آبله میمونی یا Monkeypox یک عفونت ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است که به شکل دانه‌هایی شبیه به آبله ظاهر می‌شود. با این حال، شیوع فردبه‌‌فرد و میزان مرگ‌ومیر ناشی از عفونت این بیماری، به طرز قابل توجهی کمتر از آبله است. از نظر بالینی، تشخیص این دو عفونت ویروسی، دشوار است و به همین دلیل، این نگرانی را ایجاد می‌کند که این بیماری ممکن است برای بیوتروریسم استفاده شود.
ویروس‌شناسی بیماری
عامل ابله میمونی، یک ویروس از خانواده ارتوپوکس ویروس است که برای اولین بار، در اواخر دهه 1950 از یک گروه میمون‌های بیمار، جدا شد. این ویروس، از همان جنس واریولا (عامل ایجاد آبله) و ویروس واکسینیا (ویروسی که در واکسن آبله استفاده می‌شود) است.
علائم
در انسان‌ها، علائم و نشانه‌های آبله میمونی مشابه نشانه‌های آبله، اما خفیف‌تر است. این بیماری با تب، سردرد، درد عضلانی و خستگی آغاز می‌شود. اصلی‌ترین تفاوت این بیماری با آبله، این است که آبله میمونی باعث تورم غدد لنفاوی (لنفادنوپاتی) می‌شود؛ درحالی‌که در آبله این‌طور نیست. دوره کمون (زمان ابتلا به عفونت تا شروع علائم) آبله میمونی، معمولاً 14-7 روز است اما ممکن است بین 21-5 روز نیز، طول بکشد.
بیماری با این علائم آغاز می‌شود:
- تب
- سردرد
- درد عضلانی
- کمردرد
- تورم غدد لنفاوی
- لرز
- خستگی
در عرض 3-1 روز (گاهی بیشتر) پس از بروز تب، بیمار، دانه‌ها را مشاهده می‌کند که ابتدا از روی صورت آغاز می‌شود و سپس، به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا می‌کند.
ضایعات، پیش از نابود شدن، تا مراحل زیر پیشرفت می‌کنند:
- ماکول‌ها: در ضایعه ماکول ناحیه‌ای کوچک از پوست دچار تغییر رنگ می‌شود. ماکول‌ها همسطح پوست اطراف هستند و برجستگی قابل لمسی ندارند.
- پاپول‌ها: پاپول، ضایعه‌ای برجسته و قابل لمس روی پوست است که ممکن است صورتی، زرد، سفید یا قرمز باشد.
- وزیکول‌ها: وزیکول‌ها ضایعات پوستی قابل لمسی هستند که حاوی مایعی شفاف‌اند.
- پوسچول‌ها: پوسچول‌ها برآمدگی‌هایی هستند که حاوی مایع غیرشفاف و گاهی چرک هستند.
- دلمه‌ها
این بیماری معمولاً بین 4-2 هفته طول می‌کشد. در آفریقا، اینبیماری باعث مرگ 1 نفر از هر 10 نفر می‌شود.
تشخیص
در صورت مشکوک شدن به این ویروس، کادر پزشکی باید نمونه‌برداری کرده و به آزمایشگاه مناسب انتقال دهند. تأیید این بیماری بستگی به نوع و کیفیت نمونه و نوع آزمایش دارد. بنابراین، نمونه‌ها باید مطابق با الزامات ملی و بین‌المللی، بسته‌بندی و ارسال شوند. تست PCR باتوجه به دقت و حساسیت آن، نسبت به سایر تست‌ها ارجحیت دارد.
انتقال بیماری
انتقال این ویروس زمانی اتفاق می‌افتد که فرد، با حیوان، انسان یا مواد آلوده به ویروس، تماس پیدا کند. ویروس ازطریق پوست خراشیده و آسیب دیده (حتی اگر قابل مشاهده نباشد)، تنفس یا غشای مخاطی (چشم، دهان و بینی) وارد بدن می‌شود. انتقال ویروس از حیوان به انسان، ممکن است ازطریق گاز گرفتن یا خراش، مصرف گوشت، تماس مستقیم با مایعات یا ضایعات بدن مانند بسترهای آلوده، رخ دهد.
انتقال ویروس انسان به انسان، ممکن است ازطریق قطرات تنفسی، رابطۀ جنسی و جفت مادر به جنین منتقل شود. قطرات تنفسی معمولاً نمی‌توانند بیش از چند سانت حرکت کنند، به همین دلیل، برای انتقال، ارتباط چهره به چهره در طولانی‌مدت نیاز است. سایر روش‌های انتقال از انسان به انسان، تماس مستقیم با مایعات یا ضایعات بدن و تماس غیرمستقیم با مواردی مانند ضایعات لباس یا ملحفه آلوده است.
پیشگیری از آبله میمونی
برای پیشگیری از این بیماری، اقدامات مختلفی قابل انجام است:
- از تماس با حیواناتی که ممکن است حامل ویروس باشند، خودداری کنید. (حیواناتی که بیمار هستند یا در اطراف جایی که آبله میمون وجود دارد، مرده‌اند.)
- از تماس با هر چیزی که با حیوان مریض در ارتباط بوده است (مانند ملحفه) خودداری کنید.
- بیماران آلوده به ویروس را از بیمارانی که در معرض خطر عفونت هستند، جدا کنید.
- پس از تماس با حیوان یا انسان آلوده، دست‌های خود را به‌خوبی با آب و صابون بشویید یا از مواد ضدعفونی کننده حاوی الکل استفاده کنید.
- هنگام مراقبت از بیماران، از لوازم شخصی محافظتی استفاده کنید.
درمان آبله میمونی
در حال حاضر، هیچ درمان مطمئن و اثبات شده‌ای برای مقابله با این ویروس وجود ندارد. در آمریکا، برای کنترل شیوع این بیماری، می‌توان از واکسن آبله، داروهای ضد ویروس و ایمونوگلوبولین واکسینیا (VIG) استفاده کرد.
آبله میمونی در ایران
به نقل از سرپرست مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، تاکنون مورد مشکوکی از ابتلا به این بیماری در ایران مشاهده نشده است. پیش‌تر شایعه‌ای در شبکه‌های اجتماعی، مبنی بر پیدایش این بیماری در ایران پخش شد اما بیماران، مبتلا به زونا و آبله مرغان بودند و در همین راستا، این شایعه تکذیب شد.
افراد ایمن دربرابر آبله میمونی
افرادی که واکسن آبله دریافت کرده‌اند (متولدین دهه 50 شمسی به قبل)، ممکن است دربرابر این بیماری مصونیت داشته باشند. کودکان و بزرگسالانی که دچار ضعف سیستم ایمنی نیستند، بیماری زمینه‌ای ندارد و همچنین، افرادی که باردار، شیرخوار و شیرده نیستند، معمولاً به‌شدت به بیماری مبتلا نمی شوند.
افراد در معرض خطر آبله میمونی
اکثر کودکان و بزرگسالان با سیستم ایمنی سالم، احتمالاً از بیماری‌های شدید، در امان هستند. اما دو گروه پرخطر وجود دارند؛ اولین گروه، شامل نوزادان کمتر از شش ماه و دیگری، بسیاری از افراد مسن.
البته، افراد مسنی که سال ها پیش این واکسن را دریافت کرده اند ممکن است مبتلا شوند، اما احتمالاً تنها با علائمی خفیف، از آن گذر می‌کنند. حتی آ‌ن‌هایی که چندین دهه قبل واکسینه شده‌اند، سطح بسیار بالایی از آنتی‌بادی و توانایی خنثی کردن ویروس را در بدن خود دارند. حتی اگر آن‌ها 50 سال پیش واکسینه شده باشند، این محافظت همچنان وجود دارد. در ایران، در در سال های 55 تا 57، آخرین دوزهای واکسن آبله تزریق شده است.
دکتر فائوچی مشاور ارشد دولت بایدن، درباره بیماری‌های عفونی گفت است: «پرسش‌ها درباره دوام واکسن آبله پس از حمله سیاه زخم در سال 2001 افزایش یافت؛ منطقی است که فرض کنیم بیشتر افراد واکسینه شده، هنوز ایمن هستند اما دوام ایمنی، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ما نمی‌توانیم تضمین کنیم، فردی که دربرابر آبله واکسینه شده است، همچنان دربرابر آبله میمونی نیز محافظت می‌شود.»
هر پوسچول، حاوی ویروس زنده است و یک تاول پاره شده می‌تواند ملحفه‌ها و سایر لوازم را آلوده کند و هر فردی را که در تماس مستقیم با این وسایل قرار می‌گیرد، در معرض خطر قرار دهد. افراد مبتلا نیز باید در مالیدن چشم‌های خود بسیار مراقب باشند، زیرا این ویروس ممکن است بینایی را از بین ببرد.
اکثر افراد مبتلا، در حال حاضر مردان زیر 50 سال هستند و بسیاری از آن‌ها، همجنسگرا یا دوجنس‌گرا هستند. تاکنون هیچ آمار و مرگ‌ومیری دررابطه با این بیماری گزارش نشده است اما متخصصان، به‌ویژه درباره تماس نزدیک کودکان، افراد مسن یا افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، نگران هستند و نظرات متناقضی درباره مدت زمان مصونیت در برابر واکسیناسیون وجود دارد.
آنتی‌بادی‌های تولید شده توسط حتی یک دوز از واکسن آبله، بسیار آهسته در بدن کاهش می‌یابد و پس از حدود 92 سال، به نصف میزان اولیه کاهش یافته است.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که سایر زیرمجموعه‌های سیستم ایمنی نیز، به آرامی تحلیل می‌روند، اما آنتی‌بادی‌های تولید شده از واکسیناسیون آبله ممکن است به تنهایی برای محافظت در برابر این بیماری کافی باشد. اگر آبله همانند ویروس SARS-CoV-2 شروع به انتشار کند، صرف نظر از واکسیناسیون قبلی، مصون سازی هر فردی که به دلیل میزان بالای مرگ و میر این بیماری در معرض آن است، مهم است.
بدون دیدگاه