مایع سینوویال یا مایع مفصلی، مایع غلیظی است که بین مفاصل قرار دارد. این مایع انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و هنگام حرکت مفاصل اصطکاک را کاهش می‌دهد. آنالیز مایع سینوویال شامل تعدادی آزمایش است که اختلالات درگیرکنندۀ مفاصل را بررسی می‌کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بررسی خصوصیات فیزیکی مایع مفصلی، مانند رنگ و غلظت آن
- آزمایش‌های لازم برای بررسی تغییرات شیمیایی مایع
- بررسی میکروسکوپی برای جست‌وجوی کریستال‌ها، باکتری‌ها و سایر مواد
کاربرد آنالیز مایع مفصلی چیست؟
آنالیز مایع سینوویال به تشخیص علت درد و التهاب مفصل کمک می‌کند. التهاب، پاسخ بدن به آسیب یا عفونت است که می‌تواند باعث ایجاد درد، تورم، قرمزی و از بین رفتن عملکرد نرمال در ناحیۀ درگیر شود. دلایل ایجاد مشکلات مفصلی عبارتند از:
- استئوآرتریت یا آرتروز که شایع‌ترین شکل آرتریت است و با ماهیت مزمن و پیشرونده باعث از بین رفتن غضروف مفصل می‌شود.
- نقرس، نوعی آرتریت است که سبب التهاب در یک یا چند مفصل (معمولاً در انگشت شست پا) می‌شود.
- آرتریت روماتوئید، اختلالی که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم در مفاصل شما حمله می‌کند.
- آب‌آوردن مفصل حالتی است که مایع زیادی در اطراف مفصل جمع می‌شود. این بیماری اغلب زانو را درگیر می‌کند که اصطلاحاً به آن آب‌آوردن زانو یا ورم زانو می‌گویند.
- عفونت مفصلی (آرتریت سپتیک)
- اختلالات خونی مانند هموفیلی. هموفیلی یک بیماری ارثی است که می‌تواند باعث خونریزی غیرطبیعی شود. گاهی اوقات این اختلالات خونی باعث تجمع خون در مایع مفصلی می‌شوند.
علت اهمیت بررسی مایع مفصلی چیست؟
در صورت وجود علائم درگیری مفصل، پزشک متخصص آنالیز مایع مفصلی را توصیه می‌کند. این علائم عبارتند از:
- درد مفصل
- تورم مفصل
- قرمزی در مفصل
- گرم بودن مفصل
نحوۀ آنالیز مایع سینوویال چگونه است؟
در این آنالیز، پزشک مایع مفصلی را با روشی به نام آرتروسنتز یا آسپیراسیون مفصل جمع‌آوری می‌کند. این آنالیز به ترتیب زیر انجام می‌شود:
- پوست روی مفصل درگیر و اطراف آن تمیز می‌شود.
- تزریق داروی بی‌حسی درون مفصل یا استفاده از فرآورده‌های بی‌حسی موضعی که باعث کاهش درد می‌شوند.
- هنگامی که سوزن وارد مفصل شد، پزشک مقداری از مایع مفصلی را داخل سرنگ می‌کشد.
در اغلب موارد این آنالیز به مدت زمان کمتر از ۲ دقیقه نیاز دارد.
آمادگی لازم برای آزمایش مایع سینوویال
ممکن است لازم باشد بیمار چند ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد (چیزی نخورد و نیاشامد). اگر نیاز به ناشتایی یا اجرای دستورالعمل خاص باشد، پزشک به بیمار اطلاع خواهد داد.
عوارض آزمایش مایع سینوویال
- احساس درد در مفصل نمونه‌برداری‌شده
- ایجاد عفونت و خونریزی
این عوارض شایع نیستند و در موارد خاص به‌وجود می‌آیند که در صورت مشاهده، لازم است بیمار این موارد را با پزشک خود در میان بگذارد.
نحوه تفسیر آزمایش مایع مفصلی
اگر نتایج این آزمایش نشان داد که مایع مفصلی بیمار نرمال نیست، ممکن است به‌دلیل ابتلا به یکی از بیماری‌های زیر باشد:
- نوعی آرتریت مانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید یا نقرس
- اختلالات خونریزی‌دهنده مانند هموفیلی
- عفونت باکتریایی
تشخیص نهایی بیمار به اختلالات یافت‌شده در آنالیز مایع مفصلی بستگی دارد. لازم است برای به‌‌دست آوردن اطلاعات دقیق و تشخیص اصولی، به پزشک متخصص مراجعه کرد.
نکات مهم در بیماری مایع سینوویال
آرتروسنتز روشی است که برای بررسی مایع سینوویال استفاده می‌شود. از این فرایند می‌توان در کشیدن مایع اضافی از مفصل کمک گرفت. به‌طور معمول، مقدار مایع بین مفاصل، کم و جزئی است. در افراد مبتلا به بیماری‌های مفصلی، مایع اضافی در مفاصل جمع می‌شود و مشکلاتی مانند درد، سفتی و التهاب را به‌وجود می‌آورد؛ درنتیجه، آرتروسنتز می‌تواند به تسکین درد و سایر علائم نیز کمک کند.
بدون دیدگاه