اطلاعات عمومی
واریس چیست؟
به پیچ‌خوردن و متورم‌شدن وریدها واریس می‌گویند. ممکن است این بیماری در هر جایی از بدن به وجود بیاید؛ اما وقوع آن در پاها رایج‌تر است.
واریس به عنوان یک بیماری خطرناک در نظر گرفته نمی‌شود؛ اما ممکن است منجر به ناراحتی و بیماری‌های خطرناک‌تر شود. همچنین ازآنجایی‌که ممکن است وریدهای متورم کاملاً قابل‌مشاهده باشند، امکان دارد باعث شرمندگی یا خجالت‌زدگی بیمار شوند.
رگ‌های عنکبوتی چیست؟
رگ‌های عنکبوتی نسخۀ خفیف‌تر واریس است که در آن مویرگ‌ها کمتر متورم می‌شوند و ظاهری شبیه به تار عنکبوت دارد. رنگ آن‌ها قرمز یا آبی است و معمولاً در صورت و پاها و درست زیر پوست ظاهر می‌شوند.
عوامل مؤثر در ابتلا
ممکن است عوامل زیر خطر ابتلا به واریس را بالا ببرند:
بالارفتن سن
بالارفتن سن منجر به فرسودگی دریچه‌های وریدها می‌شود. این دریچه‌ها در کنترل جریان خون نقش دارند. فرسودگی دریچه‌ها در نهایت باعث می‌شود که بخشی از جریان خون به داخل وریدها (سیاهرگ‌ها) برگردد و در آن‌ها جمع شود.
جنسیت
احتمال بروز واریس پا در خانم‌ها بیشتر است. ممکن است تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی، حین بارداری یا یائسگی از عوامل مؤثر در بروز واریس باشند؛ چون هورمون‌های زنانه تمایل دارند دیوارۀ وریدها را شل کنند. همچنین انواع هورمون‌درمانی مثل قرص‌های پیشگیری از بارداری، ممکن است ریسک بروز این بیماری را افزایش دهند.
بارداری
طی بارداری حجم خون موجود برای حمایت از رشد جنین در بدن افزایش پیدا می‌کند ؛ اما این مورد امکان دارد وریدهای موجود در پا را نیز متورم کند.
سابقه خانوادگی
شانس ابتلا به واریس در صورت وجود سابقۀ ابتلا به آن در خانواده، افزایش پیدا می‌کند.
چاقی
داشتن اضافه‌وزن فشار وارده به وریدها را افزایش می‌دهد.
نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
تحرک داشتن برای جریان خون مفید است.و عدم آن امکان بروز واریس را افزایش می‌دهد.
علائم و نشانه‌ها
مشخص‌ترین نشانه این بیماری ورید درهم‌پیچیده، آبی یا بنفش‌رنگی است که درست زیر سطح پوست قرار دارد. سایر علائم واریس پا عبارت‌اند از:
برجستگی وریدها
وریدهای طنابی شکل، متورم و درهم‌پیچیده اغلب رنگ آبی یا بنفش دارند و دقیقاً زیر سطح پوست زانو، کل پا یا قسمت مچ به پایین آن ظاهر می‌شوند. آن‌ها ممکن است به‌صورت خوشه‌ای گسترش پیدا کنند. همچنین ممکن است خطوط آبی یا قرمز ظریف (رگ‌های عنکبوتی) نیز در مجاورت این وریدهای برجسته دیده شوند.
سنگینی پاها
امکان دارد عضلات پاها به‌خصوص بعد از فعالیت فیزیکی، احساس خستگی، سنگینی و کُندی داشته باشند.
خارش
ممکن است اطراف ناحیۀ درگیر واریس دچار خارش شود.
درد
امکان دارد پاها به‌خصوص در ناحیه پشت زانو دردناک و متورم شوند. همچنین امکان دارد عضلات پا دچار گرفتگی (کرامپ عضلات) شوند.
تورم
امکان دارد کل پا یا قسمت مچ به پایین آن و همچنین زانوها دچار تورم شوند.
تغییر رنگ پوست
اگر این بیماری درمان نشود، امکان دارد رنگ پوست را قهوه‌ای کند. ممکن است واریس شدید منجر به ایجاد زخم وریدی روی پوست شود.
علائم هشدار
اگر نگران ظاهر و وضعیت رگ‌های خود هستید و اقدامات خودمراقبتی تأثیری نداشته، به پزشک مراجعه کنید.
گرچه این بیماری معمولاً خطرناک نیست؛ اما لازم است برای معاینۀ آن به پزشک مراجعه کنید. اگر در مورد ظاهر وریدهای درگیر نگران هستید یا برای شما ناراحتی ایجاد کرده‌اند، روش‌های درمان واریس می‌توانند مفید واقع شوند. اگر وریدها یا پوست شما دچار شرایط زیر شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی؛
- تغییر رنگ؛
- بروز درد، سرخی یا احساس گرما هنگام لمس؛
- تورم.
میلیون‌ها نفر با واریس زندگی می‌کنند و برای بیشتر افراد این بیماری مشکلات سلامتی حادی ایجاد نمی‌کند. ممکن است تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی علائم واریس پا را تسکین دهند و از بدتر شدن آن‌ها جلوگیری کنند. برای درپیش‌گرفتن روش‌های درمانی کم‌تهاجمی و بی‌خطری که می‌توانند درد و ظاهر وریدهای دچار واریس را بهبود ببخشند، با پزشک مشورت کنید.
تماس با اورژانس
اگر یکی از وریدهای دارای واریس دچار خونریزی شد، با اورژانس تماس بگیرید.
تشخیص
بررسی‌های بالینی
پزشک شما را معاینه می‌کند و هنگامی که ایستاده‌اید، پاهای شما را از نظر وجود تورم مورد بررسی و مشاهده قرار می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که چگونگی درد پاهایتان را شرح دهید.
بررسی‌های تصویر برداری
سونوگرافی داپلر پا
برای تشخیص واریس پا، ممکن است پزشک انجام سونوگرافی داپلر وریدی از پاها را توصیه کند. سونوگرافی داپلر روش تشخیصی غیرتهاجمی است که از امواج صوتی برای بررسی چگونگی جریان خون در دریچه‌های وریدی استفاده می‌کند. ممکن است سونوگرافی پا به تشخیص لختۀ خون در این اندام کمک کند.
در این آزمایش پزشک یا تکنسین آزمایشگاه دستگاهی کوچک (پروب سونوگرافی) که به اندازه یک قالب صابون است را روی پوست قسمتی از بدن که باید بررسی شود حرکت می‌دهد. پروب تصاویر وریدهای موجود در پاها را به مانیتوری می‌فرستد که نتایج را نمایش می‌دهد.
درمان
درمان غیردارویی
گرچه درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما ممکن است درمان واریس پا با روش‌های زیر ظاهر و ناراحتی ناشی از آن را بهبود ببخشند:
بالا نگه‌داشتن پاها
به منظور افزایش جریان خون و کاهش فشار وارده به وریدها، بهتر است چند بار در روز پاهایتان را در ارتفاع بالاتر از کمر قرار دهید.
جوراب واریس ساق‌بلند
جوراب واریس ساق‌بلند یا معمولی رگ‌های شما را فشرده می‌کند و ناراحتی آن‌ها را کاهش می‌دهد. فشرده‌کردن رگ‌ها کشیدگی آن‌ها را متوقف می‌کند و برای برقراری جریان خون مفید است.
اسکلروتراپی
حین اسکلروتراپی، پزشک محلولی را به داخل ورید تزریق می‌کند که این محلول باعث می‌شود دیواره‌های ورید به یکدیگر بچسبند. در نهایت ورید تبدیل به بافت زخم شده و به‌تدریج محو می‌شود.
لیزردرمانی
در نوعی پروسیجر درمانی کم‌تهاجمی با نام «ابلیشن حرارتی داخل وریدی»، پزشک از یک کاتتر (نوعی لوله باریک و بلند) و لیزر برای بستن ورید آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
جراحی ورید
طی این پروسیجر که با نام «لیگاسیون و استریپر» نیز شناخته می‌شود، جراح ورید درگیر را گره می‌زند (لیگاسیون) تا تجمع خون را متوقف کند. همچنین امکان دارد جراح به منظور جلوگیری از ظهور مجدد واریس، ورید درگیر را بردارد (استریپر).
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
کنترل وزن
نداشتن اضافه‌وزن باعث می‌شود به وریدها فشار غیرضروری وارد نشود.
پرهیز از مصرف نمک
داشتن رژیم کم‌نمک از تورم ناشی از احتباس آب جلوگیری می‌کند.
مکمل‌ها
گرچه روی برخی از درمان‌های جایگزین به‌خوبی مطالعه نشده، اما ادعا شده که تعدادی از آن‌ها برای درمان نارسایی مزمن وریدی مفید هستند. این بیماری با واریس پا در ارتباط است و باعث می‌شود که وریدهای پا در برگرداندن خون به قلب مشکل پیدا کنند. ممکن است درمان‌های جایگزین این بیماری شامل لیست زیر شوند:
- شاه‌بلوط؛
- کوله‌خاس (نوعی درختچه کم‌ارتفاع)؛
- برگ، شیرۀ گیاه، دانه و میوه انگور؛
- یونجۀ زرد.
پیش از مصرف هر نوع داروی گیاهی یا مکمل غذایی، با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید که محصول موردنظر بی‌خطر است و با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل ندارد.
زندگی با واریس
خودمراقبتی
سبک زندگی و انواع درمان خانگی واریس پا عبارت‌اند از:
ورزش کنید
تحرک داشته باشید. پیاده‌روی یکی از راه‌های مفید برای به جریان انداختن گردش خون در پاها است. پزشک می‌تواند میزان فعالیت مناسب برای شما را تعیین کند.
کفش مناسب انتخاب کنید
از پوشیدن کفش پاشنه‌بلند خودداری کنید. کفش‌های پاشنه‌کوتاه از ماهیچه‌های سه‌سر پشت‌ساقی (ماهیچه‌های ساق پا) بیشتر کار می‌کشند و این موضوع برای وریدهای شما مفید است.
لباس تنگ نپوشید
از پوشیدن لباس‌هایی که در اطراف کمر، پاها یا کشاله ران تنگ می‌شوند خودداری کنید؛ چون امکان دارد این لباس‌ها جریان خون را کاهش دهند.
پاها را بالا نگه دارید
برای بهبود گردش خون در پاها، هر روز در چند وقفۀ کوتاه پاها را بالاتر از ارتفاع قلبتان قرار دهید. به عنوان مثال دراز بکشید و 3 یا 4 بالش زیر پاها قرار دهید.
از نشستن و ایستادن طولانی‌مدت خودداری کنید
حالت نشستن یا ایستادن خود را مرتب تغییر دهید تا گردش خون بهبود پیدا کند.
پیشگیری
مراحل زیر را برای پیشگیری از واریس طی کنید:
- وزنتان را در محدوده سالم نگه دارید.
- به‌صورت منظم ورزش کنید.
- هنگام نشستن پاها را در ارتفاع بالا قرار دهید.
- هنگام نشستن پاها را روی یکدیگر نیندازید.
- لباس تنگ نپوشید.
بدون دیدگاه