عکسبرداری از سینه به منظور تشخیص زودهنگام سرطان سینه را ماموگرافی (Mammography) می‌گویند و 2 نوع دارد:
- ماموگرافی غربالگری
- ماموگرافی تشخیصی
ماموگرافی غربالگری چیست؟
ماموگرافی غربالگری (Screening Mammogram) نوعی از ماموگرافی است که معمولا برای زنانی که علائم و نشانه‌های سرطان سینه در آن‌ها وجود ندارد، انجام میشود. انجام ماموگرافی غربالگری به طور منظم می‌تواند به کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان سینه در زنان 40 تا 74 سال کمک کند. زیرا با تشخیص زودهنگام سرطان پستان، درمان آن نیز سریع‌تر و قبل از اینکه بیماری در سراسر بدن پخش شود (متاستاز)، آغاز میشود.
البته انجام ماموگرافی غربالگری خطراتی را به دنبال دارد. ممکن است در بعضی موارد در عکس‌ها چیزی پیدا شود که در نگاه اول غیرعادی به نظر برسد ولی در اصل تومور سرطانی نباشد. این تشخیص اشتباه و در ادامه انجام آزمایش‌های مختلف به طور قطع شما را مضطرب و ناراحت خواهد کرد.
گاهی اوقات نیز ماموگرافی نمی‌تواند سرطان را با اینکه وجود دارد، تشخیص دهند. بعضی از سرطان‌ها که ممکن است در این آزمایش دیده نشوند، با معاینۀ فیزیکی شناسایی می‌شوند. چون ممکن است تومور سرطانی خیلی کوچک باشد یا در جایی قرار گرفته باشد که توسط ماموگرافی قابل مشاهده نباشد مانند قسمت زیربغل.
همچنین در طی انجام آن در معرض تشعشعات قرار خواهید گرفت و به همین خاطر است که قبل از انجام این کار باید با پزشک خود دربارۀ بروز خطرات احتمالی مشورت کنید. با صحبت و مشورت با پزشک می‌توانید تصمیم بگیرید که این کار هر چند وقت یکبار باید انجام شود.
ماموگرافی تشخیصی چیست؟
برای افرادی که در سینۀ خود توده یا علائم سرطان دارند، از ماموگرافی تشخیصی (Diagnostic Mammogram) استفاده میشود. این نشانه‌ها می‌تواند شامل درد سینه، ضخیم شدن پوست سینه، ترشحات نوک سینه یا تغییر در اندازه و شکل آن باشد. البته این نشانه‌ها ممکن است به خاطر یک بیماری خوش خیم سینه (چیزی غیر از سرطان) باشد. ماموگرافی و دیگر آزمایش‌ها به پزشک شما کمک می‌کند که در این باره تشخیص درستی داشته باشد.
قبل از ماموگرافی چکار کنیم؟
- برنامه‌ریزی: سینه ها می‌توانند یک هفته قبل و در طول دوران قاعدگی حساس شوند. به همین خاطر نیاز است که ماموگرافی خود را طوری برنامه‌ریزی کنید که یک تا 2 هفته بعد ازدوران قاعدگی انجام گیرد. اگر دارای پروتز سینه هستید، قبل از انجام مامگرافی با مسئول مربوطه آن را مطرح کنید.
- موارد احتیاط: اگر باردار هستید یا احتمال می‌دهید باردار باشید، قبل از تعیین وقت با پزشک خود مشورت کنید و دربارۀ راه‌های جایگزین دیگر با او صحبت کنید.
- شیردهی: اگر در دوران شیردهی هستید با مسئول مربوطه در میان بگذارید.
- بهداشت شخصی: در روز انجام از دئودورانت، پودر، لوسیون کرم و یا عطر استفاده نکنید.
- لباس: باید لباس‌های نیم تنۀ بالایی خود را دربیاورید و به جای آن یک روپوش مخصوص بپوشید. کمدی برای قرار دادن لباس‌ها و وسایل شخصی در اختیار شما قرار داده میشود. تمام پیرسینگ‌ها و اکسسوری‌هایی که روزانه استفاده می‌کنید را در خانه بگذارید و همراه خود نبرید.
در نهایت نیز مسئول مربوطه بسته به وضعیت پزشکی شما ممکن است الزامات دیگری را نیز برایتان در نظر بگیرد.
دستگاه ماموگرافی چیست و چه ظاهری دارد؟
این دستگاه در واقع یک جعبه با یک لوله است که اشعۀ ایکس تولید می‌کند. از این دستگاه به طور اختصاصی برای تصویربرداری با اشعه ایکس از سینه استفاده میشود و دارای لوازم جانبی ویژه‌ای است که اشعۀ ایکس تابیده شده را محدود به همان سینه می‌کند تا قسمت‌های دیگر و مسئول آزمایش در معرض آن قرار نگیرند.
این یونیت دارای یک بخشی است که سینه را نگه می‌دارد و فشرده می‌کند و آن را در مقابل تکنسین قرار می‌دهد تا بتواند از زوایای مختلف از آن عکسبرداری کند.
توموسنتز پستان (Breast Tomosynthesis) نوعی پیشرفته از ماموگرافی (ماموگرافی سه بعدی) است که تصاویر دو بعدی و سه بعدی از سینه ایجاد کرده و باعث بهبود تشخیص میشود. لازم به ذکر است که تمام دستگاه‌های ماموگرافی دیجیتال قادر به انجام عکسبرداری توموسنتز نیستند.
ماموگرافی چگونه انجام میشود؟
مراحل انجام:
- در مرحلۀ اول نیاز است که تمام جواهرات و لباس‌های نیم‌تنۀ بالایی خود را دربیاورید. در مقابل به شما یک روپوش بیمارستانی جلوباز داده میشود.
- در مرحلۀ بعدی شما در مقابل دستگاه ماموگرافی خواهید ایستاد و اپراتور از شما می‌خواهد که هر بار یکی از سینه‌های خود را از روپوش بیرون بیاورید و روی صفحۀ نگهدارنده قرار دهید.
- سپس تکنسین یک پدال پلاستیکی را پایین می آورد تا سینه شما را در برابر صفحه نگهدارنده فشرده کند. ممکن است هنگام این روند فشرده‌سازی طی 3 تا 5 ثانیۀ احساس فشار یا ناراحتی کنید. اگر تحمل فشار برایتان ممکن نبود به تکنسین اعلام کنید تا این دستگاه را به طور دقیق‌تری تنظیم کنند.
- سپس دستگاه از سینۀ شما هنگامی که فشرده شده است،با اشعه ایکس تصویربرداری می‌کند.
- اگر قرار بر انجام آزمایش روی هر 2 سینه باشد، باید این روند را یکبار دیگر تکرار کنید.
- هنگامی که تکنسین پایان آزمایش را اعلام کرد، می‌توانید لباس‌هایتان را بپوشید و محل را ترک کنید.
آیا ماموگرافی درد دارد؟
انجام ماموگرافی ممکن است برای بعضی افراد به علت اینکه بافت سینه تحت فشار قرار می‌گیرد ناراحت‌کننده باشد و برای بعضی دیگر نیز دردناک خواهد بود. اما خبر خوب این است که این پروسه بسیار کوتاه است و این حس ناراحتی و درد احتمالی دائمی نخواهد بود و طول نمی‌کشد. اگر حین انجام آن درد شدیدی احساس کردید، بلافاصله با تکنسین مطرح کنید.
اینکه چقدر هنگام ماموگرافی احساس درد کنید به چند فاکتور بستگی دارد:
- اندازه و سفتی سینه‌ها
- اینکه چقدر سینه‌ها نیاز به فشرده‌شدن داشته باشند.
- اگر در آغاز یا در دوران قاعدگی هستید (چون سینه‌ها حساس می‌شوند).
- مهارت تکنسین رادیولوژی.
- توانایی شما در ریلکس کردن خودتان و قرارگرفتن در محل درست مقابل دستگاه.
بعد از ماموگرافی چه کنیم؟
بیشتر افراد بعد از انجام این آزمایش به روال زندگی روزانۀ و فعالیت‌هایشان باز می‌گردند و نیاز به انجام مراقبت خاصی ندارند.
ماموگرافی چقدر طول میکشد؟
انجام ماموگرافی غربالگری بین 10 تا 20 دقیقه و ماموگرافی تشخیصی کمی بیشتر طول میکشد چون نیاز به تصاویر بیشتری دارد.
آیا ماموگرافی خطرناک است؟
در طی انجام این آزمایش سینۀ شما را در معرض مقدار کمی از تشعشعات قرار می‌گیرد اما مزایای انجام آن در نهایت از خطرات احتمالی آن به مراتب بیشتر خواهد بود.
اگر احتمال می‌دهید که باردار باشید حتما با پزشک و تکنسین این موضوع را مطرح کنید. با این حال باید به این موضوع اشاره کرد که با اینکه ماموگرام‌ها برای افراد باردار نیز خطری در پی ندارند، ولی پزشک‌ها توصیه می‌کنند که اگر فردی مشکوک و مبتلا به سرطان سینۀ در حال پیشرفت نیست، بهتر است که انجام آن را به تعویق بیندازد.
آیا ایمپلنت سینه اختلالی در ماموگرافی ایجاد می‌کند؟
داشتن ایمپلنت سیلیکون یا سالین سینه و در نتیجه جای زخم داشتن، کار را برای تکنسین برای دیدن تمام باف سینۀ شما سخت می‌کند و ممکن است در روند معمول انجام این آزمایش اختلال ایجاد کند.
برای اینکه این مشکل کمی برطرف شود و تکنسین بتواند بافت سینه را بهتر ببیند، از سینۀ افرادی که ایمپلنت دارند، 2 عکس اضافه‌تر (در کنار 4 عکس استانداردی که در ماموگرافی غربالگری از قبل گرفته می‌شد) گرفته میشود. به این عکس‌های اضافی نماهای جا به جایی ایمپلنت (ID) گفته میشود.
برای مشاهده ID تکنسین ایمپلنت شما را به آرامی به سمت دیوار قفسۀ سینه فشار می‌دهد و سینه را به سمت جلوی آن میکشد و سپس آن را فشرده می‌کند. این کار اجازه می‌دهد که عکسبرداری از قسمت جلویی سینه بهتر انجام شود.
بسیار مهم است که داشتن ایمپلنت را قبل از وقت گرفتن حتما با مرکز تصویربرداری در میان بگذارید و در روز انجام آزمایش نیز این موضوع را به تکنسین یادآوری کنید.
بدون دیدگاه