فتق ناف همان برآمدگی بافت کنار یا روی ناف است. فتق ناف در کودکان معمولا تا سن چهار پنج سالگی ناپدید می‌شود. اگر فتق ناف در بزرگسالان درمان نشود، می‌تواند با عوارض همراه باشد. اگر پزشک معالج درباره فتق ناف شما نگران باشد، ممکن است برای بازگرداندن بافت به محل اولیه، عمل فتق ناف را پیشنهاد دهد.
فتق ناف چیست؟
فتق ناف برآمدگی ناهنجاری است که اغلب پیرامون ناف دیده یا احساس می‌شود. فتق ناف زمانی رخ می‌دهد که روده باریک همراه با چربی یا مایعات به شکل کیسه درمی‌آیند. این کیسه از محل پارگی یا سستی عضله دیواره شکمی بیرون می‌زند.
فتق ناف در نوزادان و در کودکان بیش از همه سنین شایع است. البته فتق ناف در بزرگسالان هم می‌تواند رخ دهد.
میزان شیوع: وقتی فتق ناف تبعیض نژادی قائل می‌شود!
یک‌ششم یا تا حدود ۲۰ درصد از کودکان به فتق دچار می‌شوند و شیوع آن در دختران و پسران یکسان است. این عارضه در کودکان نارس یا کم‌وزن هنگام تولد شایع‌تر است.
جالب است بدانید اگرچه این عارضه در نوزادان سیاه‌پوست بیشتر رخ می‌دهد، پژوهشگران دلیل آن را نمی‌دانند.
آمار این عارضه در بزرگسالان حدود دو درصد کل جمعیت است. البته در بزرگسالان فتق اینگوینال یا کشاله ران بیشتر از ناف رخ می‌دهد. میزان فتق ناف در زنان سه برابر مردان است.
علائم فتق ناف چیست؟
علائم در بزرگسالان و کودکان مشابه است. رایج‌ترین علامت عبارت است از یک برآمدگی مشخص در اطراف یا روی ناف است که هنگام لمس حالت نرم دارد. شکل فتق ناف در بعضی افراد همیشه مشخص است. در سایر موارد تنها هنگام فشار در ناحیه شکم دیده می‌شود.مثلا تا زمانی که جسم سنگینی را بلند نکنید، فتق را نمی‌بینید.
در نوزادان گاهی فقط هنگام گریه‌کردن دیده می‌شود؛ در کودکان معمولا بدون درد است اما در بزرگسالان احتمال دارد با احساس ناراحتی، فشار یا درد خفیف همراه باشد.
وقتی درمان اورژانسی می‌شود…
در صورت بروز علائم زیر باید به اورژانس مراجعه کرد:
- درد شدید، ناگهانی یا رو به وخامت در شکم
- برآمدگی سفت قرمز، کبود و بنفش
- مدفون خونی
- تهوع و استفراغ
علت فتق ناف چیست؟
دلیل آن در کودکان و بزرگسالان متفاوت است:
علت این عارضه در کودکان چیست؟
این عارضه در کودکان زمانی رخ می‌دهد که سوراخ دیواره شکمی (حلقه ناف) که برای عبور بند ناف است، کامل بسته نمی‌شود.
در طول بارداری، سوراخ ناف اتصال بند ناف از مادر به جنین را امکان‌پذیر می‌کند تا مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و نمو جنین منتقل شود. پس از تولد این دهانه به مرور بسته می‌شود. معمولا در سن چهار یا پنج سالگی کاملا بسته شده است. در طول این مدت ممکن است فتق از این سوراخ شکل بگیرد.
علت این عارضه در بزرگسالان چیست؟
این عارضه در بزرگسالان زمانی ایجاد می‌شود که فشار شکم باعث ضعیف‌شدن عضله دیواره شکمی می‌شود. بخش‌هایی از روده باریک و بافت مربوط می‌توانند از عضله ضعیف بیرون بزند.
عوامل مختلفی هستند که ریسک فتق را افزایش می‌دهند، از جمله:
- جنسیت؛ در زنان اغلب برگشت‌پذیر است؛ اما مردان معمولا به فتق محبوس یا گیرکرده دچار می‌شوند که به جراحی فوری نیاز پیدا می‌کنند.
- چاقی؛ در بزرگسالان با شاخص توده بدنی یا BMI بیشتر از ۳۰ شایع‌تر است.
- بارداری‌های متعدد؛ در افرادی که چند بار زایمان کرده‌اند، بیشتر از سایرین است.
- تجمع مایع در شکم شما (آسیت)؛ آسیت یا آب‌آوردن شکم در مبتلایان به سیروز کبدی شایع است؛ بنابراین بیشتر در معرض خطر فتق قرار می‌گیرند.
- جراحی‌های شکمی در گذشته؛ عمل‌های شکمی دیواره عضله را ضعیف می‌کند که می‌تواند به افزایش ریسک فتق منجر شود.
چطور ریسک بروز این عارضه را کاهش دهیم؟
راهی وجود ندارد که بتوانید از بروز فتق در کودکان پیشگیری کنید. پیشگیری از بروز آن در بزرگسالان هم همیشه امکان‌پذیر نیست. خطرات این عارضه در بزرگسالان را جدی بگیرید.
در بزرگسالی می‌توانید با خودداری از انجام فعالیت‌های مکرر که به شکم فشار وارد می‌کنند (مانند بلند‌کردن مکرر اجسام سنگین) فتق را کاهش دهید. ضمنا حفظ وزن متعادل هم می‌تواند ریسک بروز فتق را کم کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که در ناف خود متوجه برآمدگی شدید، به پزشک مراجعه کنید. زمانی که پزشک فتق ناف را تشخیص دهد، می‌تواند زمان عمل جراحی فتق ناف و پیگیری‌های لازم را تعیین کند. با توجه به وضعیت و سن بیمار ممکن است عمل فتق ناف با لاپاراسکوپی پیشنهاد شود.
در صورت بروز علائم زیر زمانی که خود یا فرزندتان فتق دارید، حتما برای درمان مراجعه کنید:
- درد (نشانه‌های درد در نوزاد تحریک‌پذیری، گریه یا خودداری از خوردن هستند).
- برآمدگی بزرگتر می‌شود.
- تهوع و استفراغ.
- یبوست.
- مدفوع خونی.
- سفتی، کبودی یا تغییر رنگ برآمدگی.
آیا فتق ناف خطرناک است: سخن پایانی
فتق باعث قطع جریان خون‌رسانی می‌شود، بنابراین اگر به موقع برای درمان مراجعه نکنید، با عوارض جانبی جبران‌ناپذیری روبه‌رو می‌شوید. باید درباره علائم این عارضه در زنان و مردان مطلع بود؛ زیرا درمان فتق ناف بدون جراحی در بزرگسالی امکان‌پذیر نیست. از سوی دیگر درمان این عارضه در نوزادان معمولا ضرورت پیدا نمی‌کند و می‌تواند خودبه‌خود برطرف شود. با این حال عوارض آن را نباید نادیده گرفت.
بدون دیدگاه