تجربۀ مشکلات گوارشی در بارداری، یک اتفاق رایج است. تغییرات هورمونی، افزایش فشار بر دستگاه گوارش و وارد شدن فشار بر روده‌ها به دلیل رشد رحم این مشکلات را ایجاد می‌کنند. برخی از انواع رایج مشکلات گوارشی در بارداری شامل حالت تهوع، استفراغ (تهوع بارداری)، سوزش معده، یبوست و نفخ شکم می‌شود. اقدامات زیر در تسکین این علائم تأثیر دارند:
- داشتن رژیم غذایی سالم؛
- خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر در دفعات بیشتر؛
- نوشیدن آب و مایعات به میزان کافی؛
- پرهیز از مصرف غذاهای تحریک‌کنندۀ دستگاه گوارش.
در صورت تجربۀ مشکلات گوارشی در دوران بارداری به‌صورت شدید و مزمن، بهترین راه این است که برای دریافت راهنمایی و پشتیبانی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. با این حال ممکن است توجه به نکات زیر هم به شما کمک کند تا مهم‌ترین مشکلات گوارشی در بارداری را تسکین دهید.
یبوست
در صورت بروز یبوست در بارداری باید چه‌کار کرد؟
یبوست یکی از مشکلات گوارشی در بارداری است که بروز آن در اواخر این دوران رایج‌تر است. در صورت بروز این مشکل، اغلب دفع مدفوع نخواهید داشت یا اجابت مزاج کمتر از حد معمول و به‌سختی انجام می‌شود. ممکن است بروز این مورد از مشکلات گوارشی در بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و فشار ناشی از افزایش وزن رحم در حال رشد رخ دهد که بر فرایند تجزیه غذا بعد از خوردن آن (هضم) تأثیر می‌گذارد.
اقدامات مفید برای بهبود یبوست در بارداری
- نوشیدن آب و آب‌میوه (به‌خصوص آب آلو) مفید است.
- غذاهای سرشار از فیبر مثل میوه‌ها، سبزیجات، انواع لوبیا، نان سبوس‌دار، پاستا و غلات سبوس‌دار مصرف کنید.
- حجم وعده‌های غذایی را کم کنید و تعداد آن‌ها در روز را افزایش دهید. قدم زدن برایتان مفید است. در مورد سایر فعالیت‌های بدنی بی‌خطر در دوران بارداری، از پزشک سؤال کنید.
- در صورت مصرف هر نوع مکمل (مخصوصاً آهن) به پزشک اطلاع دهید؛ چون ممکن است مصرف بیش از حد آهن منجر به یبوست شود. بدون این که اول به پزشک اطلاع دهید، از مصرف هرگونه دارو، مکمل و فراورده‌های گیاهی خودداری کنید. مکمل محصولی است که به منظور جبران برخی از مواد مغذی خاص که به میزان کافی از غذا دریافت نمی‌شوند، مصرف می‌شود.
- از پزشک بپرسید که مصرف کدام یک از داروهای بدون نسخه بی‌خطر است. بدون اطلاع پزشک، هیچ دارویی را در دوران بارداری مصرف نکنید.
اگر برای 3 روز متوالی اجابت مزاج نداشتید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
نفخ در بارداری
در صورت بروز نفخ در بارداری باید چه‌کار کرد؟
ممکن است انتشار برخی از هورمون‌های بارداری و فشار جنین در حال رشد بر شکم شما، سرعت فرایند تجزیۀ غذا بعد از صرف آن (هضم) را کاهش دهد و منجر به نفخ، آروغ و دفع گاز شود.
اقدامات مفید برای بهبود نفخ در بارداری
- از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده، انواع لوبیا، کلم، گل‌کلم و محصولات لبنی (مثل پنیر و شیر) که منجر به نفخ می‌شوند خودداری کنید. مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گازدار (حباب‌دار) را محدود کنید.
- حجم وعده‌های غذایی را کاهش و تعداد آن‌ها در روز را افزایش دهید.
- سعی کنید هر روز فعالیت بدنی داشته باشید؛ چون ورزش‌کردن به بهبود هضم غذا کمک می‌کند. برای این که بدانید انجام کدام فعالیت‌های بدنی در بارداری بی‌خطر است، با پزشک مشورت کنید.
- پیش از مصرف هر نوع دارو برای بهبود نفخ و دفع گاز روده، به پزشک اطلاع دهید.
در صورت بروز شرایط زیر، فوراً با پزشک تماس بگیرید
- در صورت بروز گازهایی شبیه به انقباضات زایمان که به‌صورت منظم و هر 5 تا 10 دقیقه یکبار می‌آیند و می‌روند. این انقباضات باعث می‌شوند که ماهیچه‌های رحم شما سفت و سپس شل شوند و به شما کمک می‌کنند که نوزاد را از داخل رحم به بیرون هل دهید.
- اگر در مدفوع خود خون مشاهده کردید.
- اگر اسهال شدید داشتید.
- اگر حالت تهوع و استفراغ داشتید.
سوزش معده در بارداری
در صورت بروز سوزش معده در بارداری باید چه‌کار کرد؟
سوزش معده شامل احساس سوزشی دردناک در گلو و سینه می‌شود. این مورد از مشکلات گوارشی در بارداری زمانی رخ می‌دهد که غذا و اسید معده به سمت لوله‌ای با نام مری بر می‌گردد. وظیفۀ این عضو انتقال غذا، مایعات و بزاق از دهان به معده است. سوزش معده یکی از رایج‌ترین مشکلات گوارشی در بارداری است؛ چون هورمون‌های بارداری دریچه‌ای که بین معده و مری وجود دارد را شل می‌کنند و از طرف دیگر رحم در حال رشد نیز به معده فشار می‌آورد.
اقدامات مفید برای بهبود سوزش معده در بارداری
- به جای 3 وعدۀ غذایی مفصل، 5 تا 6 وعده غذایی کوچک در روز میل کنید.
- سعی کنید به جای نوشیدن مایعات همراه با غذا، بیشتر آن‌ها را بین وعده‌های غذایی مصرف کنید.
- از خوردن غذا در اواخر شب خودداری کنید. آخرین وعدۀ غذایی را 2 تا 3 ساعت پیش از درازکشیدن یا رفتن به رختخواب میل کنید.
- از خوردن غذاهای چرب یا پرچرب، غذاهای تند، محصولات مرکبات (مثل پرتقال یا آب پرتقال) و شکلات که منجر به سوزش معده می‌شوند خودداری کنید.
- مصرف الکل را قطع کنید. نوشیدن الکل در بارداری منجر به بروز مشکلات جدی برای نوزاد می‌شود.
- هنگام خواب بالش‌ها را به نحوی قرار دهید که سر از بدن بالاتر قرار بگیرد.
- پیش از مصرف هر نوع دارو (مثل ضد اسید) برای بهبود سوزش معده، به پزشک اطلاع دهید.
در صورت بروز شرایط زیر، فوراً با پزشک تماس بگیرید
- سوزش معده‌ای که به محض ازبین‌رفتن اثر داروی آنتی‌اسید باز می‌گردد؛
- سوزش معده‌ای که شب‌ها شما را بیدار می‌کند؛
- اختلال در بلع؛
- تف‌کردن خون؛
- مدفوع تیره (سیاه)؛
- کاهش وزن.
حالت تهوع در بارداری
در صورت بروز حالت تهوع در بارداری باید چه‌کار کرد؟
حالت تهوع یکی از مشکلات گوارشی در بارداری است که بیشتر افراد دچار آن می‌شوند. گاهی اوقات حالت تهوع با استفراغ همراه می‌شود. گرچه برخی از افراد آن را با تهوع بارداری (حالت تهوع صبحگاهی) یکی می‌دانند؛ اما این مشکل همیشه در صبح‌ها رخ نمی‌دهد. ممکن است این مشکل در هر زمانی از روز، صبح یا شب رخ دهد یا کل روز ادامه داشته باشد. امکان دارد برخی از بوها و مزه‌ها این مشکل را تحریک کنند. تهوع بارداری عموماً در ماه‌های اول بارداری اتفاق می‌افتد و بعد از آن خودبه‌خود از بین می‌رود.
اقدامات مفید برای بهبود حالت تهوع در بارداری
- سعی کنید تعداد وعده‌های غذایی در روز را به 5 تا 6 بار وعده کوچک برسانید.
- تا آنجایی که می‌توانید آب بنوشید. گاهی اوقات بهتر است حدود 30 دقیقه قبل یا بعد از وعدۀ غذایی آب بنوشید.
- غذاهایی را بخورید که می‌توانید آن‌ها را تحمل کنید و در عین حال مغذی هم هستند. این غذاها می‌توانند شامل انواع آجیل، میوه‌ها و نان و بیسکویت ترد شوند. مصرف غذاهای چرب و تند منجر به معده‌درد می‌شود.
- اگر احساس گرسنگی می‌کنید، بین وعده‌های غذایی ساندویچ‌های سالم بخورید تا جلوی خالی‌شدن کامل شکمتان را بگیرید.
- صبح‌ها پیش از برخاستن از خواب کمی نان یا بیسکویت ترد و نمکی بخورید تا معده شما آرام شود. بیسکویت‌ها را دم دست و نزدیک تخت بگذارید.
- از بوهایی که معدۀ شما را به هم می‌ریزند دوری کنید.
- پیش از مصرف داروهای بدون نسخه یا مکمل‌های گیاهی برای درمان حالت تهوع در بارداری، به پزشک اطلاع دهید.
در صورت بروز شرایط زیر، با پزشک مشورت کنید
- تأثیر نداشتن اقدامات بالا در بهبود تهوع بارداری؛
- کاهش وزن؛
- کاهش میزان ادرار، تیره‌شدن رنگ یا دفع خون با ادرار؛
- مشکل در بلع مایعات و غذاها. در چنین شرایطی ممکن است پزشک دارویی را تجویز کند که برای شما و نوزاد بی‌خطر است و به شما کمک می‌کند احساس بهتری داشته باشید.
تهوع و استفراغ شدید بارداری چیست؟
تا زمانی‌که حالت تهوع در بارداری ناچیز یا خفیف باشد، بروز آن خطری برای سلامت شما و نوزاد ندارد؛ اما بدترشدن حالت تهوع و استفراغ منجر به بروز مشکلات جدی در دوران بارداری خواهد شد. تهوع و استفراغ شدید بارداری را با نام هایپراِمِسیس گراویداروم هم می‌شناسند و ممکن است منجر به کاهش وزن و دهیدراته‌شدن (کمبود مایعات در بدن) شود. امکان دارد این مورد از مشکلات گوارشی در بارداری در اوایل این دوران آغاز شود و در تمام دوران بارداری ادامه داشته باشد. اگر دچار تهوع و استفراغ شدید بارداری شدید، باید تحت درمان قرار بگیرید تا خطری خودتان و نوزاد را تهدید نکند.
علائم و نشانه‌های تهوع و استفراغ شدید بارداری عبارت‌اند از:
- 3 تا 4 بار استفراغ در روز؛
- استفراغی که منجر به ضعف و گیجی می‌شود؛
- دهیدراته‌شدن بعد از استفراغ؛ این علامت و نشانه شامل احساس تشنگی، خشکی دهان، ضربان قلب تُند و کاهش یا نداشتن ادرار می‌شود.
- ازدست‌دادن 10 پوند (4.5 کیلوگرم) وزن در بارداری.
در صورت ابتلا به این بیماری، پزشک می‌تواند با تجویز دارویی برای بهبود حالت تهوع و استفراغ شما را درمان کند. همچنین امکان دارد به درمان در بیمارستان و تزریق وریدی نیاز پیدا کنید. مایعات داخل وریدی با کمک سوزن به داخل وریدهای شما تزریق می‌شوند و مایعات کافی و آن دسته از مواد غذایی که به‌صورت طبیعی از غذا به دست می‌آیند را برای بدن شما تأمین می‌کنند. اگر کاهش وزن شما ادامه‌دار باشد، امکان دارد برای جذب مواد مغذی کافی برای خودتان و نوزاد به لوله تغذیه نیاز پیدا کنید.
در این مقاله درباره 5 مورد از رایج‌ترین مشکلات گوارشی در بارداری، نشانه‌ها و علائم هشداردهنده هر کدام صحبت کردیم و راه‌هایی را برای بهبود آن‌ها به شما پیشنهاد دادیم. توصیه می‌کنیم که در صورت تشدید هر کدام از مشکلات گوارشی در دوران بارداری، حتماً به پزشک مراجعه و از مصرف خودسرانه دارو و مکمل خودداری کنید.
بدون دیدگاه