اطلاعات عمومی
بیماری خروسک (کروپ) چیست؟
اصطلاح خروسک و یا کروپ برای توصیف چندین نوع بیماری تنفسی در کودکان استفاده می‌شود. این بیماری غالباً نوزادان یا کودکان ۶ ماه تا ۳ سال را درگیر می‌کند و تأثیر کمتری بر کودکان بالای ۶ سال دارد. خروسک در پاییز و ماه‌های ابتدایی زمستان شیوع بیشتری دارد. همچنین، میزان ابتلای آن در پسران نسبت به دختران کمی بیشتر است.
علائم و نشانه‌ها
- سرفۀ شدید
- خس‌‌خس سینه هنگام دم
- مشکل در تنفس
- مشکل در خم کردن گردن
- تب بالا
- بی‌قراری یا اضطراب در شب یا زمانی که تنفس سخت‌تر می‌شود.
عوامل مؤثر در ابتلا به خروسک
معمولاً علت ابتلا به خروسک را آلودگی به نوعی ویروس خاص (عموماً ویروس پارا آنفولانزا) میدانند.
ممکن است فرزند شما از طریق استشمام هوای اشباع شده از قطرات تنفسی آلوده به ویروس خروسک، به این بیماری مبتلا شود.
دقت کنید که ممکن است ذرات ویروسی موجود در این قطرات، روی اسباب‌‌بازی‌ها و دیگر سطوح نیز زنده بمانند؛ بنابراین اگر کودک شما با سطح آلوده در تماس بوده و سپس دستش را به چشمان، بینی یا دهان خود بزند، احتمال آلوده‌‌شدن او به این ویروس وجود دارد.
علائم هشدار
اگر علائم کودک شما شدید است، بدتر می‌شود، بیش از سه تا پنج روز طول کشیده است یا به درمان خانگی پاسخ نمی‌دهد، به پزشک کودک خود مراجعه کنید.
در صورتی که کودک شما علائم زیر را دارد، به بیمارستان مراجعه کنید:
- در هنگام دم و بازدم صداهای تنفسی (پر سر و صدا) ایجاد می‌کند.
- هنگامی که گریه نمی‌کند، سطح هوشیاری‌اش کاهش پیدا کرده یا به محرک‌ها پاسخ نمی‌دهد.
- ترشح آب دهان داشته یا در بلع مشکل دارد.
- مضطرب، آشفته یا خسته و بی‌حال به نظر می‌رسد.
- با سرعتی بیشتر از حد معمول نفس می‌کشد.
- احساس می‌کنید به‌سختی یا با صدای بلند نفس می‌کشد.
- ایجاد پوست آبی یا خاکستری در اطراف بینی، دهان یا ناخن‌ها (سیانوز)
میزان سرایت
عامل ایجاد خروسک، ویروس‌هایی هستند که به‌راحتی و به‌واسطهٔ سرفه، عطسه و ترشحات تنفسی (بزاق و قطرات موجود در سرفه و عطسه) در محیط منتشر می‌شوند.
کودکان مبتلا به خروسک تا ۳ روز بعد از آغاز بیماری یا تا زمانی که تب از بین برود، به عنوان یک عامل قوی در سرایت بیماری به شمار می‌روند
تشخیص
بررسی‌های بالینی
کروپ عموماً توسط پزشک و از طریق راه‌های زیر تشخیص داده می‌شود:
- مشاهدۀ تنفس بیمار
- سمع ریه: گوش‌دادن به صدای قفسۀ سینۀ بیمار با یک گوشی پزشکی (استتوسکوپ)
- معاینۀ گلوی بیمار
بررسی‌های آزمایشگاهی
بررسی‌های آزمایشگاهی در تشخیص بیماری خروسک جایگاهی ندارد.
بررسی‌های تصویربرداری
بررسی‌های تصویربرداری در تشخیص این بیماری جایگاهی ندارد؛ اما گاهی هم رادیوگرافی قفسه سینه یا دیگر ارزیابی‌ها برای اطمینان از عدم ابتلا به سایر بیماری‌ها نیز تجویز می‌شود.
درمان خروسک
درمان دارویی
اگر علائم کودک شما بیش از ۳ تا ۵ روز ادامه یابد یا بدتر شود، پزشک کودک شما ممکن است این داروها را تجویز کند:
ممکن است برای کاهش التهاب در راه‌های هوایی، نوعی استروئید (گلوکوکورتیکوئید) تجویز شود و تأثیر دارو معمولاً ظرف چند ساعت مشخص می‌شود. به دلیل اثرات طولانی‌مدت دگزامتازون، معمولاً یک دوز از این دارو تجویز می‌شود.
اپی نفرین همچنین در کاهش التهاب راه‌های هوایی مؤثر است. این دارو به‌سرعت عمل می‌کند، اما اثرات آن نیز به‌سرعت از بین می رود. احتمالاً کودک شما باید چند ساعت قبل از رفتن به خانه، در اتاق اورژانس تحت نظر باشد تا مشخص شود که آیا به دوز دوم نیاز دارد، یا خیر.
درمان غیردارویی
اگر کودک شما به خروسک مبتلا شد، با روش‌های زیر می‌توانید در خانه از او مراقبت کنید:
پنجره‌ها را باز بگذارید
با باز گذاشتن یک در یا پنجره در طول شب، امکان تنفس هوای خنک را برای کودک فراهم کنید. همچنین می‌توان تب را با داروهای بدون نیاز به نسخه مثل استامینوفن و ایبوپروفن درمان کرد. اما بهتر است قبل از مصرف هرگونه دارو، با پزشک مشورت کنید.
از نوشیدنی‌های مناسب استفاده کنید
سرفه را می‌توان با نوشیدنی‌های ولرم که موجب ترشح مخاط روی تارهای صوتی می‌شود، درمان کرد. آب ولرم، آب سیب و لیموناد برای کودکان بالاتر از ۴ ماه گزینه‌ٔ مناسبی است. خوردن یخمک‌های میوه‌ای نیز مانعی ندارد.
استعمال دخانیات ممنوع
از استعمال سیگار در خانه پرهیز کنید؛ زیرا دود سیگار می‌تواند سبب تشدید سرفه‌های کودک شود.
از بالش مناسب استفاده کنید
سر کودک را بالاتر از سطح بدن او نگه دارید. می‌توانید این کار را با یک بالش انجام دهید اما دقت کنید که بالش را برای نوزادان زیر یک سال استفاده نکنید.
در زمان ابتلا به خروسک، والدین می‌توانند با فرزند خود در یک اتاق بخوابند تا اگر کودک در تنفس دچار مشکل شد، بلافاصله در دسترس باشند.
تغذیه و مکمل
رژیم غذایی
استفاده از مایعات برای بیمار راحت‌تر و تحمل آن نیز آسان‌تر است. برای خردسالان، شیرمادر یا شیرخشک انتخاب بسیار مناسبی است؛ اما، برای کودکانی که سن بیشتری دارند، سوپ یا یخمک‌های درست شده با آبمیوه می‌تواند شرایط را بهبود دهد.
زندگی با خروسک
متاسفانه راهی برای جلوگیری از خروسک وجود ندارد و در حال حاضر واکسنی برای مقابله با اکثر ویروس‌هایی که باعث مبتلا شدن به این بیماری می‌شوند، ساخته نشده است.
خودمراقبتی
اقدامات بهداشتی ساده می‌توانند در جلوگیری از آلودگی به ویروس‌های ایجاد کنندهٔ خروسک کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شوند:
شستن مکرر دستان با آب و صابون
از آب و صابون یا ژل‌های ضدعفونی‌کننده (به مدت 15 تا 30 ثانیه) استفاده کنید.
در هنگام شستشو توجه زیادی به ناخن‌ها، محل بین انگشتان و مچ دست داشته باشید. پس از شستشوی کامل، دست‌ها را به‌خوبی آب‌کشی کرده و با یک حولهٔ یک‌بار‌مصرف خشک کنید.
استفاده از ژل‌های بهداشتی حاوی الکل
در صورتی که به آب و صابون دسترسی نداشتید، محصولات بهداشتی حاوی الکل می‌توانند جایگزین مناسبی برای ضدعفونی کردن دست‌ها باشند. دقت کنید که ژل ضدعفونی باید تمام قسمت‌های دست از جمله انگشتان و مچ‌ها را پوشش داده باشد.
ژل‌های ضدعفونی کننده در قالب مایع یا دستمال مرطوب در اندازه‌های کوچک و قابل حمل که به‌راحتی در جیب یا کیف دستی جای می‌گیرند، در دسترس هستند.
اگر فکر می‌کنید که میزان آلودگی دست‌ها بالاست، بهتر است از آب و صابون استفاده کنید.
در صورت امکان، از برخورد و تعامل با بزرگسالان و دیگر کودکانی که علائم سرفه و عطسه را دارند پرهیز کنید.
درست است که رعایت این موارد خصوصاً در مکان‌های عمومی ممکن است سخت باشد، اما والدین بهتر است در این مورد سخت‌گیری بیشتری داشته باشند.
دقت کنید که اگر کودک شما به بیماری مبتلا شده است، هرگز او را به مهدکودک یا مدرسه نفرسید.
واکسیناسیون
تزریق سالانۀ واکسن ویروس آنفولانزا برای افراد بالای ۶ ماه پیشنهاد می‌شود. این واکسن‌ها معمولاً در فصل پاییز و زمستان تزریق می‌شوند.
داروها
- اپی نفرین
- دگزامتازون
مصرف این داروها فقط با دستور و تجویز پزشک توصیه می‌شود.
بدون دیدگاه