضایعات هیپوپیگمانته یا بدون رنگدانه با علت مشکوک، مفید باشد.
درمان
انتخاب درمان بستگی به سن شما، میزان درگیر شدن پوست و مکان لکه‌ها، سرعت پیشرفت بیماری و تأثیر آن بر زندگی شما دارد.
داروها و درمان‌های مبتنی بر نوردرمانی ویتیلیگو برای کمک به بازیابی رنگ پوست یا یکنواخت کردن رنگ پوست وجود دارند؛ اگرچه نتایج این درمان‌ها متفاوت و غیرقابل پیش‌بینی هستند و همچنین برخی از این درمان‌ها عوارض جانبی جدی دارند. بنابراین، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که ظاهر پوست خود را با استفاده از یک محصول آرایشی بپوشانید.
درمان بیماری با دارو، جراحی، نوردرمانی یا لیزر ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا اثربخشی آن دیده شود و حتی ممکن است مجبور شوید بیش از یک روش یا ترکیبی از تکنیک‌ها را امتحان کنید تا بتوانید بهترین درمان را پیدا کنید.
حتی اگر درمان برای مدتی موفقیت‌آمیز باشد، نتایج ممکن است دوام نداشته باشند یا لکه‌های جدیدی ظاهر شوند. پزشک شما ممکن است دارویی را به‌عنوان درمان نگهدارنده روی پوست برای کمک به جلوگیری از عود ویتیلیگو برای شما توصیه کند.
پیسی درمان‌های متفاوتی دارد که معمولاً این درمان‌ها به بازگشت رنگ طبیعی به پوست کمک می‌کنند.
درمان دارویی
- داروهای استروئیدی: این داروها به‌صورت پماد، کرم یا ژل هستند.
- مهارکننده های کلسینورین: این داروها به‌صورت پماد یا کرم هستند.
درمان غیر‌‌دارویی
نور درمانی یا فتوتراپی
در طول نوردرمانی، پوست شما در معرض نوع خاصی از نور به نام نور ماوراء‌بنفش یا نور UV قرار می‌گیرد. این درمان معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود. بسته به نوع نوردرمانی، ممکن است قبل از شروع درمان نیاز به مصرف یک کپسول دارویی داشته باشید.
جراحی
اگر نوردرمانی و داروها مؤثر نبود، برخی از افراد مبتلا به بیماری ویتیلیگوی پایدار و پیشرونده ممکن است کاندید جراحی باشند.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
محدودیت غذایی خاصی برای افراد مبتلا به ویتیلیگو وجود ندارد.
مکمل‌ها
در ارتباط با استفاده از درمان‌های مکمل باید با پزشک معالج خود مشورت کرده و از خوددرمانی اجتناب کنید. درمان‌های کمکی از جمله داروهای موضعی ویتامین D3، انواع دیگر ویتامین‌ها و برخی عصاره‌های گیاهی برای درمان این بیماری استفاده شده است. ما معمولاً به‌دلیل وجود‌نداشتن شواهد کافی در مورد اثربخشی آن‌ها، از چنین درمان‌هایی استفاده نمی‌کنیم.
برخی مطالعات نشان می‌دهد که گیاه جینکو بیلوبا ممکن است رنگ پوست را در افراد مبتلا به ویتیلیگو برگرداند یا بهبود دهد. سایر مطالعات نشان می‌دهد که اسید آلفا لیپوئیک، اسید فولیک، ویتامین C، ویتامین B12 و فتوتراپی ممکن است رنگ پوست را برای برخی افراد بازگرداند.
زندگی با ویتیلیگو
خودمراقبتی
اگر مبتلا به این بیماری هستید، تکنیک‌های خودمراقبتی زیر ممکن است به شما در مراقبت از پوست و بهبود ظاهر آن کمک کند:
- از پوست خود در برابر نور خورشید و منابع مصنوعی ماوراء‌بنفش محافظت کنید. از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع و مقاوم در برابر آب با SPF حداقل 30 استفاده کنید. از کرم ضدآفتاب به میزان کافی استفاده و هر 2 ساعت آن را تجدید کنید. اگر شنا می‌کنید یا عرق می‌کنید، از کرم ضد آفتاب بیشتر استفاده کنید.
معمولاً در سایه باشید و لباس‌هایی بپوشید که از پوست شما در برابر نور خورشید محافظت می‌کند. از دستگاه‌های برنزه کننده و لامپ‌های آفتابی استفاده نکنید. محافظت از پوست در برابر نور خورشید به جلوگیری از آفتاب‌سوختگی پوستی که تغییر رنگ داده، کمک می‌کند. کرم ضد آفتاب همچنین امکان برنزه شدن را که لکه‌های ویتیلیگو را واضح‌تر و بیشتر می‌کند، به حداقل می‌رساند. - پوست آسیب‌دیده را بپوشانید.
- محصولات آرایشی و برنزه کننده می‌توانند به کاهش تفاوت رنگ پوست کمک کنند. ممکن است لازم باشد چندین برند آرایشی را امتحان کنید تا یکی را پیدا کنید که به‌خوبی با رنگ پوست معمولی شما ترکیب شود.
- تتو نزنید.
- آسیب به پوست شما، مانند آسیب ناشی از تتو، ممکن است باعث شود که لکهٔ جدیدی در عرض دو هفته ظاهر شود.
سلامت روان
تغییر در ظاهر اگر ناشی از این بیماری باشد، ممکن است شما را دچار استرس، کاهش اعتماد به نفس یا افسردگی کند.
رویکردهای خودمراقبتی زیر می‌تواند به شما در مقابله با ویتیلیگو کمک کنند:
- حتماً زیر نظر یک متخصص پوست باشید.
- در مورد بیماری خود اطلاعات کافی کسب کنید.
- اگر احساس افسردگی می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است با مراجعه به یک روانپزشک، بتوانید علائم خلقی خود را کنترل کنید.
ویتیلیگو در بارداری
اگر می‌خواهید باردار شوید، باید زیر نظر پزشک، داروهایی را که برای درمان بیماری استفاده می‌کنید، متوقف کنید. اگر از لیزر و نوردرمانی بدون دارو استفاده می‌کنید، انجام این کار مشکلی ندارد.
تا زمانی که نوزاد خود را به دنیا نیاورده‌اید و شیردهی را تمام نکردید، داروهای ویتیلیگو را شروع نکنید. حتماً در طی بارداری زیر نظر پزشک باشید.
پیشگیری
از آنجایی که هیچکس به‌طور قطع نمی‌داند که چه عاملی باعث ایجاد ویتیلیگو می‌شود، هیچکس نمی‌تواند به شما بگوید که چگونه از آن پیشگیری کنید. به‌طور کلی، برای همهٔ افراد بسیار مهم است که در برابر نور خورشید از خود محافظت کرده و به‌خوبی از پوست خود مراقبت کنند.
داروها
- تاکرولیموس
- پیمکرولیموس
- مومتازون
بدون دیدگاه