مانجارو چیست؟
مانجارو نام تجاری داروی تیرزپاتاید است که موجب کنترل مؤثر قند خون می‌شود. تیرزپاتاید اولین و تنها دارو با مکانیسم اثر دوگانه است که به‌صورت هم‌زمان بر گیرنده‌های دو هورمون GIP و GLP-1 اثر می‌گذارد.
مورد مصرف مانجارو
کنترل قندخون در بزرگ‌سالان مبتلا به دیابت نوع 2 همـراه با رژیم غذایـی کم‌کالـری و افزایش فعالیت بدنـی
اشکال دارویی و دوزهای مختلف مانجارو
مانجارو به صورت اشکال دارویی ویال، قلم تزریقی (pen) و اتواینجکتور (ابزار دارورسان خودکار) است. هر شکل دارویی حاوی یکی از دوزهای 5/2، 5، 5/7، 10، 5/12 یا 15 میلی‌گرم دارو در 5/0 میلی‌لیتر محلول است.
مکانیسم اثر مانجارو
مانجارو با افزایش ترشح انسولین و کاهش ترشح گلوکاگون، کاهش قندخون در دیابت نوع 2 را به‌دنبال دارد.
تأثیر مصرف مانجارو
✅ تا ۹۰٪ از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ با مصرف این دارو به کنترل مطلوب قند خون دست می‌یابند.
مدت‌زمان مصرف مانجارو
از آنجا که این دارو برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود، مدت‌زمان مشخصی برای مصرف این دارو تعیین نشده است. به همین دلیل، توصیه می‌شود مصرف مانجارو تا زمانی ادامه یابد که پزشک آن را برای درمان مفید بداند و بیمار از آن سود ببرد. در برخی موارد، ممکن است مصرف دارو به‌صورت طولانی‌مدت یا حتی مادام‌العمر لازم باشد.
فراموش کردن دوز مانجارو
درصورت فراموش کردن یک نوبت تزریق دارو به توصیه‌های زیر توجه کنید:
- اگر 4 روز یا کمتر از زمان تزریق مانجارو گذشته است، به محض یادآوری، دارو را تزریق کنید. سپس دوز بعدی را طبق معمول در روز برنامه‌ریزی‌شده تزریق کنید.
- اگر بیش از 4 روز از زمان تزریق مانجارو گذشته است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید. سپس دوز بعدی را طبق معمول در روز برنامه‌ریزی‌شده تزریق کنید.
- برای جبران دوز فراموش‌شده از دوز دو برابر استفاده نکنید.
- کمترین زمان بین دو دوز باید حداقل 3 روز باشد.
آیا برای مصرف مانجارو به نسخه پزشک نیاز است؟
تجویز این دارو برای درمان دیابت نوع 2 باید زیر نظر پزشک معالج باشد.
زمان مصرف مانجارو
داروی مانجارو یک بار در هفته و در روز ثابت تزریق می‌شود.
نحوه و محل تزریق مانجارو
مانجارو به‌صورت زیرجلدی تزریق می‌شود.
نواحی تزریق زیرجلدی عبارت‌اند از:
- شکم (با فاصله 5 سانتی‌متری از ناف)
- سطح رویی ران (از 5 سانتی‌متر پایین‌تر از کشاله ران تا 5 سانتی‌متر بالاتر از زانو)
- بازو (یک‌سوم میانی بخش پشتی و خارجی بازو)
می‌توانید هر هفته تزریق را در ناحیه یکسانی از بدن انجام دهید. اما مطمئن شوید که محل تزریق متفاوتی را در آن ناحیه انتخاب می‌کنید. اگر انسولین نیز تزریق می‌کنید، محل تزریق دیگری را برای انسولین انتخاب کنید.
ملاحظات کلی مصرف مانجارو
- پیش از شروع مصرف مانجارو، با پزشک خود یا داروساز مشورت کنید، اگر:
- مشکلات شدیدی در هضم غذا یا باقی ماندن غذا در معده برای مدت طولانی‌تر از حد طبیعی دارید (ازجمله گاستروپارزی شدید).
- تابه‌حال پانکراتیت داشته‌اید. (التهاب لوزالمعده که ممکن است باعث درد شدید و مداوم در شکم و پشت شود.)
- مشکلی در چشمان خود دارید (رتینوپاتی دیابتی یا ادم ماکولا).
- از یک دارو از دسته سولفونیل‌اوره‌ها (مانند گلی‌بنکلامید یا گل‌کلازید) یا انسولین برای درمان دیابت خود استفاده می‌کنید؛ زیرا مصرف هم‌زمان این داروها امکان دارد باعث افت قند خون شود و پزشک ممکن است دوز این داروها را برای کاهش خطر تغییر دهد.
کودکان و نوجوانان
این دارو نباید برای کودکان و نوجوانان با سن کمتر از 18 سال تجویز شود؛ زیرا در این گروه سنی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
بارداری و شیردهی
مصرف داروی مانجارو در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. در دوران شیردهی، تجویز دارو به نظر پزشک و با در نظر گرفتن مزایای شیردهی برای نوزاد در مقابل مزایای درمان مادر بستگی دارد. درصورت بارداری، تصمیم برای بارداری یا شیردهی، با پزشک معالج مشورت شود.
- توصیه می‌شود حین مصرف این دارو از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. اگر داروهای ضدبارداری خوراکی مصرف می‌کنید، توصیه می‌شود استفاده از یک روش ضدبارداری غیرخوراکی را جایگزین کنید یا به‌مدت 4 هفته پس از شروع درمان با داروی مانجارو و 4 هفته بعد از هر بار افزایش دوز دارو، در کنار روش‌های خوراکی جلوگیری از بارداری، از یک روش محافظتی مانند کاندوم نیز استفاده کنید.
رانندگی و کار با ماشین‌آلات
بعید است که داروی مانجارو بر توانایی رانندگی و کار با ماشین‌آلات تأثیر بگذارد. بااین‌حال، اگر مانجارو را همراه با یک دارو از دسته سولفونیل‌اوره یا انسولین استفاده کنید، امکان دارد افت قند خون رخ دهد که ممکن است توانایی شما را برای تمرکز کاهش دهد. درصورت مشاهده علائم افت قند خون مانند سردرد، خواب‌آلودگی، ضعف، سرگیجه، احساس گرسنگی، گیجی، تحریک‌پذیری، ضربان سریع قلب و تعریق، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
عوارض مصرف مانجارو
برخی از افراد ممکن است عوارض زیر را با دارو تجربه کنند:
- عوارض گوارشی: تهوع، اسهال، استفراغ و یبوست.
این عوارض عمدتاً هنگام شروع دارو و هنگام افزایش دوز بروز می‌کنند، ولی در بیشتر بیماران به‌مرور زمان کاهش می‌یابند.
راهکارهای زیر به پیشگیری و مدیریت عوارض گوارشی احتمالی دارو کمک می‌کند:
- نوشیدن آب کافی
- مصرف وعده‌های غذایی کم‌حجم‌تر (تقسیم سه وعده غذایی اصلی به حداقل چهار وعده با حجم کمتر)
- مصرف غذاهای زودهضم و سبک (مانند نان تست، بیسکوییت ساده یا برنج) به‌جای غذاهای سرخ‌شده، چرب یا پرادویه
- توقف غذا خوردن هنگام احساس سیری
- کاهش مصرف الکل
- افزایش تدریجی دوز
- مصرف داروهای کاهنده علائم گوارشی هنگام افزایش دوز (با مشورت پزشک)
- افت قند خون (هایپوگلایسمی): این عارضه ممکن است درصورت مصرف هم‌زمان مانجارو با یک داروی سولفونیل‌اوره (مانند گلی‌بنکلامید یا گلی‌کلازید) یا انسولین برای درمان دیابت نوع 2 رخ دهد. علائم افت قند خون ممکن است شامل سردرد، خواب‌آلودگی، ضعف، سرگیجه، احساس گرسنگی، گیجی، تحریک‌پذیری، ضربان قلب سریع و تعریق باشد.
چه کسانی نباید از مانجارو استفاده کنند؟
- اگر به تیرزپاتاید یا هریک از ترکیبات دیگر این دارو حساسیت دارید.
- اگر سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید دارید.
- اگر به سندرم نئوپلازی متعدد اندوکرین نوع 2 (MEN2) مبتلا هستید.
پیشنهاد درباره رژیم غذایی و مکمل ها هنگام مصرف دارو
توصیه‌های غذایی کلی
• کیفیت غذا مهم تر از کمیت غذا: فرد باید همان مقدار کم غذا که می‌خورد، غنی از مواد مغذی و دارای تنوع مناسب باشد.
• پروتئین کافی: حداقل ۱–۱.۵ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن ایده‌آل بدن (برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضله).
منابع غذایی مناسب: گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات.
• سبزیجات متنوع: سبزیجات تازه یا بخارپز برای فیبر، ویتامین‌ها و جلوگیری از یبوست.
• کربوهیدرات‌هایی به آرامی قند خون را بالا می‌برد که دیرتر هضم و جذب می‌شوند و باعث افزایش تدریجی و پایدار قند خون می‌شوند: نان سبوس‌دار،
جو، برنج قهوه‌ای.
• چربی‌های سالم: روغن زیتون، مغزها (در حد کم)، آووکادو.
مکمل‌های پیشنهادی
درصورتی‌که اشتهای فرد بسیار کاهش پیدا کند و وعده‌ها بسیار کوچک بوده یا از نظر مواد مغذی کمبود داشته باشد:
• مولتی‌ویتامین/مینرال روزانه: (با تاکید بر B12، ویتامین D، آهن، اسید فولیک و زینک)
• ویتامین D3: ۱۰۰۰–۲۰۰۰ IU/day (در صورت کمبود ویتامین D)
• کلسیم: در صورتی که لبنیات کم بخورد (~۱۰۰۰–۱۲۰۰ mg/day)
• اُمگا-۳: (در صورت پایین بودن مصرف ماهی)
• مکمل پودر پروتئین (وی یا گیاهی): اگر میزان دریافت پروتئین کافی نیست.
مدت‌زمان ماندگاری مانجارو
براساس نیمه عمر داروی تیرزپاتاید، این دارو 25 تا 35 روز در بدن می‌ماند.
شرایط نگهداری از مانجارو
- دارو در یخچال در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری و از یخ‌زدگی جلوگیری شود. درصورت یخ‌زدگی از مصرف آن خودداری شود.
- در صورت نیاز، هر عدد قلم یا ویال تک‌دوز را می‌توان تا مدت حداکثر ۲۱ روز در دمای محیط (تا حداکثر ۳۰ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کرد. درصورت نگهداری دارو در دمای محیط، به یخچال بازگردانده نشود.
- دارو در جعبه اصلی نگهداری و از قرار دادن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری شود.
- از مصرف داروی مانجارو تاریخ گذشته خودداری شود.
- دارو دور از دید و دسترس کودکان نگهداری شود.
روش معدوم کردن اتواینجکتور مانجارو
هیچ دارویی را در فاضلاب یا زباله‌های خانگی دور نریزید. از داروساز بپرسید که چگونه داروهایی را که دیگر استفاده نمی‌کنید، دور بریزید. این اقدامات به حفاظت از محیط‌زیست کمک خواهد کرد.
تداخل مانجارو با دارو یا بیماری دیگر
درصورت ابتلا به بیماری زمینه‌ای یا مصرف داروهای دیگر، به پزشک خود، داروساز یا پرستار اطلاع دهید.
بدون دیدگاه