اطلاعات عمومی
آبله مرغان چیست؟
بیماری آبله مرغان که در اثر انتقال ویروس واریسلا‌زوستر ایجاد می‌شود، با بثورات پوستی، خارش و تاول‌های مخاطی همراه است.
آبله‌مرغان در گذشته بسیار شیوع داشت اما امروزه با واکسیناسیون کودکان از گسترش آن پیشگیری می‌شود.
دریافت واکسن آبله مرغان راهی مطمئن برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری و بروز عوارض جانبی آن است. البته لازم به ذکر است که واکسن آبله‌مرغان در برنامهٔ ایمن‌سازی کشوری ما نیست.
آبله مرغان چگونه سرایت می‌کند؟
کودکان می‌توانند در همهٔ سنین به آبله‌مرغان دچار شوند. دوران کمون این بیماری یک تا سه هفته طول می‌کشد و حال فرزندتان در این مدت کاملاً خوب است.
آبله مرغان در کودکان تا چند روز واگیر دارد؟ آبله مرغان در کودکان یک روز پیش از بروز علائم تا پنج روز پس از ظاهر‌شدن بثورات پوستی به دیگران سرایت می‌کند.
ویروس آبله مرغان از طریق موارد زیر سرایت می‌کند:
- تماس با فرد مبتلا به آبله‌مرغان.
- تنفس هوایی که بیمار عفونی در آن عطسه یا سرفه می‌کند.
- تماس با مخاط بینی، بزاق دهان یا اشک چشم‌های فرد دارای عفونت.
علائم و نشانه های آبله مرغان
همان‌طور که مطالعه کردید، افرادی که تجربهٔ ابتلا به این بیماری را نداشته‌اند و واکسن آبله مرغان هم تزریق نکرده‌اند، می‌توانند به آن مبتلا شوند. ابتلا به آبله‌مرغان معمولاً حدود ۴ تا ۷ روز طول می‌کشد.
علائم آبله مرغان همان بثورات پوستی خارش‌دار و آبله‌هایی (تاول‌های مخاطی) هستند که در نهایت پوسته‌پوسته و زخم می‌شوند. این بثورات ممکن است روی پوست سینه، کمر، صورت و سپس همهٔ بدن از جمله درون دهان، پلک‌ها و ناحیهٔ تناسلی پدیدار شوند. تاول‌ها معمولاً در عرض یک هفته به پوسته تبدیل می‌شوند.
سایر علائم رایج این بیماری که یکی دو روز پیش از بثورات پوستی بروز می‌کنند، عبارتند از:
- تب
- خستگی
- بی‌اشتهایی
- سردرد
کودکان به علت ابتلا به آبله‌مرغان پنج شش روزی مجبور به غیبت از مدرسه یا مهدکودک می‌شوند.
عوامل مؤثر در ابتلا به آبله‌مرغان
اگر تاکنون آبله‌مرغان نگرفته‌اید و واکسن آبله مرغان هم نزده‌اید، بیشتر در معرض خطر عفونت به ویروس عامل این بیماری هستید. اکثر کسانی که آبله‌مرغان داشته‌اند یا در برابر این بیماری واکسینه شده‌اند، از ابتلا به آن مصون هستند. اگر واکسن زده باشید و به این بیماری دچار شوید، اغلب اوقات آبله مرغان خفیف خواهید گرفت. شاید تعداد کمی آبله بزنید که می‌توانند بدون تب یا همراه با تب خفیف تجربه شوند. اندکی از افراد ممکن است بیشتر از یکبار به آبله‌مرغان مبتلا شوند که موردی نادر محسوب می‌شود.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
افرادی که بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی آبله‌مرغان هستند، عبارتند از:
- نوزادانی که تازه متولد شده‌اند یا نوزادانی که مادر آن‌ها هرگز آبله‌مرغان نگرفته است و در برابر این بیماری واکسینه هم نشده است که شامل بچه‌های زیر یکسال یا واکسینه‌نشده می‌شود.
- نوجوانان و بزرگسالان
- زنان بارداری که آبله‌مرغان نگرفته باشند.
- سیگاری‌ها
- بیماران سرطانی یا مبتلا به HIV که تحت درمان با داروهایی هستند که روی سیستم ایمنی بدن اثر می‌گذارد.
- مبتلایان به بیماری‌های مزمن مانند تنگی‌نفس که داروی مصرفی آنان باعث تسکین واکنش‌های سیستم ایمنی بدن می‌شود.
- افرادی که پیوند اعضا داشته‌اند و داروهای سرکوب سیستم ایمنی دریافت می‌کنند.
علائم هشدار
در صورت مشاهدهٔ علائم زیر، با یک مرکز درمانی و یا پزشک خود تماس بگیرید:
اگر احتمال می‌دهید که خود یا فرزندتان آبله‌مرغان دارد، با پزشک معالج خود تماس بگیرید. اغلب اوقات، آبله مرغان با معاینهٔ بثورات پوستی و سایر علائم قابل تشخیص است. شاید لازم باشد که داروهای مقابله با ویروس یا درمان مشکلات جسمی ناشی از آبله مرغان مصرف کنید. برای پیشگیری از سرایت ویروس به دیگران، پیش از مراجعه به مطب تماس بگیرید و اعلام کنید که ممکن است خود یا فرزندتان آبله‌مرغان داشته باشید.
همچنین اطلاع دهید که:
- بثورات به یک یا هر دو چشم سرایت کرده است.
- بثورات پوستی داغ یا دردناک می‌شوند؛ ممکن است نشانهٔ عفونت باکتریایی پوست باشد.
- علائم جدی شدیدتری همراه با بثورات دارید. به مواردی از جمله سرگیجه، گیجی جدید، ضربان سریع قلب، تنگی نفس، لرزش، ناتوانی در حرکت‌دادن عضلات، سرفه‌های وخیم، استفراغ، گرفتگی گردن و یا تب بالای ۳۸/۹ درجهٔ سانتیگراد توجه کنید.
- در کنار افرادی زندگی می‌کنید که تا به حال آبله‌مرغان نگرفته‌اند و هنوز واکسن نزده‌اند.
- یکی از افراد خانه باردار است.
- با کسی زندگی می‌کنید که بیماری یا داروهای تأثیر‌گذار بر سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کند.
تشخیص آبله مرغان
تشخیص آبله‌مرغان چگونه انجام می‌شود؟ مشاهدهٔ نشانه‌های ابتلا به آبله‌مرغان آسان است. اغلب موارد، پزشک می‌تواند با نگاه‌کردن به پوست کودک، این بیماری را تشخیص می‌دهد.
درمان آبله مرغان
درمان دارویی
داروهای تجویز پزشک
پزشک معالج می‌تواند برخی گزینه‌های درمانی را به شما پیشنهاد کند. به افرادی که ممکن است به نوع وخیم بیماری دچار شوند، داروهای ضد ویروس توصیه می‌شود. این گروه از افراد عبارتند از:
- افراد سالم بالای ۱۲ سال
- مبتلایان به بیماری ریوی یا پوستی مزمن
- افراد تحت درمان طولانی‌مدت با سالیسیلات‌ها مانند آسپرین یا استروئیدها (کورتون‌ها)
- زنان باردار
- افرادی با سیستم ایمنی ضعیف
چندین داروی ضد ویروس برای درمان آبله مرغان مجوز گرفته‌اند. بهترین اثربخشی این داروها در سریع‌ترین زمان ممکن و ترجیحاً در ۲۴ساعت اول بروز بثورات پوستی است.
درصورتی‌که شما یا فرزندتان در معرض خطر بالای عوارض جانبی باشید، ممکن است پزشک معالج برای مقابله با ویروس داروهای ضد ویروس مانند آسیکلوویر (Acyclovir) تجویز کند که می‌توانند علائم آبله مرغان را کم کنند. البته بهترین اثربخشی این داروها در ۲۴ ساعت اول بروز بثورات پوستی است.
سایر داروهای ضد ویروس مثل والاسیکلوویر (Valacyclovir) و فام‌سیکلوویر (Famciclovir) هم می‌توانند وخامت بیماری را کاهش دهند. اما مصرف این داروها برای همه مناسب نیست و تأیید نمی‌شود. در برخی موارد پس از اینکه در معرض ویروس آبله مرغان قرار گرفته‌اید، شاید پزشک پیشنهاد دهد واکسن بزنید تا از بروز بیماری پیشگیری شود یا به کاهش وخامت علائم کمک کند. (موجودی واکسن آبله‌مرغان در ایران کم است.)
داروهای بدون نسخه
از مصرف آسپرین یا فرآورده‌های دارویی حاوی آسپرین برای پایین‌آوردن تب ناشی از ابتلا به آبله‌مرغان خودداری کنید. مصرف آسپرین در کودکان مبتلا به آبله مرغان با سندروم ری مرتبط بوده است. این بیماری وخیم روی کبد و مغز اثر می‌گذارد و می‌تواند جان بیمار را تهدید کند.
در عوض برای تسکین تب ناشی از ابتلا به آبله‌مرغان، از داروهای فاقد آسپرین مانند استامینوفن استفاده کنید.
درمان غیر دارویی
درمان‌های خانگی مختلفی برای تسکین علائم آبله‌مرغان و پیشگیری از عفونت‌های پوستی وجود دارد:
لوسیون کالامین (Calamine) و حمام با آب سرد ممکن است برای تسکین خارش مفید باشند.
ناخن‌های دست را کوتاه نگه دارید؛ حتی‌الامکان پوست را نخارانید تا از سرایت ویروس به دیگران و عفونت پوست جلوگیری شود.
اگر اتفاقی آبله‌ای را خراشاندید، دست‌هایتان را حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید.
چگونه به مداوای فرزندم کمک کنم؟
برای کمک به تسکین خارش و ناراحتی ناشی از آبله‌مرغان:
- از کمپرس سرد و مرطوب استفاده کنید. چند روز اول هر سه چهار ساعت او را با آب ولرم استحمام کنید. حمام‌کردن با محصولات شویندهٔ حاوی جو دوسر که در سوپرمارکت‌ها و داروخانه‌ها به فروش می‌رسند، می‌توانند به تسکین خارش کمک کنند.
- بدن را به ملایمت خشک کنید و از مالیدن پوست خودداری کنید.
- لوسیون کالامین را روی نواحی خارش‌دار بگذارید اما آن را روی صورت مخصوصاً نزدیک چشم‌ها استفاده نکنید.
- با داروساز یا پزشک معالج دربارهٔ استفاده از کرم‌های مسکن روی زخم‌های دردناک ناحیهٔ تناسلی مشورت کنید.
- دربارهٔ مصرف داروهای خوراکی بدون نسخه برای رفع خارش از پزشک سؤال کنید.
تغذیه
رژیم غذایی
اگر آبله مرغان در دهان و گلوی فرزندتان وجود دارد:
- خوراکی‌های سرد، نرم و بدون ادویه تهیه کنید زیرا بروز آبله‌مرغان در دهان خوردن و آشامیدن را دشوار می‌کند.
- از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های اسیدی یا نمکی مثل آب‌پرتقال و چوب‌شور اجتناب کنید.
زندگی با آبله مرغان
خودمراقبتی
برای التیام علائم ابتلا به آبله‌مرغان خفیف، می‌توانید از نکات خودمراقبتی زیر کمک بگیرید:
از خارش دادن خودداری کنید
خاراندن پوست می‌تواند باعث ایجاد اسکار و جای زخم آبله‌ها شود و روند درمان را طولانی کند. همچنین خطر عفونت زخم‌ها هم می‌تواند بالا رود. اگر کودک شما نمی‌تواند پوست خود را نخاراند، ناخن انگشت‌های دست او را کوتاه کنید. شاید پوشاندن دستکش مخصوصاً در شب‌ها کمک‌کننده باشد.
خارش و علائم دیگر را تسکین دهید
بثورات پوستی ناشی از ابتلا به آبله‌مرغان بسیار خارش دارند. آبله‌هایی که ترکیده‌اند یا وزیکول‌ها هم گاهی دچار سوزش می‌شوند. برای تسکین این علائم و سایر نشانه‌ها می‌توانید:
- با آب سرد حاوی بکینگ پودر، آلومینیوم استات یا جو دوسر خام استحمام کنید. همچنین می‌توانید بلغور جو دوسر به آب اضافه کنید که بافت نرمی دارد و مناسب جذب آب است.
- پماد کالامین برای آبله مرغان مورد استفاده قرار می‌گیرد، آن را به آرامی روی نقاط خارش‌دار بزنید.
- اگر در دهانتان آبله‌های دردناک دارید، رژیم غذایی نرم و بدون ادویه داشته باشید.
- آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine) یا بنادریل (Benadryl) ضد خارش هستند. البته برای مصرف این آنتی‌هیستامین‌ها برای فرزند خود با پزشک معالج مشورت کنید.
آبله مرغان در کودکان
چه زمانی کودک می‌تواند به مدرسه بازگردد؟ کودک می‌تواند پس از گذشت هفت تا ۱۰ روز از زمان بروز راش‌های پوستی به مدرسه برگردد. لازم نیست منتظر بهبودی نواحی پوسته‌پوسته‌شده بمانید اما باید تا رفع همهٔ آبله‌ها صبر کنید. هنگامی که آبله‌ها هنوز حاوی مخاط هستند، فرد ناقل به حساب می‌آید.
آبله مرغان در بارداری
- تولد نوزادان کم وزن و دارای معلولیت جسمی در مادرانی که اوایل بارداری به آبله‌مرغان مبتلا می‌شوند، رایج‌تر است. اگر مادر یک هفته مانده به زایمان یا در عرض چند روز ابتدایی پس از زایمان آبله‌مرغان بگیرد، خطر ابتلای نوزاد به عفونت‌های همراه با تهدید جانی بیشتر خواهد بود.
- اگر باردار هستید و واکسن آبله‌مرغان نزده‌اید، با پزشک معالج خود راجع به خطرات احتمالی صحبت کنید.
ممکن است دو دفعه به آبله‌مرغان مبتلا شد؟ اگرچه ابتلای دوباره به آبله‌مرغان نادر است اما می‌تواند رخ دهد.
بهبود آبله‌مرغان چند روز طول می‌کشد؟ آبله‌مرغان معمولاً پس ۱۰ تا ۱۴ روز برطرف می‌شود.
بدون دیدگاه