نکات کلی
- تزریق مفصل برای خارج کردن مایع مفصلی از مفصل متورم و در مطب پزشک انجام می‌شود.
- از تزریق مفصلی برای تزریق مستقیم استروئیدها به یک مفصل مانند زانو، مچ پا یا مچ دست استفاده می شود. گاهی اوقات قبل از تزریق استروئید، مایع مفصلی خارج می‌گردد.
- آسپیراسیون مفصلی می تواند به پزشک در تشخیص علت تورم کمک کند.
- تزریق مفصلی استروئید (کورتون) با بهبود التهاب مفصل می تواند درد و تورم را کاهش دهد – با این روش، علائم سریعا بهبود می‌یابند!
- ریسک آسپیراسیون و تزریق مفصلی بسیار کم است. عفونت، خونریزی و سایر خطرات جدی، نادر است.
آسپیراسیون مفصلی (بیرون کشیدن مایع از مفصل) داخل مطب یا بیمارستان انجام می شود. در این فرایند اغلب از اسپری سرد ضد درد یا بی حسی موضعی استفاده می‌شود. پس از تمیز شدن کامل پوست، سوزن به طور مستقیم وارد مفصل می‌شود. در این مرحله می‌توان مایع مفصلی را بیرون کشید (آسپیراسیون) و برای بررسی بیشتر آزمایشاتی بر روی آن انجام داد، یا می توان استروئیدها را داخل مفصل تزریق کرد. استروئید ها التهاب داخل مفصل را درمان می کنند و منجر به کاهش تورم و درد می شوند.
مفاصل شایعی که از این روش برای درمان آن ها استفاده می‌شود معمولاً شامل زانو، شانه، مچ پا، آرنج، مچ دست، انگشت شست و مفاصل کوچک دست و پا است. تزریق در مفصل ران ممکن است نیاز به راهنمایی توسط سونوگرافی یا اشعه ایکس داشته باشد. آسپیراسیون یا تزریق به برخی از مفاصل کوچک نیز با کمک سونوگرافی راحت تر انجام می‌گیرد.
آسپیراسیون مفصلی یا تزریق مفصلی چیست؟
از تزریق داروهایی مانند کورتون می توان برای کاهش علائم بیماران مبتلا به آرتریت استفاده کرد. یک داروی استروئیدی با استفاده از یک سوزن به درون مفصل درگیر تزریق می شود. استروئید ها التهاب داخل مفصل را می‌کاهند و منجر به کاهش تورم و درد می شوند. تزریق استروئید گرچه علائم را کاهش می‌دهد، اما نمی تواند آرتریت را درمان کند.
گاهی اوقات مایع مفصلی قبل از تزریق استروئید خارج می شود (به آن آسپیراسیون می گویند) و سپس استروئید بدون نیاز به سوزن جدید به داخل مفصل تزریق می شود. پزشک مایع بدست آمده از آسپیراسیون مفصل را بررسی می‌کند یا برای آنالیز بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌کند. آزمایشگاه تست های مختلفی انجام می‌دهد که شامل شمارش سلول (تعداد گلبول های سفید یا قرمز خون)، آنالیز کریستال (برای تأیید وجود نقرس یا بیماری رسوب پیرو فسفات کلسیم)، و/ یا کشت (برای تعیین وجود عفونت در داخل مفصل) است. تخلیه تورم یک مفصل بزرگ می تواند باعث تسکین درد و بهبود حرکت مفصل شود.
استفاده از تزریق داخل مفصلی به عنوان بخشی از درمان، به شرایط فردی بستگی دارد. تزریق داخل مفصلی باعث کاهش تجمع مایع و سلول‌ها می‌شود و موقتا درد و سفتی مفصل را کاهش دهد. این روش فقط مفاصلی را که استروئید به آن تزریق شده بهبود می‌دهد. اثرات مثبت تزریق استروئید دائمی نیست. اغلب اوقات بهبود التهاب، تورم و درد مفاصل تا چند ماه قبل از فرسودگی مفصل ادامه دارد. در شرایط خفیف تر، تزریق مفصل ممکن است برای مدت طولانی تری بیماری را کنترل کند.
تزریق داخل مفصلی برای درمان بیماری های التهابی مفصل مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک، نقرس، التهاب تاندون، بورسیت و آرتروز تجویز می‌شود.
تزریق داخل مفصلی چگونه انجام می‌شود؟
تزریق مفصلی درون کلینیک و یا مطب انجام می‌شود. در صورت تزریق به مفاصل متعدد می‌توان آن را داخل اتاق عمل انجام داد. بیمار باید حتما در حین انجام این روش بی حرکت بماند. معمولا از هیالورونیک اسید و کورتیکواستروئیدها (مانند متیل پردنیزولون و تریامسینولون) استفاده می شود. کورتیکواستروئید داروی ضد التهابی است که باعث کاهش تجمع سلول های ایجاد کننده ی التهاب در فضای مفصلی و در نتیجه کاهش درد می‌شود.
هنگام تزریق، پوست آن ناحیه و اطراف آن به دقت تمیز و ضد عفونی می‌شود. سپس یک سوزن وارد فضای مفصلی می‌شود. اگر هدف تخلیه (آسپیراسیون) مایع باشد، یک سرنگ خالی به سوزن متصل می شود تا مایع به داخل آن کشیده شود. گاهی برای تخلیه ی کامل مایع به چندین سرنگ نیاز است اما در تمام مراحل همان سوزن در جای خود ثابت می ماند. پس از تخلیه ی کافی مایع، یک سرنگ کوچک حاوی استروئید به سوزن متصل می شود و استروئید به آرامی داخل مفصل تزریق می شود. پس از بیرون آوردن سوزن، باید برای جلوگیری از خونریزی یا نشت استروئید روی آن ناحیه فشار اعمال شود و بر روی محل تزریق باند قرار گیرد. اگر تزریق در هوشیاری کامل انجام شده باشد نیازی به مراقبت پس از تزریق نیست. اگر کودک آرام بخش گرفته باشد، کمی زمان نیاز است تا هوشیار شود و تحت مراقبت قرار گیرد.
گاهی هنگام تزریق مفصلی به خصوص برای مفاصلی که تزریق درون آن‌ها دشوار است مانند لگن، شانه ها یا فک ازسونوگرافی یا نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی کمک می‌گیرند.
خطرات احتمالی و عوارض جانبی
عوارض جانبی شامل واکنش آلرژیک به داروهای تزریق شده در مفاصل یا مواد ضد عفونی کننده ای است که برای تمیز کردن پوست استفاده می شود. عفونت از عوارض بسیار نادر تزریق مفصل است و کمتر از 1 در هر 15000 تزریق کورتیکواستروئید رخ می دهد. عارضه غیرمعمول دیگر، شعله ور شدن علائم بعد از تزریق است – تورم و درد مفصل چند ساعت پس از تزریق کورتیکواستروئید یا هیالورونیک اسید – که تقریباً در 1 نفر از هر 50 بیمار رخ می دهد و معمولاً ظرف چند روز کاهش می‌یابد. آسیب مفصلی ممکن است به دلیل تزریق مکرر و درازمدت استروئید رخ دهد که البته اطلاعات در مورد آن محدود است. بعضی از بیماران پس از تزریق ممکن است به صورت موقت درد داشته باشند که با داروهای ضددرد مانند استامینوفن قابل کنترل است.
از تزریق های مکرر و متعدد در یک مفصل / ناحیه یکسان خودداری کنید. سایر عوارض شامل دپیگمانتاسیون (سفید شدن پوست)، آتروفی چربی موضعی (نازک شدن پوست) در محل تزریق و پارگی تاندون نزدیک محل تزریق است.
در صورت وجود عفونت در داخل یا اطراف مفصل و همچنین در صورت سابقه ی حساسیت جدی به یک یا چند داروی مورد استفاده، تزریق مفصلی نباید انجام شود. در صورت شک به عفونت، آسپیراسیون مفصل برای جمع آوری نمونه ضروری است. اگر سابقه ی حساسیت به داروهای استروئیدی، مواد ضدعفونی کننده (مانند بتادین یا کلرهگزیدین)، لیدوکائین یا چسب ها را دارید، حتماً به فوق تخصص روماتولوژی اطلاع دهید.
